Основные теоретико-литературные понятия, требующие освоения в Основные теоретико-литературные понятия, требующие освоения в основной школе -
Жанры фольклора. Миф и фольклор.
-
Форма и содержание литературного произведения: автор-повествователь, герой-рассказчик, адресат, конфликт, художественная деталь
7 класс
А
|
В
|
С
|
РУССКАЯ ЛИТЕРАТУРА
|
|
Древнерусская литература – 1-2 произведения на выбор, например: «Поучение» Владимира Мономаха, «Повесть о Петре и Февронии Муромских»,
|
Русский фольклор:
былины
|
|
М.В. Ломоносов – 1 стихотворение по выбору, «Ода на день восшествия на Всероссийский престол Ея Величества Государыни Императрицы
Елисаветы Петровны 1747 года»
Г.Р. Державин – 1 стихотворение
|
|
А.С. Пушкин
Стихотворения: «Песнь о вещем Олеге» (1822),
|
«Повести Белкина» (1830) - 2-3 по выбору, например: «Станционный смотритель»,
Поэмы –1 по выбору, например: «Медный всадник» (1833) (Вступление) и др.
|
|
|
М.Ю. Лермонтов - 10 стихотворений по выбору, входят в программу каждого класса, например:
«Ангел» (1831), «Молитва» («В минуту жизни трудную…») (1839), (1840), «Когда волнуется желтеющая нива…»
Поэмы
1-2 по выбору, например: «Песня про царя Ивана Васильевича, молодого опричника и удалого купца Калашникова»
|
|
|
Н.В. Гоголь Повесть – 1 «Тарас Бульба» (1835),
|
|
Н.А. Некрасов.
Стихотворения: «Вчерашний день, часу в шестом…» (1848), «Несжатая полоса» (1854).
(5-8 кл.)
|
Н.А. Некрасов
«Размышления у парадного подъезда» (1858)
|
|
|
И.С. Тургенев
1 стихотворение в прозе на выбор, например: «Два богача» (1878), «Русский язык» (1882) и др.
1 рассказ
М.Е. Салтыков-Щедрин
- 2 сказки по выбору, например: «Повесть о том, как один мужик двух генералов прокормил» (1869), «Премудрый пискарь» (1883)
Л.Н. Толстой
- 1 повесть по выбору, например: «Детство» (1852)
А.П. Чехов
- 1 рассказ по выбору, например: «Хамелеон» (1884) «Злоумышленник» (1885
|
|
|
(1908), «Равноденствие» («Есть иволги в лесах, и гласных долгота…») (1913), «Бессонница. Гомер. Тугие паруса…» (1915) и др.
(6-9 кл.)
В.В. Маяковский
- 1 стихотворение по выбору, например: «Хорошее отношение к лошадям» (1918), «Необычайное приключение, бывшее с Владимиром Маяковским летом на даче» (1920) и др.
А.П. Платонов
- 1 рассказ по выбору, например: «В прекрасном и яростном мире (Машинист Мальцев)»
М.М. Зощенко
2 рассказа по выбору, например: «Аристократка» (1923), «Баня» (1924) и др.
(5-7 кл.)
А.Т. Твардовский
стихотворения
|
Проза конца XIX – начала XX вв., например:
Л.Н. Андреев 1 рассказ
Поэзия конца XIX – начала XX вв., например:
И.А. Бунин стихотворения
Поэзия 20-50-х годов ХХ в., например:
Н.А. Заболоцкий,
|
Зарубежная литература
|
|
|
Зарубежный фольклор, песни
(2-3 произведения по выбору, 5-7 кл.)
|
|
Дж. Г. Байрон
- 1 стихотворение по выбору, например: «Душа моя мрачна. Скорей, певец, скорей!» (1814)(пер. М. Лермонтова),
|
Зарубежная новеллистика, например:
О`Генри,
Зарубежная проза о детях и подростках, например:
Р.Брэдбери,
Зарубежная проза о животных и взаимоотношениях человека и природы, например:
Р. Киплинг,
|
Основные теоретико-литературные понятия, требующие освоения в Основные теоретико-литературные понятия, требующие освоения в основной школе -
Литературные роды (эпос, лирика, драма) и жанры (эпос, роман, повесть, рассказ, новелла, притча, басня; баллада, поэма; ода, послание, элегия; комедия, драма, трагедия)
-
Форма и содержание литературного произведения: тема,7 проблематика, идея; герой, система образов персонажей; портрет, диалог, монолог,
-
Изобразительно-выразительные средства в художественном произведении: Гипербола. Ирония, юмор, сатира.
