Өлкетану бөлімі Ө Ө л л к
жүктеу/скачать 0.79 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
| Тарақтас – тау, биік. 629,1 м. Шет ауд., Қарағанды обл. Атаудың бірінші
сыңарындағы «тарақ» – көптеген түркі тілдерінде таулы, тасты обьектілерге қатысты топонимдер құрамында қолданылатын географиялық термин. «Тарақтас» атауының берер мағынасы: «таудың биік қыраттарының тарақ тісі сияқты немесе өркеш-өркеш, тіс-тіс болып келуін сипаттай қойылған», – деген Қ.Рысбергенованың пікірі орынды деп санаймыз. Шет – Қарағанды облысындағы жер, аудан орталығы аты. Алтай тілінде чет – молодой хвойный лес (особенно лиственный). Тува тілінде шет – молодая лиственница. Біздіңше атау осы ағаш атынан қойылған болуы керек, өйткені бұл өлкеде мұндай ағаш сирек кездесетін болғандықтан, соның барлығын білдіру үшін аталған деуге болады. Ұйғыр тіліндегі четин (рябина) сөзі де осы сөзбен түбірлес болуы ықтимал. Ә.Қайдаров зерттеуі бойынша шетен сөзінің түбірі – шет. 51 Пайдаланылған әдебиеттер тізімі: Алматы, Шығыс Қазақстан, Қарағанды және Солтүстік Қазақстан облыстарының әкімшілік-аумақтық құрылысындағы өзгерістер туралы: ҚР Президентінің Жарлығы // Егемен Қазақстан.- 1997.- 24 мамыр Адам тегі М., Семқұл тегі Б. Атаулар астарындағы аңыздар. // Балқантау.-1994.- 3 қыркүйек Ақынов Ә. Қарқара: Жаңғырық // Орт. Қазақстан.- 1992.- 8 сәуір Артықбаев Ж. Жеріңді танығаның – еліңді танығаның: Ульянов ауданының мысалында Орталық Қазақстан топонимиясына шолу // Орт. Қазақстан.- 1991.- 14 желт. Әбдірахманов А. Қазақстанның жер-су аттары.- Алматы: Қаз.ССР ҒА баспасы, 1959.- 221 б. Әбдіуақасұлы Қ. Таудың аты әулие еді // Балқаш өңірі.- 2001.- 27 наурыз Әбішұлы З. Кобетей мен Шақаман жайында: Жер-су аттарын калпына келтіру // Жаңа жол.- 1991.- 22 қаңтар Әрінұлы Ә. Шерубай хақында: /Ауданына батыр есімі берілсін/ // Орт. Қазақстан.- 1991.- 24 қыркүйек Бексейітов С., Жанғожин А. Ел мен жер – егіз немесе топонимдер туралы толғаныс // Орт. Қазақстан.- 1990.- 16 қыркүйек Бектұров Ж. Пәруа – бірлік, тәубе – тірлік: /Нұра ауд. әкімшілікке жер аттары және ұмытылған есімдері жайында ашық хат/ // Орт. Қазақстан.- 1992.- 5 қараша Доскеев К. Жер атауларын дұрыс қояйық // Орт. Қазақстан. - 1991. - 26 қазан Жанғожин А. Аманына сай – атауы: Қал. Және обл. ономастикалық комиссиялардың отырысынан // Орт. Қазақстан. - 1999. - 21 сәуір Жартыбаев А. Қарағанды өңіріндегі кейбір көне атаулар сыры // Қаз. ССР ҒА хабарлары. Тіл мен әдебиет сериясы. - 1990.- №4. - 16-21 б. Жартыбаев А. Қарағанды өңірі топонимдерінің мағыналық және құрылымдық сипаттары.– Қарағанды: Болашақ – Баспа, 1998.– 165 б. Жиенбаев Қ. Жер атаулары иесіне қайтарылсын: Ұлытау әкімінің назарына // Орт. Қазақстан.– 2000.- 16 ақпан Жүнісов Д. Өзен – көл атаулары.– Алматы: Қазақстан, 1991.– 128 б. Иванов А. Почему «Осакаровка»?: К – 90 летию поселка Осакаровка // Сельский труженик.- 2000.- 18 нояб. Исағұлов З. Қарақаралы деп неге аталған? Пікір // Орт. Қазақстан.- 1991.- 15 мамыр Керімбаев Е. Атаулар сыры.- Алматы: Қазақстан, 1984.- 119 б. Қазақ ССР: Қысқаша энциклопедия: 4 томдық. Т.2 – Алматы: Қаз. сов. энцикл., 1987.