Өлкетану бөлімі Ө Ө л л к
Балатүндік – өзен, Түндік өзенінің сол саласы. «Түндік өзенінің басы» мәніндегі атау. Балықтыкөл
жүктеу/скачать 0.79 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Бесоба
- Босаға
- Есенбай асуы
- Жақсы Абралы
| Балатүндік – өзен, Түндік өзенінің сол саласы. «Түндік өзенінің басы» мәніндегі
атау. Балықтыкөл – Қарқаралы ауданындағы Егіндібұлақ селосының оңтүстігінде Балықтыкөл атты әжептәуір ірі көл бар, ұзындығы – 6,8 км., ені – 6 км. Бұрын бұл көл балыққа өте бай болып, онда балық аулау кәсібі өркендеген. Берікқара – тау, Қарқаралы ауданының оңтүстігіндегі Қызылтас тауының солтүстік сілемі. Берік + қара түріндегі біріккен тұлғалы атау. Демек, атау «қол жетпейтін биік» деген ұғымды білдіреді. Бесоба – ауыл. Бесоба атауы өзінің тіке мағынасында. Бес + оба компоненттерінен құралған атау. Бестамақ – өңір. Бестамақ атауы өзінің тіке мағынасында. Бес + тамақ компоненттерінен құралған атау. Бозшакөл – Қу тауының оңтүстігіндегі көл атауы. Боз – түркі тілдерінде «ақшыл», «сұр», «ақ», «қалың» мағынасын білдіреді. Ал топонимдерде боз - «күзге дейін мал түспеген жер», «тың» ұғымында да қолданылады. Босаға – тау. Босаға атауы өзінің тіке мағынасында. Бұғылы – тау, Қарқаралы тауының солтүстік сілемі. Атау «Бұғы-маралдардың мекен ететін жері» деген ұғымды білдіреді. Бірұйық – теміржол стансасы, Қарқаралы ауд., Қарағанды обл. Атаудың екінші сыңарындағы «ұйық» сөзі «жерұйық» сөзімен тіркесе келіп, «жер жанаты, қасиетті жер» мағынасын білдіреді. Соған қарағанда, Бірұйық – «қасиетті, киелі жер» деген мағынада қойылғаны байқалады. Өйткені көне түркі тілінде «йық», «ыдық», «ызық» – «қасиетті», «құдіретті» деген. «Бірұйық» – «өзі бір тұрған қасиетті, құдіретті киелі жер» деген мағынаға толық сай келеді. Доғалаң – Қарағанды облысының Қарқаралы ауданындағы жер аты. Бұл доға сөзіне (зат есімге) –лаң жұрнағы қосылып жасалған, осы жердің доғаға ұқсап жатқанын көрсетеді. Дара – мекен аты. Түр. монғ.-ир. дара – «шат, тау аралығы, терең сай» мағынасындағы атау тұлғалы топоним. Егізқызыл – тау. Егізқызыл топонимін «Биік қызыл» деп түсінуге әбден болар еді, бірақ олай кесіп айтудың қиындық жағы да бар. Өйткені қызыл сөзінің түркі атауларында түстен өзге де трлі мағналы фонетикалық варияциялары көп: көзәл («әсем, сұлу»), қысыл («тар») т.б. 28 Егіндібұлақ – село. Егіндібұлақ атауын екі жақты түсінуге болады: 1) «бұлақтың басы»; 2) Көне түр. тілдерінің егін<игін<иін түрлеріндегі байырғы түбіріне –ді қосымшасын жалғау арқылы қалыптасқан, қазіргі қазақ тілінде «иінді, иірімді, иілмелі» тұлғасындағы сындық атау. Едірей – тау. Қаз. тілінің едірею етістігімен бәлендей байланысы жоқ атау. Этим.: көне түр. еді («жеті») және әрей («арай») сөздерінен қалыптасқан атау. Есенбай асуы – Тау қойнауына барар жолдағы Едірей ауылының шыға берісінде Есенбай асуы бар. Осы жерде Есенбай деген әулие кісі өмір сүрген. Атау да соған байланысты қойылғанға ұқсайды. Жақсы Абралы – тау. Жақсы сөзі топообъектінің анықтауыш сыңары есебінде екі түрлі қызмет атқарады: 1) қатар объектілердің бірінен-бірінің биіктігін ажыратады; 2) қатар объектілердің бірінен-бірінің табиғи артықшылығын ажыратады. жүктеу/скачать 0.79 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|