8 класс
А
|
В
|
С
|
РУССКАЯ ЛИТЕРАТУРА
|
|
|
Русский фольклор:
песня
|
Д.И. Фонвизин «Недоросль» (1778 – 1782)
(8-9 кл.)
|
Елисаветы Петровны 1747 года» и др. (8-9 кл.)
|
|
А.С. Пушкин «Капитанская дочка» (1832 —1836)
Стихотворения: «К***» («Я помню чудное мгновенье…») (1825),
|
А.С. Пушкин - 10
«Туча» (1835),
|
|
|
М.Ю. Лермонтов
Поэмы
1-2 по выбору, например:, «Мцыри» (1839)
|
|
Н.В. Гоголь
«Ревизор» (1835)
|
Н.В. Гоголь Повести – 5 из разных циклов, на выбор, входят в программу каждого класса, например: «Шинель»
|
|
|
Ф.И. Тютчев - 3-4 стихотворения по выбору, например: «Еще в полях белеет снег…» (1829, нач. 1830-х),
|
|
|
И.С. Тургенев
- 1 рассказ по выбору, например: «Певцы» (1852),
Н.С. Лесков
- 1 рассказ
Л.Н. Толстой
- 1 рассказ «После бала» (1903)
|
|
|
Н.С. Гумилев
- 1 стихотворение по выбору, например: «Капитаны» (1912), «Слово» (1921).
О.Э. Мандельштам
- 1 стихотворение по выбору, например: «Звук осторожный и глухой…» (1908), «Равноденствие» («Есть иволги в лесах, и гласных долгота…») (1913), «Бессонница. Гомер. Тугие паруса…» (1915) и др.
(6-9 кл.)
А.Т. Твардовский
1 стихотворение по выбору, например: «Василий Теркин» («Книга про бойца») (1942-1945) – главы по выбору.
|
Поэзия конца XIX – начала XX вв., например:
И.А. Бунин,
Поэзия 20-50-х годов ХХ в., например:
Н.А. Заболоцкий стихотаорение
Поэзия 2-й половины ХХ в., например:
Н.М. Рубцов, Б.Ш. Окуджава,
Проза русской эмиграции, например:
И.С. Шмелев,
Проза и поэзия о подростках и для подростков последних десятилетий авторов-лауреатов премий и конкурсов («Книгуру», премия им. Владислава Крапивина, Премия Детгиза, «Лучшая детская книга издательства «РОСМЭН» и др., например:
Ю.Кузнецова,
|
Зарубежная литература
|
В. Шекспир «Ромео и Джульетта» (1594 – 1595).
(8-9 кл.)
|
1–2 сонета по выбору, например:
№ 66 «Измучась всем, я умереть хочу...» (пер. Б. Пастернака), № 68 «Его лицо - одно из отражений…» (пер. С. Маршака), №116 «Мешать соединенью двух сердец…» (пер. С. Маршака), №130 «Ее глаза на звезды не похожи…» (пер. С. Маршака).
(7-8 кл.)
|
|
|
Дж. Свифт «Путешествия Гулливера» (фрагменты по выбору)
(6-7 кл.)
Ж-Б. Мольер Комедии
- 1 по выбору, например: «Мещанин во дворянстве» (1670).
|
Зарубежная романистика XIX– ХХ века, например:
В. Скотт
Современнеая зарубежная проза, например:
У. Старк,
| Основные теоретико-литературные понятия, требующие освоения в Основные теоретико-литературные понятия, требующие освоения в основной школе -
Форма и содержание литературного произведения: действующее лицо, эпиграф
-
Изобразительно-выразительные средства в художественном произведении: антитеза, оксюморон. Анафора. Звукопись, аллитерация, ассонанс.
9 класс
А
|
В
|
С
|
РУССКАЯ ЛИТЕРАТУРА
|
«Слово о полку Игореве» (к. XII в.) (8-9 кл.)
|
|
|
Н.М. Карамзин «Бедная Лиза» (1792) (8-9 кл.)
|
М.В. Ломоносов – 1 стихотворение по выбору, например: «Вечернее размышление о Божием Величии при случае великого северного сияния» (1743), «Ода на день восшествия на Всероссийский престол Ея Величества Государыни Императрицы
Елисаветы Петровны 1747 года» и др.
Г.Р. Державин – 1-2 стихотворения по выбору, например: «Памятник» (1795)
|
|
А.С. Грибоедов «Горе от ума» (1821 – 1824) (9 кл.)
|
В.А. Жуковский - 1-2 баллады по выбору, например: «Светлана» (1812),«Невыразимое» (1819), «Море» (1822)
|
|
А.С. Пушкин «Евгений Онегин» (1823 —1831)
Стихотворения: «К Чаадаеву» («Любви, надежды, тихой славы…») «Пророк» (1826), «Я вас любил: любовь еще, быть может…» , «Я памятник себе воздвиг нерукотворный…» (1836)
(5-9 кл.)
|
А.С. Пушкин
«К морю» (1824), «Анчар» (1828), «На холмах Грузии лежит ночная мгла…» (1829), «Поэту» (1830), «Бесы» (1830),
«Маленькие трагедии» (1830) 1-2 по выбору, например: «Моцарт и Сальери», «Каменный гость». (8-9 кл.)
|
Поэзия пушкинской эпохи, например:
К.Н. Батюшков, А.А. , Е.А. Баратынский(2-3 стихотворения по выбору, 5-9 кл.)
|
М.Ю. Лермонтов «Герой нашего времени» (1838 — 1840). (9 кл.)
