Оқу әдістемелік кешен Қазақстанның физикалық географиясы

Оқулықтар : Бейсенова А., Қарпеков К. «Қазақстанның физикалық географиясы»

1. 5 - параграфты оқып, кестені толтыр: /2 ұпай/

1. 7 - параграфты оқып, кестені толтыр. /1ұпай/

2. №2 сарамандық жұмысты орында. /3ұпай/

(26 б)М.Қашқаридың құрастырған картасына қорытынды сараптама жаса.

Кескін картаға П.Семеновтың Тянь-Щаньға саяхатын және Ш.Уалихановтың саяхатын

түсір.

№ 2 тапсырманы тексерт.

№ 3 тапсырма.

1.8- параграфты оқып, кестені толтыр: /2ұпай/

- Ш.Уалиханов Қашқарияға барар жолында нені зерттеп, нені дәлелдеп берді?

3.10- параграфты оқып, Қазақстанның табиғатын зерттеудің жаңа кезеңдерін атап бер. /2ұпай/

4. академик К.Сатпаевтің негізгі еңбектерін жазып ал./3 ұпай/

1. Қазақстанның көне тарихы қай дәуірден басталады?

2. Геродот қай теңізді суреттеді?

3. Птолемейдің еңбегі қалай аталады?

4. артық сөзді алып таста: Сарайшық, Тараз, Отырар, Жезқазган, Құлан, Қойлық ,Саудакент.

5. «Жібек-жолы» ұлттық комитеті қашан құрылды?

6. Ортағасырлық саяхатшылар нені көрсетіп берді?

7. «Жылнамалар жинағы» атты кітапта не туралы жазылды?

8. Арал теңізіне толық сипаттаманы кім берді?

9. Ш.Уалиханов қай аудандарды зерттеді?

10. Жезқазған ірі мыс рудасының кені кімнің басшылығымен ашылды?

№ 4 тапсырма.

• 
  «Қ.Сәтбаевтың Қазақстан ғылымын дамытуға қосқан үлесі» туралы мәлімет жазыңдар./2 ұпай/
  

• 
  Қ.Сатбаевтың барлаған кен орындарын картадан тауып, қысқаша сипаттама бер./2ұпай/
  

• 
  Қазақстанның табиғаты жайлы алғашқы мәліметтер берген оқымыстыларды ата.
  

• 
  Картадан Ұлы Жібек жолының маршрутын көрсет.
  
• 
  Ахмет Иассауи кесенесіне толық сипаттама бер.
  
• 
  Сөйлемді аяқта: қобызды шығарған, әнші, композитор, ақын .....
  
• 
  «Дөңгелек картаны » қашан, қайда, кім жасады?
  
• 
  Ортағасырлық ұлы оқымысты саяхатшылардың еңбектерін тізбектеп бер.
  
• 
  Қазақстан аумағында ортағасырлық еуропа саяхатшылары не қалдырды?
  
• 
  Кескін картаны тексеруге тапсыр
  

1.тектоникалық қозғалыстар

2.сейсмология

3.эрозиялық бұзыу

4.сел тасқындары

5.салыстырмалы жас

6.абсолютті жас

8.геологиялық даму

Оқулықтар : Бейсенова А., Қарпеков К. «Қазақстанның физикалық географиясы» Павлодар облысы жайлы мәліметтер.

№1 тапсырма

• 
  15параграфты сызбаны толтыр:
  

ішкі /эндогендік/ сыртқы /экзогендік/

• 
  15 параграфтан негізгі ұғымдарды жазып мағынасын ажырат
  

№2 тапсырма

1. 16 параграфты оқып, кестені толтыр.

Географиялық обьекттің атауы

Географиялық орны

Жер бедері

Тау жыныстары

Теңіз деңгейінен биіктігі.

Құрамдас бөліктері

2. Кескін картаға Қазақстанның ең төмен және ең биік жерін түсір..

Тексерістен өт № 2 /10ұпай/
Тапсырма № 3

17-18 параграфты оқып, кестені толтыр .

2. Кескін картаға Қазақстанның аласа және биік тауларын түсіру.

1. 19 параграфты оқып, Қазақстанның пайдалы қазбаларын жіктеп, сызбаға сал.

