Осөж сөж орындаған: Маратова А. Е топ
жүктеу/скачать 140.87 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жеткіншектер арасындағы қылмыстың алдын алу мəселесі — күрделі мəселе. Жеткіншектік кезең балалық шақтан ересекке өткір өтетін қиын қақтығыстық сипаттайтын адам онтогенезінің күрделі кезеңі.
| Кәмелетке толмағандардың сот-медициналық сараптамасы қандай кезеңдерден тұрады?
Сарапшы қылмыстық (азаматтық) іс жүргізу материалдарын зерттейді, содан кейін зерттеу әдісін таңдайды. Сарапшы сараптамалық зерттеуді жоспарлап отыр. Сарапшы кәмелетке толмаған адамның өмірінің барлық аспектілерін зерттейді: әлеуметтік, тұрмыстық, отбасылық. Тәрбиешілермен, достарымен және туыстарымен байланысады. Тақырыптың сипаты мен темпераменті туралы ақпарат табады. Тақырыптың өзімен әңгімелесу. Істің мән-жайы, жасалған іс-әрекеттің салдары және т.б. туралы сұрайды. Маңызды: сарапшы достық тонда сөйлесуі керек, қоқан-лоққы, алдау және психологиялық қысым қолданбауы керек. Сарапшы барлық ақпаратты жинағаннан кейін ғана зерттеу жүргізеді: кәмелетке толмаған адамды қылмыстық (азаматтық) сот ісін жүргізудің міндеттері мен мақсаттарына сәйкес тексереді. Нәтижесінде сараптамалық қорытынды жасалады. Кәмелетке толмағандар санатына кім жатады? Жасөспірімдер, мектеп және мектепке дейінгі жастағы балалар. Сондықтан, кәмелетке толмағандарды сот-медициналық сараптау процесіне сарапшылардың өздерінен басқа, эксперт-психиатрлар, мұғалімдер мен педиатрлар қатысады. Сарапшы үшін жасөспірімнің мінез-құлқы мен мінез-құлқын ескеру маңызды. Мысалы, инфантилизм, жақындық немесе көшбасшылық қасиеттер, апатия немесе қозғыштықтың жоғарылауы. Сондықтан кәмелетке толмағандардың сот-медициналық сараптамасы бұл кешенді ұйымдастырушылық, құқықтық, психологиялық және медициналық әдістердің кешені. Мақалада тəртіп бұзушы жеткіншектердің қылмыстық мінез-құлықтарына баға беріліп, қылмыстық мінез-құлықты тудыратын механизмдері мен себептері анықталып, жеткіншек жастағылардың тұлғалық даму ерекшеліктері психологиялық тұрғыдан қарастырылды. Автор жеткіншек жастағы баланың осы кезеңде қоғамның мүшесі ретінде өзіне деген саналы көзқарасын қалыптастыратын жаңа əлеуметтік позицияға ауысумен ерекшелінетінін атап көрсетті. Қоғамдағы топтар ішінен осы жеткіншектер көбінесе елдегі əлеуметтік, экономикалық, моральдік тұрақсыздықта көп жапа шегетініне назар аудара отырып, осы мəселенің психологиялық ерекшеліктерін ашады. Жеткіншек — бұл алаңсыз балалақ шақтың аяқталуымен күрделі жауапкершілік жүктейтін ересектік шақтың аралық кезеңі, оны психологияда «өтпелі кезең», «қиын», кезең деген ұғымдар аясына сыйғызады. Шын мəнінде мінез-құлықта өзгерістер көп болатын, албырттыққа бой алдыратын, асығыс шешімнің жетегіне еретін ауыр кезең. Сондықтан да отбасында жеткіншек пен ата-ананың өзара түсініспеушілігі жиі кездеседі. Осы кезде қоршаған ортаның ықпалына ерекше мəн беретін жеткіншек қылмыстық жағдайларға да жиі барып жатады. Жеткіншектер арасындағы қылмыстың алдын алу мəселесі — күрделі мəселе. Жеткіншектік кезең балалық шақтан ересекке өткір өтетін қиын қақтығыстық сипаттайтын адам онтогенезінің күрделі кезеңі. Жеткіншек жасты зерттеуде əлеуметтік дамудағы бала кезінен ересек кездегі көшу үрдісі ең маңызды орын алады. Бір жағынан, бұндай қиын кезеңде жеке тұлға құрылымындағы дисгармония, баланың қызығушылық жүйесіндегі көріністер, ересек адамдармен қарым-қатынастағы наразылық сипаты секілді негативті көріністер байқалады. Басқа жағынан, жеткіншек жас көптеген жақсы факторлармен де ерекшеленеді: баланың жауапкершілігі артады, басқа балалармен жəне ересектермен қарым-қатынас əр түрлі жəне мазмұнды болады, қызмет аясы айтарлықтай кеңейеді жəне өзгереді, өзіне жəне өзгелерге деген жауапкершілік қатынасы дамиды жəне т.б. Бастысы, бұл кезең баланың қоғамның мүшесі ретінде өзіне деген саналы көзқарасын қалыптастыратын жаңа əлеуметтік позицияға ауысумен ерекшеленеді жүктеу/скачать 140.87 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|