Стихотворения: «Парус» (1832), «Смерть Поэта» (1837), «Узник» (1837), «Выхожу один я на дорогу...» (1841).
|
М.Ю. Лермонтов - 10 стихотворений по выбору, входят в программу каждого класса, например:
«Дума» (1838), «И скучно и грустно» (1840), «Молитва» («Я, Матерь Божия, ныне с молитвою...») (1840), «Нет, не тебя так пылко я люблю…» (1841), «Родина» (1841), «Пророк» (1841),
|
|
Н.В. Гоголь
«Мертвые души» (1835 – 1841)
|
Н.В. Гоголь Повести – 5 из разных циклов, на выбор, входят в программу каждого класса, например: «Повесть о том, как поссорился Иван Иванович с Иваном Никифоровичем» (1834), «Невский проспект» (1833 – 1834), «Старосветские помещики»
|
|
Ф.И. Тютчев – Стихотворения:
«Silentium!» (Молчи, скрывайся и таи…) (1829, нач. 1830-х), «Умом Россию не понять…» (1866).
А.А. Фет
Стихотворения: «Шепот, робкое дыханье…» (1850), «Как беден наш язык! Хочу и не могу…» (1887).
(5-8 кл.)
|
Ф.И. Тютчев - 3-4 стихотворения по выбору, например «К. Б.» («Я встретил вас – и все былое...») (1870)
А.А. Фет - 3-4 стихотворения по выбору, например: «Я тебе ничего не скажу…» (1885) и др.
|
|
|
А.П. Чехов
- 3 рассказа по выбору, например: «Смерть чиновника» (1883)
|
|
|
А.А. Блок
стихотворения
М.И. Цветаева
- 1 стихотворение по выбору, например: «Идешь, на меня похожий» (1913), «Мне нравится, что вы больны не мной…» (1915), из цикла «Стихи к Блоку» («Имя твое – птица в руке…») (1916),
М.А. Булгаков
1 повесть по выбору, например: «Собачье сердце» (1925).
(7-8 кл.)
А.И. Солженицын
1 рассказ по выбору, например: «Матренин двор» (1959)
|
Поэзия 20-50-х годов ХХ в., например:
Б.Л. Пастернак,
Проза о Великой Отечественной войне, например:
М.А. Шолохов,
|
Зарубежная литература
|
|
Данте. «Божественная комедия» (фрагменты по выбору)
(9 кл.)
|
|
|
И.-В. Гете «Фауст» (1774 – 1832) (фрагменты по выбору)
Дж. Г. Байрон
- 1 стихотворение по выбору, например
- фрагменты одной из поэм по выбору, например: «Паломничество Чайльд Гарольда» (1809 – 1811) (пер. В. Левика).
(9 кл.)
|
|
Основные теоретико-литературные понятия, требующие освоения в Основные теоретико-литературные понятия, требующие освоения в основной школе -
Основные литературные направления: классицизм, сентиментализм, романтизм, реализм, модернизм
-
Форма и содержание литературного произведения: лирический герой, сюжет, фабула, авторское отступление, лирическое отступление
2.2.2.3. Татарский язык
Cодержания курса для 5 класса
Башлангыч сыйныфларда үткәннәрне кабатлау.Лексикология. Исем, сыйфат, сан, алмашлык һәм фигыль буенча үткәннәрне кабатлау.Сүзтезмә һәм җөмлә.Җөмләнең баш кисәкләре.Җөмләнең иярчен кисәкләре
Фонетика, орфоэпия, графика һәм орфография.
Фонетика һәм орфоэпия турында гомуми мәгълүмат. Сөйләм органнары. Авазларның ясалу урыннары һәм ысуллары турында төшенчә.Татар телендә сузык авазлар һәм аларның классификациясе. Татар телендә сузык авазларның әйтелеше.Сингармонизм законы: рәт гармониясе.Ирен гармониясе.Сузык авазларны кабатлау. Тартык авазлар һәм аларның классификациясе. [г], [гъ] һәм [к], [къ] тартыклары.[һ] һәм [х] тартыклары.[в] һәм [w] тартыклары. [м], [н], [ң] тартыклары.[ч], [ц], [щ] тартыклары.[’] (һәмзә) тартыгы.Татар телендә тартыкларның сөйләмдәге үзгәрешләре.Борын ассимиляциясе.Ирен ассимиляциясе.
Иҗек. Сүзләрне юлдан-юлга күчерү. Сүз басымы, аның төрләре.Интонация һәм аның төрләре турында гомуми мәгълүмат. Тел белеменең бер бүлеге буларак графика һәм орфография.