№ 1 Бақылау жұмысын орында .

1. Атлас пен мәліметті пайдаланып Павлодар облысының жер бедерімен таныс.

2. Шығармашылыққа: Тақырып бойынша крассворд құрастыр.

Тексерістен өт № 5 /2ұпай/

Бақылау жұмысы № 1 /5 ұпай/
1.Тектоникалық қозғалыс деген не ?

2.Сейсмология деген не?

3.ҚР бойынша жер сілкіну аймақтарын ата.

4.Эрозияның түрлерін ата..

5.Сел деген не? Жер бедеріне қандай өзгерістер әкеледі?

Географиялық диктант:

1. Орал мен Еділдің арасындағы ойпат

2. Павлодар орналасқан жазық.

3. Қзақстанның ең төмен жазығы

4. Қазақстанның орталығындағы аласа таулы аймақ.

5. Балқаш өзенінің батысында орналасқан

6. ТяньШань тауының солтүстік батысында орналасқан

7. никельге бай таулар

8. Сырдария өзені ағып өтетін жазық дала.

9. Полиметал кеніне бай шығыста орналасқан тау .

10. Қазақстанның ең биік нүктесі орналасқан таулы аймақ.

11. Қазақсатнның оңтүстік-шығысында орналасқан тау.

12. Қаспий теңізінің жағалауында орналсқан аласа тау.

13. Ең биік нүктесі Мұзтау болып саналатын таулы жота.

14. 
    Темір рудасына бай қырат
    

2. Мұғалжар 9.Жоңғар Алатауы

3. Сарыарқа 10.ТяньШань

4. Жалпы Сырт 11.Қаратау

5.Үстірт 12.Торғай

6.Алтай 13.Каспий маңы ойпаты

7. Сауыр 14.Бетпақ дала

15. Тұран

1.Жер бедері деп ….

а) Жер қыртысының ішкі қозғалысы

б) жер бедерінің ойлы -қырлысы

в) жергілікті жердің көкжиектен қозғалысы

г) таулардың өзгеріске ұшырауы

д) жауап жоқ

2. Қазақстанның жер бедерін қалыптастыратын қозғаушы күштер

а) вулкандардың қайталауы

б) эндогендік

в) экзогендік

г) ішкі және сыртқы процестер

д) жер сілкіну

3. Жер бетінің кенеттен қозғалысқа ұшырауын

а) жерсілкінісі

б) вулканның атқылауы

в) тектоникалық емес қозғалыстар

г) сел тасқындары

д) күн күркіреуі

4. Қазақстанның ең биік нүктесі

а) Белуха

б) Мұзтау

в) Хан-Тәңірі

г) Тастау

д) Боқтыбай

5. Қазақстанның ең төмен жері орналасқан

а) Тұран ойпаты

б) Батыс - Сібір жазығы

в) Торғай ойпаты

г) Каспий маңы ойпаты

д) Сарыарқа

6. Сарыарқаның ең биік нүктесі

а) Хан-Тәңірі

б) Бесшоқы

в) Мұзтау

г) Боқтыбай

д) Ақсораң

7. Сарыарқаның екінші бөлігі қай қатпарлықта көтерілген

а) Герцин

б) Каледон

в) Мезозой

г) Альпілік

д) Протерозой

8. Ең биік нүктесі Бесшоқы болатын аласа тау

а) Мұғалжар

б) Маңқыстау

в) Сарыарқа

г) Кокшетау

д) Ұлытау

9. Жер сілкінісін зерттейтін ғылым

а) минерология

б) геология

в) сейсмология

г) география

д) гидрология

10. Ұзақ жауатын нөсер жаңбырдан кейін және мұздықтардың еруінен кейін тау жыныстарын ағызып әкететін сыртқы күш

а) сел

б) мұз басу

г) тасқандар

д) жер сілкінісі

12. Хан-Тәңірінің биіктігі

а) 2630 м

б) 3595 м

в) 4989 м

г) 5696 м

д) 6995 м

13. Қазақстандағы ең төмен ойпат

а) Каспий маңы

б) Батыс- Сібір

в) Тұран

г) Торғай

д) Есіл жазығы

14. Тас көмірдің кен орны

а) Қостанай , Мұғалжар

б) Жезқазган, Екібастұз

в) Карағанды, Өскемен.

