Білім берудің қолжетімділігі, мәдени капитал және теңсіздік

Білім берудің қолжетімділігі, мәдени капитал және теңсіздік.

Білім берудің қолжетімділігі

Бүгінде оның нәтижесі ауыз толтырып айтарлықтай. Мәселен, БҰҰ деректері бойынша, соңғы он бес жылда Қазақстан әлдеқайда ілгері басқан, ал соңғы үш жылда адамның даму Индексі жағынан көрсеткіші жоғары елдердің қатарында. Яғни, халқымыздың 99,6 пайызы са-уатты. Осы белгілер бойынша, біз әлемдегі 177 елдің арасында 14 – орында, ал Азияда бірінші орында көш бастап тұрмыз.

Осылайша, бүгінде қазақстандық білім беру халықаралық білім беру кеңістігінде лайықты орын алып келеді. Дәл қазір еліміз отандық білім беру жүйесінің даму жолындағы саннан сапаға көшетін кезекті орасан зор кезеңге аяқ басқалы тұр. ҚР Президенті білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасын бекіту кезінде «Өмiр бойы бiлiм алу» әрбiр қазақстандықтың жеке ұстанымына айналуы тиiс. Ал ол үшін мектепке дейінгіден ғылым дәрежесіне дейінгі білім алудың әр деңгейі халыққа қолжетімді болу қажеттігін айрықша айтып өткен болатын.

Білімнің қолжетімділігі – оның жалпы сапасының бір көрсеткіші. Осыған орай, елдегі білім берудің сапасын көтеру үшін оның қолжетімділігін арттыратын қосымша механизмдер қажет. Жыл сайын мемлекет білім беру гранттарын көбейтіп, білім беру кредиттерінің көлемін арттыру үшін жағдайлар жасауда.

Осы ретте, соңғы екі жылда «Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі туралы» жаңа Заң жобаны дайындау және талқылау бойынша қызу жұмыс жүргізілді. Осы жұмыстардың нәтижесінде, 2012 жылдың 13 желтоқсанында Қазақстан Республикасының Парламент Сенаты аталмыш заңжобаны қабылдады. Ал, бұл – жаңа 2013 жылы қазақстандық азаматтардың өз болашағын сенімдірек жоспарлауға мүмкіндігі болады деген сөз. Өйткені, мемлекет білім алуға қаражат жинау үшін жағдай жасауда, сонымен бірге мұндай салымдарға мемлекеттік сыйлықақылар бөліп оларды құптап отыр.

Қоғамымыздың жаңа енгізулерге сақтықпен қарайтыны белгілі. Әрине, білім беру жинақтау жүйесін енгізу кезінде мемлекет халықтың оқуға қаражат жинауға қарсы, жағымсыз, сынды көзқарасына ұшырауы әбден мүмкін. Өйткені, қоғамымыз үшін білім беру салымдарын жасап, қаражат жинау – білім беруді қаржыландырудың таңсық, үйреншіксіз құралы. Әйтсе де, әр азамат мемлекеттің өз азаматтарының лайықты білім алуына аса мүдделі екендігін білуге тиіс.