Аваз һәм хәреф төшенчәләре.Татар алфавиты.Орфоэпия һәм орфография. Әйтелеш белән язылыш арасында төрле очраклар.Сузык аваз хәрефләре.Икешәр аваз кушылмасын белдергән я, ю, е хәрефләренең дөрес язылышы.Тартык аваз хәрефләре.Ъ һәм ь хәрефләренең дөрес язылышы.Сүзләрне кушып, сызыкча аша һәм аерып язу.Баш һәм юл хәрефләре. Фонетика, орфография һәм орфоэпия темасын кабатлау.
Лексикология һәм лексикография.
Лексика һәм лексикология турында төшенчә. Сүз һәм аның лексик мәгънәсе. Бер, күп мәгънәле сүзләр. Сүзнең туры һәм күчерелмә мәгънәсе.Синонимнар, антонимнар һәм омонимнар. Килеп чыгышы ягыннан татар теленең сүзлек составы. Татар теленең үз сүзләре. Алынма сүзләр. Интернациональ сүзләр. Кулланылыш өлкәсе һәм активлыгы ягыннан татар теленең сүзлек составы. Гомумхалык сүзләре. Һөнәрчелек сүзләре. Актив һәм пассив сүзләр. Тарихи сүзләр. Архаизмнар һәм неологизмнар. Тел белеменең бер бүлеге буларак фразеология. Фразеологик берәмлекләр. Фразеологик әйтелмәләр. Лексикография турында төшенчә. Сүзлекләрнең төп типлары. Сүзлекләрне файдалану. Сүзләргә лексик анализ ясау тәртибе. Лексикология бүлеген кабатлау.Тест
Сүз төзелеше һәм сүз ясалышы.
Сүзнең тамыры һәм кушымчалар. Сүзнең мәгънәле кисәкләре.Тамыр һәм кушымча.Кушымчалар. Аларның төрләре. Сүз ясагыч кушымчалар.Төрле сүз төркемнәрен ясый торган кушымчалар.Мөнәсәбәт белдерүче кушымчаларның төрләре.Бәйләгеч кушымчалар.Модальлек кушымчалар.Татар телендә кушымчаларның сүзгә ялгану тәртибе.
Бәйләгеч һәм модальлек кушымчаларын кабатлау. Сүзнең нигезе. Тамыр һәм ясалма нигезле сүзләр.Сүзләрне сүз төзелеше буенча тикшерү.Татар телендә сүз ясалу ысуллары.Сүзләр кушу ысулы. Парлы сүзләр.Абривиатура. Сүзләрне кыскарту юлы белән яңа сүзләр ясау.
Хаталар өстендә эш. Тезмә сүзләр.Сүз ясалышының фонетик принцибы. Бер сүз төркеменнән икенчесенә күчү аша яңа сүз ясау.Сүзләрнең ясалу ысулларын билгеләү. Сүзләрнең төзелешен һәм ясалышын тикшерү.Сүз ясалышын кабатлау.
Бәйләнешле сөйләм үстерү “Исәнме мәктәп”,“Көз җитте”, “Минем дусларым”, “Кышкы матурлык”, “Язгы эшләр”, “Җәйге ялымны ничек уздырырга телим”.
Содержание курса для 6 класса
5нче сыйныфта үткәннәрне кабатлау. Фонетика. Сузык авазлар Сингармонизм законы.
Тартык авазлар, аларның чиратлашуы. Иҗек һәм басым.Сүз төзелешен кабатлау. Тамыр һәм кушымчалар.Лексика бүлеген кабатлауЛексика бүлеген кабатлау. Бер һәм күпмәгънәле сүзләр.Фразеологизмнар.