– 648 б. Қазақтар. Көпшілікке арналған тоғыз томдық анықтамалық.– Алматы: Қазақстан даму институты: VIII том. Атажұрт, 1998.-480 б. Қарағанды. Қарағанды облысы: Энциклопедия.– Алматы: Қаз. сов. энцикл., 1990.- 632 б. ҚиқымовТ. Керней атауы туралы // Орт. Қазақстан.- 1992.- 1 ақпан Қожанов М. «Ұлытау, Кішітау мен жер аман бол» немесе Сарыарқа төсіндегі кейбір жер аттары туралы // Сарыарқа.- 1996.- №4.- 88-91 б. Қойшыбаев Е. Қазақстанның жер-су аттары сөздігі.– Алматы: Мектеп, 1985.- 256 б. Ләмбеков С. Көл аты көрікті болса..: /Шайтанкөл туралы/ // Коммунизм таңы.- 1979.- 23 қаңтар Ләмбеков С. Тәттімбет: Хикаят.- Алматы: Өнер, 1993.- 138-139 б. 52 Мұхамедин М. «Аруақ риза болмай…»: Туған жер - тұғырың // Орт. Қазақстан.- 1991.- 14 қараша Мұхамедин М. Туған жердің атауын таңдамайды // Орт. Қазақстан.- 1991.- 21 мамыр Мұхамедиярұлы М. Ата – мекеніміздегі жер-су аттары // Рассвет.- 1995.- 2 дек. Мұхамедиярұлы М. Жер атаулары қайтарылуы керек // Орт. Қазақстан.- 1995.- 19 желт. Нәрешев Р. Сарыарқа сайран жерім-ай // Орт. Қазақстан.- 1991.- 1 қараша Несіпбаев А. Бұрынғы Құланөтепес, қазіргі Донской: /Қар. обл.-ның жер-су аттары хақында/ // Орт. Қазақстан.- 1990.- 10 наурыз, Лениншіл жас.- 1991.- 18 шілде Несіпбай А. Киевка, Киевский, Черниговка, Донской..: /Қар. обл.-ның Нұра ауданындағы елді мекендер атаулары әлі осындай/ // Егемен Қазақстан.- 1999.- 25 наурыз Нұғыманұлы Т. Сарыарқаның Сарыбелі: /Осакаров ауданының атын өзгертіп бұрынғы атауы Сарыбелді берейік/ // Орт. Қазақстан.- 1999.- 6 қаңтар Нұрмағамбетұлы Ә. Жер-судың аты – тарихтың хаты.- Алматы: «Балауса», 1994.- 64 б. Нұрмақұлы Ж. Жер-судың аты – тарихтың хаты // Нұра.- 2001.-3 наурыз Омарбеков М. Жер атаулары – елдің тарихы емес пе? // Қарқаралы.- 1991.- 9 қазан Омаров Т. т.б. Қазақстан көлдері /Т.Омаров, П.Филонец, Ю.Филонец.- Алматы: Қазақстан, 1987.- 144 б. Орайханұлы С. Шерубай – ердің заты, жердің де аты // Орт. Қазақстан.- 1985.- 14 желт. Орталық Қазақстанның жер-су аттары.– Алматы: Ғылым, 1989.– 256 б. Попов Ю. Жабайы қабандар // Коммунизм таңы.- 1979.- 23 маусым Попов Ю. Кент – аңыз аймағы // Орт. Қазақстан.- 1994.- 19 қараша Попов Ю. Комсомол шыңының бес атауы // Коммунизм таңы.- 1989.- 19 қаңтар Попов Ю. Көл неге «Пашенное» деп аталады // Коммунизм таңы.- 1988.- 17 сент. Попов Ю. Қарқаралы; Тарихи-географиялық очерк.- Алматы: Қайнар, 1983.- 184 б. Попов Ю. «Шайтанкөл» // Коммунизм таңы.- 1974.- 7 нояб. Сейдімбек А. Қазақ әлемі. Этномәдени пайымдау. Оқу құралы.- Алматы; Санат, 1997.- 464 б. Сейдімбеков А. Күңгір–күңгір күмбездер: Сұлулық туралы сырлар.- Алматы: Жалын, 1981.- 240 б. Торғаев Б. Жер атауы – ел атауы // Орт. Қазақстан.- 1993.- 16 қараша Төкешев Н. Дүниеде Қарағанда жоқ, Қарағанды бар: /Қаланың атауы жайында/ // Орт. Қазақстан.- 1993.- 9 қыркүйек Шыныбектегі Қ. Аңызда бар ақиқат немесе «Ботақара», «Шешенқара» хикаялары: Ботақараның 100 жылдығына орай // Сарыарқа.-2001.- 16 маус. Шыныбектегі Қ. Жер-су аттары қашан өзгерер екен // Сарыарқа.- 1993.- 27 наурыз Шыныбектегі Қ. Қайран да менің өз елім // Сарыарқа.- 1993.- 25 желт. |