Ожа ахмет яссауи қ Қожа Ахмет Яссауи



Pdf көрінісі
бет2/3
Дата27.03.2024
өлшемі2.74 Mb.
#496593
1   2   3
Диуани хикмет

Яссауиді ілімі
ң
Яссауиді ілімі
ң
Ясауи хикметтерінің мәні, философиясының өзегі – 
адам. Адам “кемелдікке” жетуі үшін қажетті білімді 
игеруі керек. Бұл білімнің қайнары – хикмет. 


Қожа Ахмет Яссауи ілімінде Хаққа қызмет ету 
халыққа қызмет етуден басталады. Ал, 
халыққа, ұлтына қызмет етудің шарты – 
нәпсіні тыю. 
Қожа Ахмет Ясауи ілімі бойынша, еркіндік 
мәселесінде адамдарды екі топқа бөліп қарауға 
болады: 

Бірінші топ – “еркіндікті аңсаушылар”. 
Бұлар тек қана Хаққа табынып, құлшылық 
етеді. 

Екінші топ – “еркіндіктен қорқатындар”. 
Бұлар – нәпсі, мансап, байлық, атақ, дүние, 
адамға, т.б. табынып, құлдық ұрады.
Хикметтің басы – Алланы бар және бір деп білу.
Қожа Ахмет Ясауи адам баласы осы шындықтан бейхабар қалғанда 
өзінің негізінен алыстай бастайтындығын айтады. Осы ақиқатты адам 
баласына ескертіп, тікелей еске салып отыратын таным көзі – Құран деп 
біледі. 


Ахмет Ясауи кесенесі — Түркістан қаласында XIV ғасырдың соңында 
тұрғызылған орта ғасырлық сәулет өнерінің көрнекті ескерткіші. 
Яссауи дүние салғаннан кейін осында жерленді. Кейін бұл кесене 
мұсылмандардың жаппай тәуеп ету орнына айналды.
Қорық – мұражай Қожа Ахмет Иассауи кесенесімен бірге Үлкен қылует, 
Сегіз қырлы кесене, Рабиға Сұлтан Бегім кесенесі, Шығыс моншасы
Есімхан кесенесі, Жұма мешіті т.б. археологиялық, тарихи, сәулет және 
бейнелеу өнерінің үздік ескерткіштерін қамтиды.
Оның көлдененеңі – 46,5 м, ұзындығы – 62,5 м. 35 залдар мен 
бөлмелерден тұрады. Жерінің жалпы көлемі 90 гектар. Олардың барлығы 
бір-бірімен қос қабатты 8 дәлізбен және әр түрлі өтпелі баспалдақтармен 
жалғасып жатады.


Жамағатхана (мұнда қазан тұруы себепті қазандық деп аталған) 
күмбезінің ұшар басына дейін есептегендегі ғимараттың биіктігі — 37,5 
метр. Сыртқы қабырғалардың қалындығы — 1,8—2 м, қазандық 
қабырғаларының қалындығы — 3 метр. Бұл зәулім ғимарат 8 түрлі 
бөлмелер тобынан тұрады:

Қазандық;

Үлкен Ақсарай;

Кіші Ақсарай;

Құдықхана;

Кітапхана;

Асхана;

Көрхана;

Мешіт;


Қожа Ахмет Ясауидың алғашқы шәкірті – Арыстан бабтың 
ұлы Мансұр Ата, екінші шәкірті – Сайид Ата Хорезми, үшінші шәкірті -
Сүлеймен Бақырғани. Осылардың ішіндегі ең көрнектісі – Бақырғани 
(Хакім Ата) 
Кашифи “Рашахат-ул айн-ил хайат” атты еңбегінде Қожа Ахметтің 
Арыстан бабтың шәкірті болғандығы, оған 16 жылы қызмет еткендігі 
туралы мәлімет береді. 

Одан өзге «Диуани хикмет», «Пақырнама» және «Мират-ул-


Кулуб» атты басты еңбектері бар.
Қожа Ахмет Ясауидың алғашқы шәкірті – Арыстан бабтың 
ұлы Мансұр Ата, екінші шәкірті – Сайид Ата Хорезми, үшінші шәкірті -
Сүлеймен Бақырғани. Осылардың ішіндегі ең көрнектісі – Бақырғани 
(Хакім Ата) 
Кашифи “Рашахат-ул айн-ил хайат” атты еңбегінде Қожа Ахметтің 
Арыстан бабтың шәкірті болғандығы, оған 16 жылы қызмет еткендігі 
туралы мәлімет береді. 

Одан өзге «Диуани хикмет», «Пақырнама» және «Мират-ул-




Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет