ОңТҮстік қазақстан мемлекеттік фармацевтикалық академиясы қалыпты және патологиялық физиология кафедрасы студенттерге арналған тәжірбиелік сабақТЫҢ
жүктеу/скачать 279 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Ақпараттық- дидактикалық блок
| Негізгі сабақ бойынша сұрақтар
Организмнің жас кезеңдерінде дамуы Физиологиялық іс- әрекеттерді меңгеру Организмнің құрылымы мен қызметі қозғыш тіндер физиологиясын Қозу мен қозғыштық Қозғыштықтың кезеңдерін Биопотенциалдар Мембраналық потенциал Жүйке талшықтарының қозуды өткізуі Парабиоз Ақпараттық- дидактикалық блок Физиология тірі организм мен оның жүйке жүйелері, ағзалары, тіндері және жасушаларының әрекеттерін, тірліктерін зерттейтін биологиялық ғылым. Организмнің жас кезеңдерінде дамуы: адам организмі біртұтас жүйе түрінде онтогенездік кезеңдерде өсіп тіршілік жасайды. Адамның тіршілік әрекеттері жас кезеңдеріне сәйкес өзгеріп отырады. Өйткені, онтогенездік дамудың әрбір сатысында өзіндік даму және пішінінің қалыптасуы арқылы жүреді. Өсу жетіліп келе жатқан оргаизмдегі құрылымдарының мөлшерлік өзгерістері ол жасушалар санының дене салмағы мен аумағының артуы арқылы өтеді. Бұлар жасқа сай және жыныстық көрсеткіштердің негізгі белгілері ретінде білінеді. Даму организмде өтетін ағзалар, тіндер, мүшелер жүйесінің сапалық өзгерістерін көрсетеді. Дамудың тұлғалық, жыныстық және психикалық түрлері болады. Өсу мен даму қатар жүреді, бірақ бір-бірімен сәйкес келе бермейді. Физиологиялық іс-әрекеттерді меңгеру: организм мен қоршаған орта қатынасы кезіндегі физиологиялық тірліктерді меңгеретін әрекеттік реттеу жүйесі болады. Меңгеру ағзалар мен жүйелердің өзара әрекеттесуі арқылы пайдалы тіршіліктік икемделуді қамтамасыз етеді. Физиологиялық әрекеттерді меңгеру үш түрлі жолмен атқарады: А) іске қосу – ағзалардың тыныш жағдайын белсенді әрекетке көшіреді. Б) түзету- ағзалардың іс-әрекетін өздігінен атқарылу режимінде ұйымдастыруға мүмкіндік береді. В) үйлестіру – бірнеше ағзалар мен жүйелерді бірлестіру арқылы пайдалы икемделу нәтижесіне жеткізеді. Организмнің тіршіліктің әсерленістері бірнеше сатылы және әрекет жүйелері арқылы меңгеріледі. Н.М.Амосов реттелуші жүйенің төрт түрін жіктейді. 1. Химиялық, бейарнамалы жүйе-зат алмасуы өнімдері арқылы ағзалардың өзара әрекетін қамтамасыз етеді. 2. Эндокриндік жүйе - әртүрлі ағзаларды ерекше сөлініс заттары гормондары арқылы белсендіреді. 3. Вегетативтік жүйке- бір орталықтан бірнеше нысандарды: ағза, тін, тірліктік жүйені бір мезгілде қамтып қашықтықтан, пәрменді меңгереді. 4. Орталық жүйке жүйесі – бір жағынан организмнің ішкі ортасының тұрақтылығын (гомеостаз) реттейді екіншіден, біртұтас организмді сыртқы ортамен теңестіреді. Жүйелердің өздігінен реттелісі. Қандай болмасын әрекеттік меңгеруші жүйелердің қызметі реттеліс және өзі реттеуге негізделген. Реттеліс деп организмнің белгілі бір қажеттілігін және ішкі орта тұрақтылығын қамтамасыз етуіш әрекеттік жүйелердің қызметін айтады. Организмнің ішкі ортасын тұрақты құрамды қан, лимфа, тін сұйықтықтары құрады. Өздігінен реттеліс – тіршілік үшін маңызды үрдісті белгілі бір тұрақты жағдайда сақтау қабілеті. Гомеостазис, изотермия, изоосмия, зоволемия, изогидрия т.б. өзін өзі реттеу арқылы сақталады. Меңгеру түрлері: гуморалдық және жүйелік тетіктер меңгерудің бірнеше түрін қолданады. Гуморалдық меңгеру: аутокриндік, паракриндік және телекриндік түрінде өтеді. Организмнің құрылымы мен қызметі. Цитофизиология. Организм – қоршаған ортамен үнемі өзара әрекеттесіп, өз тіршілігін қамтамасыз ететін және өздігінен реттелетін біртұтас жүйе. Организмнің бірнеше ерекшеліктері бар: Өздігінен ұымдастырылу арқылы жеке тіршілігін сақтау қабілеті. Өздігінен даму қабілеті. Өздігінен өрбу қабілеті. Жасушаның негізігі қызметтері. Жасуша деңгейінде организмнің барлық қасиеттері: көбею, түр өзгертушілік, даму, энергия жинақтау және тұтыну, тітіркену әсерленісі, сыртқы ортамен зат алмасу, оның өзгерістеріне бейімделу, өз біртұтастығын қалыптастыру, қорғаныш қабілеттері топтасқан. Қозғыш тіндер физиологиясы. Адам денесіндегі бірнеше жүздеген триллион жасушалардың әр қайсысының құрылысымен қызметі, өзін-өзі реттеу мүмкіншіліктері бір келкі болмайды. Әр жүйенің элементтерімен жасушалары арасында ақпараттар алмасуы үзілмейді. Ақпарат үш түрлі жолмен таралады. Біріншіден, бір жасушадан екінші жасушаға олардың түйіскен жеріне тікелей өтеді. Екіншіден, хабарларды қан мен лимфада және жасуша аралық сұйықтықта еріген заттар жеткізеді. Үшіншіден, ақпараттың ең таралу жолы-электрлік сигнал түрінде яғни жүйке серпілістері арқылы керекті хабарларды бұлжытпай шеткі ағзалардан орталық жүйке жүйесіне одан қайта шеттегі ағзаларға жеткізу. жүктеу/скачать 279 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|