8. Оқушылардың өтілген тақырып бойынша білімін тексеру – 27 мин (15%)
9. Жаңа сабақты түсіндіру – 54 мин (30%)
ТУИ, амебиаз, иерсиниоз этиологияларын, инфекция көздерін
Берілу механизмдерін
Патогенез, алдын алу шараларын
Емдеу, арнайы профилактикаларын
Эпид.ерекшеліктерін
Ақпараттық-дидактикалық блок
Тағамдық токсикалық улану – бұл ағзадан тыс энтеротоксин өндіруге қабілетті, шартты- патогенді немесе патогенді бактериалар мен экзогенді немесе эндогенді зақымдалған азық-түліктерді тамақ ретінде пайдалану нәтижесінде пайда болатын жедел ішек инфекциялар тобы.
Этиологиясы. Тағамдық токсикалық уланудың этиологиясының факторларына мына бактериалар жатады: Bacillus, Citrobacter, Clostridium, Enterobacter, Escherichia coli, Kliebsiella, Promius, Shigella, Salmonella, Serratia, Streptococcus және басқалары. Қазіргі кезде тағамдық токсикалық улануды шақыратын бактерияның 30 түрі анықталған, олардың кейбіреулері адамның ішегінде өмір сүреді. Тағамдық токсикалық уланудың қоздырғыштары әртүрлі әулетке жатқанымен, олардың энтеротоксин бөлу қабілеттілігі бірдей. Бұл бактериалар сыртқы ортаға төзімді, бүкіл жерге таралуға ие. Олар тағамдық өнімдердің қолдану және сақтау ережелері бұзылған кезде, тез көбейіп және жиналып қалатын энтеротоксиндер бөлуге қабілетті. Тағамдық токсикалық улану қоздырғыштарының табиғи қоры адам сияқты жануарларда да болуы мүмкін.
Эпидемиологиясы. Тағамдық токсикалық улану қоздырғыштарының табиғи резервуары және көзі болып адамдармен қатар жануарлар да болуы мүмкін. Сондықтан бұл инфекциялар зооантропоноздар тобына жатады. Қоздырғыштың берілу жолы болып ластанған тағамдық заттар болады, олар экзогенді және эндогенді жолмен беріледі. Тағамдық жолмен берілетін улану көбінесе фекалды оралды механизм арқылы болады. Тағаммен зақымдалу жолының типтілігі аурудың дамуы үшін қоздырғыштың жоғары инфицирлеуші дозасының керектігімен, шамамен 107-108 микробтық жасушалар түсіндіріледі. Ағзаға соншалықты жоғары инфицирлеуші дозаның түсуі, тағамдық токсикалық улану қоздырғыштары үшін қоректік орта тағамдық заттарды пайдалану кезінде ғана болуы мүмкін. Сонымен қатар тағамдық заттарда, тағамдық токсикалық улану қоздырғыштары мен олардың токсиндері жиналғанда тағамның дәмдік және органолептикалық қасиеті өзгермейді. Жиі адамдардың залалдануы мынадай тағамдарды пайдаланғанда болады: ет-сүт, балық тағамдары, салаттар, соустар, тәтті тағамдар т.б. Ерекше қауіпке алдын ала қолдану алдында біріншілік немесе қосымша термиялық өңдеуден өтпеген тағамдар ие. Инфицирлену қандай жағдайда болғанына байланысты (тәуелді) кездейсоқ немесе топтық ауруға ұшырау жағдайлары анықталады. Бұл жағдайлар жылдың жылы мезгілдерінде тіркеледі.
Патогенезі. Тағамдық токсикалық уланудың даму механизмі салмонеллездің даму механизмімен ұқсас болып келеді. Қоздырғыштар және оның токсиндері асқазан-ішек трактісі арқылы түсе отырып ащы ішектің кілегей қабатының қабынуына алып келеді. Нәтижесінде улану мен гастроэнтериттің дамуына ықпал жасайды. Тағамдық токсикалық улануды шақырған бактериялардың ішкі диссеминациясы болмайды (жүрмейді), сондықтан да қабыну үдерісінің дамуы ащы ішектің кілегейлі қабатымен шектеледі.
Достарыңызбен бөлісу: |