Морфология. Сүз төркемнәре турында төшенчә.Исем турында төшенчә.Ялгызлык һәм уртаклык исемнәр.Исемнең берлек һәм күплек саны.Исем ясагыч кушымчалар. Исемнәрнең ясалыш төрләре.Исемнәрнең килеш белән төрләнеше.Берлек һәм күплек сандагы исемнәрнең килеш белән төрләнеше.Исемнәрнең тартым белән төрләнеше.Тартымлы исемнәрнең килеш белән төрләнеше.Алынма сүзләрдә килеш кушымчалары.Алынма сүзләрдә тартым кушымчалары .Исемнәрнең ясалышы.Исемнәргә морфологик анализ.Исем сүз төркемен кабатлау.Сыйфат турында төшенчә.Синоним һәм антоним сыйфатлар.Сыйфат дәрәҗәләре. Сыйфатның гади, чагыштыру дәрәҗәләре.Сыйфатның артыклык, кимлек дәрәҗәләре. Асыл һәм нисби сыйфатлар.Сыйфатларның исемләшүе . Сыйфатларның ясалышы. Сыйфатларга морфологик анализ ясау.Сыйфат темасы буенча тәрҗемә күнегүләре .Сыйфат темасын кабатлау. Сыйфат темасын кабатлау. Сан турында төшенчә. Сан. Сан һәм саналмыш. Саннарның исемләшүе. Саннарның ясалышы һәм язылышы. Гарәп һәм рим цифрларының язылышы. Сан төркемчәләре. Микъдар саны. Тәртип саны. Чама саны . Бүлем саны. Җыю саны. Саннарга морфологик анализ ясау. Сан сүз төркемен кабатлау. Рәвеш турында гомуми мәгълүмат.Рәвешләрнең лексик - грамматик мәгънәсе һәм морфологик үзенчәлекләре.Рәвешләрнең ясалышы.Рәвешләрнең мәгънә төркемчәләре: саф рәвешләр.Охшату-чагыштыру рәвешләре.Күләм-чама рәвешләре.Урын рәвешләре.Вакыт рәвешләре.Сәбәп-максат рәвешләре.Рәвеш дәрәҗәләре.Рәвеш сүз төркеменә анализ.Рәвеш сүз төркемен кабатлау. Алмашлык турында төшенчә.Алмашлыкларның ясалышы. Алмашлык төркемчәләре. Зат алмашлыклары. Зат алмашлыкларын килеш белән төрләндерү. Тартым алмашлыклары.Тартым алмашлыкларының килеш белән төрләнеше. Күрсәтү алмашлыклары. Күрсәтү алмашлыкларының килеш белән төрләнеше. Сорау алмашлыклары.Сорау алмашлыкларының килеш белән төрләнеше.Билгеләү алмашлыклары. Билгеләү алмашлыкларының килеш белән төрләнеше.Билгесезлек алмашлыклары. Билгесезлек алмашлыкларының килеш белән төрләнеше.Юклык алмашлыклары. Юклык алмашлыкларының килеш белән төрләнеше.Фигыль турында төшенчә. Татар телендә фигыльнең нигезе (башлангыч формасы) турында гомуми мәгълүмат. Фигыльнең барлык-юклык формалары. Фигыльләрнең ясалышы. Фигыль төркемчәләре Затланышлы фигыльләр. Боерык фигыль, аның мәгънәләре, зат-сан белән төрләнеше. Боерык фигыльнең дөрес интонация һәм басым белән кулланылышы. Боерык фигыльне кабатлау. Хәзерге заман хикәя фигыль, аның мәгънәләре, формалары. Хәзерге заман хикәя фигыльнең зат-сан белән төрләнеше. Үткән заман хикәя фигыль, аның мәгънәләре, формалары. Үткән заман хикәя фигыльнең зат-сан белән төрләнеше. Киләчәк заман хикәя фигыль, аның мәгънәләре, формалары. Киләчәк заман хикәя фигыльнең зат-сан белән төрләнеше. Хикәя фигыльне кабатлау. Шарт фигыль, аның мәгънәләре, формалары. Шарт фигыльнең зат-сан белән төрләнеше. Фигыль сүз төркемен кабатлау.Табигатьне саклау турында газетага мәкалә язу.
Бәйләнешле сөйләм үстерү. “Туган телем”. “Көзге урман”.. “Минем сыйныфым”. Әти-әниеңә яки туганнарыңа рәхмәт әйтеп хат язу. Юл йөрү кагыйдәләре
Елена Романенко «Алмалар» картинасы. Юрий Ананьев «Фронт җыры» картинасы. Фаил Зиязов. «Самавыр янында» картинасы буенча язма эшләр.
Содержание курса для 7 класса
Морфология.6нчы сыйныфта үткәннәрне кабатлау. Морфологияне кабатлау. Исемнәрне кабатлау. Сыйфат һәм саннарны кабатлау. Алмашлык һәм рәвешләрне кабатлау.
Фигыль. Фигыль турында гомуми мәгълүмат. Фигыльнең башлангыч формасы. Фигыльләрнең ясалышы. Фигыльләрнең барлык-юклык формасы. Фигыль төркемчәләре турында төшенчә. Затланышлы һәм затланышсыз фигыльләр. Боерык фигыль. Боерык фигыльләрнең зат-сан белән төрләнеше. Боерык фигыльдә басым һәм интонация.
Хикәя фигыль. Хәзерге заман хикәя фигыль, аның мәгънәләре. Хәзерге заман хикәя фигыль, аның зат-сан белән төрләнеше. Билгеле үткән заман хикәя фигыль, зат-сан белән төрләнүе. Билгесез үткән заман хикәя фигыль, зат-сан белән төрләнүе. Үткән заман хикәя фигыль, аның мәгънәләре. Билгеле киләчәк заман хикәя фигыль, зат-сан белән төрләнүе. Билгесез киләчәк заман хикәя фигыль, зат-сан белән төрләнүе. Киләчәк заман хикәя фигыльнең мәгънәләре. Шарт фигыль, зат-сан белән төрләнүе. Шарт фигыльнең теләкне,үтенечне белдерү формалары. Шарт фигыльнең җөмләдә кулланылышы. Шарт фигыльнең кире шарт мәгънәсен белдерүе.
