Кесінділердің ұзындықтарының қосындысы мен айырмасы
5 см + 3 см = 8 см кесінділердің қосындысы
5 см – 3см = 2 см кесінділердің айырмасы
КЕСТЕЛІК ҚОСУ ЖӘНЕ АЗАЙТУ
Алдыңғы және кейінгі сан
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
4 – алдыңғы сан
6 – кейінгі сан
Есеп
Дананың қолында 5 шар бар еді. Ол Сараға 2 шар берді. Данада неше шар қалды?
Бұл – есеп.
Шарты: 5; 2 шар
Сұрағы: ? шар
Шешуі: 5 – 2 = 3
Жауабы: 3 шар
Арманда 4 машина бар. Ермекте 2 машина бар. Оларда барлығы неше шар бар?
Шарты – 4; 2 машина
Сұрағы - ? машина
Шешуі: 4 + 2 = 6 (м)
Жауабы: 6 машина
Есеп артық Есеп кем
Әріпті өрнектер
6 + 4 10 – 7
бұлар санды өрнектер
|
а + 7 9 – b
бұлар әріпті өрнектер
|
Латын әріптері
|
Әріптің жазылуы
|
Әріптің оқылуы
|
a
|
а
|
b
|
бэ
|
c
|
цэ
|
d
|
дэ
|
x
|
икс
|
y
|
игрек
|
ОНДЫҚТАРМЕН САНАУ .ЖҮЗ.
Ондықтар. Жүз.
10 бірл. =1 онд.
10 онд. =100 бірл.
Сандардың атауы
|
Сандар
|
Ондықтар
|
Бірліктер
|
Он
|
10
|
1
|
0
|
Жиырма
|
20
|
2
|
0
|
Отыз
|
30
|
3
|
0
|
Қырық
|
40
|
4
|
0
|
Елу
|
50
|
5
|
0
|
Алпыс
|
60
|
6
|
0
|
Жетпіс
|
70
|
7
|
0
|
Сексен
|
80
|
8
|
0
|
Тоқсан
|
90
|
9
|
0
|
Жүз
|
100
|
10
|
0
|
Дециметр. Метр.
1 дм =10 см сантиметр (см)
10 дм = 1 м дециметр (дм)
100см = 1м метр (м)
10 см немесе 1дм
Бір таңбалы және екі таңбалы сандар
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 – сандар қатары
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 – бір таңбалы сандар
10 – екі таңбалы сан
Ондық. Натурал сандар.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 – бұлар бір таңбалы натурал сандар.
10 – екі таңбалы натурал сан.
Ондықтармен санау
1
|
ондық
|
он
|
10
|
2
|
ондық
|
жиырма
|
20
|
3
|
ондық
|
отыз
|
30
|
4
|
ондық
|
қырық
|
40
|
5
|
ондық
|
елу
|
50
|
6
|
ондық
|
алпыс
|
60
|
7
|
ондық
|
жетпіс
|
70
|
8
|
ондық
|
сексен
|
80
|
9
|
ондық
|
тоқсан
|
90
|
10
|
ондық
|
жүз
|
100
|
Кесінділер ұзындықтарының қосындысы мен айырмасы
Теңдеу.
Әріпті өрнектер
|
Теңдеулер
|
4 + х х + 5
b – 5 9 – c
|
4 + x =9 x + 5 = 9
b – 5 = 4 9 – c = 5
|
Белгісіз амал компоненті бар тура теңдік теңдеу деп аталады.
х + 3 =7
амалдың қандай компоненті белгісіз? Теңдік тура болатындай х – тің мәнін таңда. Бұл сан – 4. 4 – теңдеудің түбірі.
Теңдеу шешу.
4 + х =9 х + 5 =9
х = 9 – х =9 –
х =5 х=9
4 + =9 + 5 =9
9 = 9 9 = 9
Егер қосындының мәнінен қосылғыштардың бірін азайтса, онда екінші қосылғыш шығады.
а – 5 =3
а = 3 +
а=
-5 =3
3 = 3
Егер айырманың мініне азайтқышты қоссаң, онда азайғыш шығады.
НӨЛМЕН ҚОСУ ЖӘНЕ АЗАЙТУ
Егер қосылғыштардың біреуі 0 – ге тең болса, онда қосындының мәні екінші қосылғышқа тең болады.
4 + 0 = 4 а + 0 =а
0 + 4 = 4 0 + а =а
Егер кез келген саннан 0 – ді азайтсаң, онда сол санның өзі шығады.
4 – 0 = 4 а – 0 = а
Егер азайғыш азайтқышқа тең болса, онда айырманың мәні 0 – ге тең болады.
4 – 4 =0 а – а = 0
Анықтамалық материал
Достарыңызбен бөлісу: |