Сыйфат фигыль. Хәзерге заман сыйфат фигыль.Үткән заман сыйфат фигыль. Киләчәк заман сыйфат фигыль. Сыйфат фигыльләрнең җөмләдә кулланылышы. Сыйфат фигыльнең исемләшүе.
Хәл фигыль, аның мәгънәләре, формалары.Хәл фигыльнең кулланылышы.
Исем фигыльнең фигыль, аның мәгънәсе формалары. Исем фигыльнең исемгә әйләнү очрагы. Исем фигыльнең сүзлекләрдә фигыльләрнең төп формасы буларак бирелүе.
Инфинитив. Инфинитивның җөмләдә кулланылышы.
Ярдәмче фигыльләр. Мөстәкыйль фигыльләрнең ярдәмче фигыль ролендә йөрүе.
Фигыльләрнең ясалышы. Фигыльләрнең төрле җөмлә кисәге булып йөрүе.
Фигыль төркемчәләрен кабатлау. Фигыльгә морфологик анализ ясау. Фигыльләрне гомумиләштереп кабатлау. Фигыль турында белемнәрен тикшерү. Тест .
Аваз ияртемнәре . Аваз ияртемнәре. Аваз ияртемнәренең төзелеше һәм язылышы. Аваз ияртемнәренең сүзләр ясауга нигез булып торулары. Рус һәм татар телендә аваз ияртемнәре. Тәрҗемә күнегүләре. Аваз ияртемнәренә морфологик анализ.
Хәбәрлек сүзләр . Хәбәрлек сүзләр турында төшенчә. Хәбәрлек сүзләрнең формалары, җөмләдә кулланылышы. Хәбәрлек сүзләргә морфологик анализ.
Бәйлекләр. Бәйлек сүзләр. Бәйлекләр. Бәйлекләрнең төркемчәләре
Бәйлек сүзләр, аларның формалары, җөмләдә кулланылышы.Бәйлекләргә морфологик анализ. Бәйлек темасын кабатлау.
Теркәгечләр.Теркәгеч сүзләр. Теркәгеч. Теркәгечләрнең төркемчәләре.Тезүче теркәгечләр. Теркәгечләрнең төркемчәләре.Ияртүче теркәгечләр.
Теркәгеч сүзләр. Аларның формалары, теркәгечләрдән аермасы.Теркәгечләрнең дөрес язылышы. Теркәгечләрне морфологик яктан тикшерү.
Кисәкчәләр. Кисәкчә. Кисәкчә төркемчәләре. Кисәкчәләрнең дөрес язылышы. Кисәкчәләргә морфологик анализ ясау.
Ымлыклар. Ымлыклар. Ымлыкларны төркемләү. Ымлыклар янында тыныш билгеләре.
Модаль сүзләр. Модаль сүзләр. Аларның җөмләдә кулланылышы.
Бәйләнешле сөйләм үстерү. ”Туган телем-иркә гөлем”, ”Мәктәптә үткәрелгән чара турында белдерү язу”, “Бәйрәм белән котлау тексты язу”, “Кыш”, “Күңелле кичә”
Содержание курса для 8 класса
5—7 нче сыйныфта өйрәнгәннәрне кабатлау . Сүз ясалышы, сүз төзелеше, сүз төркемнәре, җөмләдә сүзләр тәртибен кабатлау, тәрҗемә күнегүләре эшләү.
Сүзләргә фонетик, лексик, морфологик анализлар ясау.
Синтаксис. Сүз һәм җөмлә.
Синтаксис. Гади җөмлә синтаксисы һәм пунктуация. Синтаксис буенча гомуми мәгълүмат.
Телебезнең синтаксик һәм сөйләм берәмлекләре (сүз, сүзтезмә, җөмлә кисәкләре, җөмлә һәм текст) турында төшенчә.
Җөмләдә сүзләр бәйләнеше.
Сүзләр бәйләнеше турында гомуми мәгълүмат.
Тезүле бәйләнеш. Җөмләнең тиңдәш кисәкләре. Аларны үзара теркәүче чаралар.
Тиңдәш кисәкләр янында гомумиләштерүче сүзләр. Тиңдәш кисәкләр һәм гомумиләштерүче сүзләр янында тыныш билгеләре.
Ияртүле бәйләнешнең сөйләм оештырудагы роле.
Сүзтезмә турында гомуми төшенчә. Сүзтезмәдә ияртүче һәм иярүче кисәкләр. Татар телендә сүзтезмәләрнең төрләре һәм үзенчәлекләре.
Җөмләдә сүзләр бәйләнешен кабатлау.
Җөмлә кисәкләре.
Җөмлә кисәкләре турында гомуми мәгълүмат (башлангыч сыйныфларда үтелгәннәрне кабатлау һәм тирәнәйтү).
Җөмләнең баш кисәкләре.
Җөмләнең баш кисәкләре.
Ия һәм аның белдерелүе, төрләре.
Хәбәр һәм аның белдерелүе, төрләре. Ия белән хәбәрнең җөмләдәге урыны.
Ия белән хәбәр арасында сызык куелу очраклары.
Гади һәм кушма җөмлә.
Гади һәм кушма җөмлә турында гомуми мәгълүмат.
Җөмләнең иярчен кисәкләре.
Җөмләнең иярчен кисәкләре. Аергыч, аның белдерелүе һәм аерылмыш белән бәйләнеше. Тиңдәш һәм тиңдәш түгел аергычлар.
Тәмамлык һәм аның белдерелүе. Туры һәм кыек тәмамлыклар.
Хәлләр һәм аларның аерымлануы.
Урын хәле. Вакыт хәле. Рәвеш хәле. Күләм хәле. Сәбәп хәле. Максат хәле. Шарт хәле. Кире хәл.
Аныклагыч турында гомуми мәгълүмат. Аныклагычның аныкланмыш белән бәйләнеше.
Аныклагычларның аерымлануы һәм алар янында тыныш билгеләре.
Җөмләнең модаль кисәкләре .
Модаль кисәкләр. Эндәш сүзләр, аларны куллану үзенчәлекләре. Эндәш сүзләрнең җөмләдәге урыны, алар янында тыныш билгеләре.
Кереш сүзләр, аларны мәгънә ягыннан төркемләү. Кереш сүзләр янында тыныш билгеләре.
Грамматик анализ төрләре.
Грамматик анализ турында гомуми төшенчә (алдагы сыйныфларда өйрәнгәннәргә нигезләнү).
Морфологик, синтаксик, морфологик-синтаксик, синтаксик- морфологик анализ төрләре.
Гади җөмләләрне төркемләү. Әйтү максаты ягыннан җөмлә төрләре.
Гади җөмләләрне төркемләү. Әйтү максаты ягыннан җөмлә төрләре: хикәя җөмлә, сорау җөмлә, боеру җөмлә һәм тойгылы җөмләләр.
Әйтү максаты ягыннан төрле җөмләләр янында куела торган тыныш билгеләре
Раслау һәм инкяр җөмләләр.
Раслау һәм инкяр җөмлә турында гомуми төшенчә.
Инкяр җөмләләрне белдерүче чаралар
Җыйнак һәм җәенке җөмләләр.
Җыйнак һәм җәенке җөмләләр турында гомуми төшенчә (башлангыч сыйныфларда үтелгәннәрне кабатлау һәм тирәнәйтү).
Ике составлы һәм бер составлы җөмләләр.
Бер составлы җөмлә төрләре һәм ал арның үзенчәлекләре.
Бер составлы исем җөмлә.
Бер составлы фигыль җөмлә.
Тулы һәм ким җөмләләр.
Тиешле җөмлә кисәгенең кулланылу-кулланылмавына карап, җөмлә төрләре: тулы һәм ким җөмләләр. Аларны куллану үзенчәлекләре.
Бәйләнешле сөйләм үстерү. Әдәби әсәр героена адресланган хат язу. Тормышта үрнәк булырдай берәр кеше турында очерк язу. Концертка яки театрга баргач алган тәэсирләр турында сөйләшү, диалогик һәм монологик сөйләм үрнәкләре табу. Татар һәм рус телләрендәге кушма җөмләләрне төзелешләре, бәйләүче чаралары һәм функцияләре ягыннан чагыштыру. Әдәби геройларга характеристика язарга өйрәнү. Татар телендәге сүз тәртибе үзенчәлекләрен чагылдырган кыска текстларны тәрҗемә итү күнегүләрен үтәү. Экологик темага сочинение элементлары булган изложе- ниеләр язу. Картиналар буенча сочинениеләр язу (Фәридә Хәсьянова. «Матур өй», Станислав Жуковский. «Рояльле кунак бүлмәсе», Наил Галимов. «Ялгызлык»). Үтелгән темаларга таянып, грамматик биремле диктантлар язу. Дәрестән тыш укылган әдәби әсәрләргә таянып, сочинениеләр язу. Индивидуаль һәм төркемнәрдә проектлау-тикшеренү эше башкару.
Содержание курса для 9 класса
Гади җөмлә синтаксисын кабатлау.
Гади җөмлә синтаксисы. Гади җөмләләрне төркемләү. Җөмләдә сүзләр бәйләнеше. Җөмләнең баш, иярчен, модаль, тиңдәш һәм аерымланган кисәкләре. Алар янында тыныш билгеләре.
Грамматик анализ төрләре.
Кушма җөмлә синтаксисы һәм пунктуация.
Кушма җөмлә турында төшенчә. Тезмә кушма җөмлә. Теркәгечле һәм теркәгечсез тезмә кушма җөмләләр. Алар янында тыныш билгеләре.
Күп тезмәле кушма җөмлә.
Иярченле кушма җөмләләр турында төшенчә. Синтетик һәм аналитик иярчен җөмләләрнең үзенчәлекләре, аларның синонимлыгы. Мөнәсәбәтле сүзләрнең һәм ияртүче теркәгечләрнең үзенчәлекләре.
Иярченле кушма җөмләләрдә тыныш билгеләре.
Иярчен җөмләләрнең мәгънә ягыннан төрләре.
Иярчен ия һәм иярчен хәбәр җөмләләр.
Иярчен тәмамлык җөмлә.Иярчен аергыч җөмлә. Иярчен вакыт җөмлә.Иярчен урын җөмлә. Иярчен рәвеш җөмлә. Иярчен күләм җөмлә. Иярчен сәбәп җөмлә. Иярчен максат җөмлә. Иярчен шарт җөмлә. Иярчен кире җөмлә.
Текст синтаксисы. Текст турында төшенчә.Туры һәм кыек сөйләм.Туры сөйләм төрләре.Туры сөйләм янында тыныш билгеләре.
Стилистика һәм сөйләм культурасы (12 сәгать)
Әдәби һәм язма сөйләм стильләре турында төшенчә.
Сөйләм стиле.
Хат стиле.
Язма сөйләм стильләре. Фәнни стиль.
Рәсми стиль.
Публицистик стиль.
Матур әдәбият стиле.
Сөйләм культурасы.
Калькалар.
Бәйләнешле сөйләм үстерү. Туган телне камил белүнең зарурлыгы турында сыйныф алдында чыгыш ясау. Соңгы вакытта булган берәр вакыйга турында фикер алышу, диалогик һәм монологик сөйләм үрнәкләре табу. Яраткан берәр шагыйрь иҗатына кыскача күзәтү ясау. Бирелгән сюжет буенча хикәя төзеп язу. Берәр әхлакый темага анкета уздыру өчен, сораулар төзү. Татар һәм рус телләрендәге җөмлә төзелешен чагыштырып, бер телдән икенче телгә тәрҗемә итү күнегүләре эшләү. 9 нчы сыйныфта өйрәнелгән кушма җөмлә синтаксисы буенча биремнәр кертелгән диктантлар язу. Картиналар буенча сочинениеләр язу. (Равил Заһидуллин. «Курайчы», Аркадий Пластов. «Чишмә», Әмир Мәҗитов. «Малай», Ольга Воробьёва. «Сирень»). Төрле эш кәгазьләре (белдерү, гариза, ышаныч кәгазе һ.б.) үрнәкләрен язу. Иптәшеңнең язма эшенә телдән яки язмача бәяләмә бирү. Индивидуаль һәм төркемнәрдә проектлау-тикшеренү эше башкару.
2.2.2.4. Татарская литература
Содержание курса для 5 класса
Халык авыз иҗаты. И.Гази “Үзе бер могҗиза”.Татар халык авыз иҗаты. Балалар фольклоры( табышмаклар, такмак,санамыш, мәсәл ) турында кабатлау. Бишек җырлары. Татар халык әкиятләре һәм аларның төрләре. Әкиятләрнең төзелеше.Даими эпитетлар. Гипербола. Чагыштырулар. “Ак байтал” әкияте. Тылсымлы әкият һәм аның геройлары. “Үги кыз” әкияте.“Хәйләкәр төлке” , “Солдат балтасы” әкиятләре.“Камыр батыр” әкиятенең төзелеше.“Өч каләм” әкиятенең төре. “Кәтән Иваныч” әкияте.
Халык иҗаты белән рухланып. Мәсәл жанры.Мәсәлләрдә мораль. Г.Тукай һәм Ә.Исхак мәсәлләре. Г.Тукай һәм И.Крылов мәсәлләре. Г.Тукай һәм Г. Шамуков мәсәлләре.
Хәзинә. Борынгы әдәбиятыбыз үрнәкләре. К.Галинең “Кыйссаи Йосыф” әсәре.Ш.Галиевның Кол Галигә багышланган шигыре
Казан ханлыгы әдәбияты үрнәкләре .Мөхәммәдъяр иҗаты.”Норы содур” поэмасыннан өзек
19нчы йөз әдәбияты үрнәкләре. К.Насыйриның тормыш юлы, эшчәнлеге.К. Насыйриның “Патша белән карт”, “Бай һәм хезмәтче”, “Аңгыралык бәласе” әсәрләре.Кысалы кыйсса. Тартмалы композиция.К.Насыйри “Әбүгалисина” әсәре.
20нче йөз татар әдәбияты үрнәкләре. Г.Тукай - татар халкының бөек шагыйре. “Су анасы” поэмасы.Поэма турында төшенчә.Әкият –поэма. Кырлайдагы Тукай музее. Г.Ибраһимовның тормыш юлы. "Яз башы" хикәясендә туган якка мәхәббәт хисе. Г.Ибраһимовның "Фагыйлә”хикәясе. Хикәя жанры. Әдәби образ. М. Җәлилнең тормыш юлы, иҗаты.Ария. Либретто. Строфа.М. Җәлил “Алтынчәч” либреттосыннан өзек.
Достарыңызбен бөлісу: |