г) Павлодар, Алматы

д) Екібастұз, Қарағанда

15. марганец рудаларының мол кен орны.

а) Жезді, Атасу

б) Атбасар, Кемпірсай

в) Текелі, Ақтау

г) Майкобе, Кұмкөл

д) Босшакөл, Коряковка

16. Мұнайдың алғашқы өндірілген кен орны

а) Мақат

б) Тенгиз

в) Қарашығанақ

г) Доссор

д) Атырау

17. Қазақстандағы газдың кен орны

а) Доссор

б) Мақат

г) Обаған

д) Ленгер

18. Шығыс Қазақстандағы полиметалл кен орны

а) Риддер

б) Карасай

в) Текелі

г) Ақсораң

д) Саяқ

19. Павлодар орналасқан жазық

б) Орыс

г) Батыс- Сібір

д) Ешім жазығы

20. Мұғалжардың орташа биіктігі

а) 1500 м б) 1000 м в) 500 м г) 2000 м д) 2500 м

21. Каспий жағалауындағы аласа тау

а) Мұғалжар

б) Маңғыстау

в) Ұлытау

г) Үстірт

д) Кокшетау

22. Темір кеніне бай қырат

а) Үстірт

б) Торғай

в) Бетпақ-дала

г) Жалпы сырт

д) жауап жоқ

Рейтингілік парағы

тапсырма	ұпайлары	Алған ұпайы	Кім тексерді	Кімді тексерді	Баға
№1. 1 2	3 3
барлығы	6
№2 1 2	5 5
барлығы	10
№3 1 2	5 5
барлығы	10
№4 1 2	2 2
Барлығы	4
Б/ж №1	5
№5	2
Б/ж №2	10
Барлығы	47

Бағалау сараптамасы : "5"- 90-100 ұ. "4"-80-90ұ. "3"- 70-80 ұ.

8 сынып 5 сағат
« ҚАЗАҚСТАННЫҢ КЛИМАТЫ»

ТАҚЫРЫБЫНЫҢ ОҚУ ПАРАҒЫ

Тақырыпты меңгеруде оқушыларға қойылатын талаптар:

Білуі тиіс: Біліктілігі болуы тиіс

1. Климат қалыптастырушы факторлар; 2. Күн радицияларының түрлерін; 3. Қазақстандағы ауа массаларының типтері; 4. климаттың адам шаруашылығына әсері.

1. климаттық картамен жұмыс жасай алуы; 2. күн радиациясының түсу мөлшерін, қаңтар мен шілденің температурасын, жылдық жауын-шашынның мөлшерін, ылғалдылық коэфициентін анықтай алуы; 3. синоптикалық картамен жұмыс жасай алуы; 4.жеке аймақтың климатын сипаттай алуы.

Негізгі ұғымдар :

Күн радиациясы және оның түрлері;

Атмосфералық шеб

Циклон және антициклон

Ылғалдану коэфициенті;

Синоптикалық карта

буланушылық

Агроклиматтық қорлар

Оқулықтар : Бейсенова А., Қарпеков К. «Қазақстанның физикалық географиясы». «Оқушы анықтамасы », География хрестоматиясы

№1 тапсырма

1. 20 параграфты оқы

2. Қазақстанның климаты қандай факторлармен анықталады? Сызба түрінде көрсет. (1 ұпай)

3. күн радиациясы деген не ? Олардың түрлерін сызбаға сал.? (2 ұпай)

4. 66⁰ меридиан бойымен солтүстіктен оңтүстікке қарай жиынтық күн радиациясы қалай өзгереді? Өзгері себептерін анықта (оқулықтан 79 бет, картадан ) (3 ұпай)

№2 тапсырма

1. 21 параграфты оқып, ауызша жауап бер:

А) атмосфера циркуляциясы деген не ? (1 ұпай)

Б) ауа массалары деген не? (2 ұпай)

2. 
   Кестені толтыр (5 ұпай)
   

№ 3 тапсырма

1. 22 параграфты оқып, сұрақтарға жауап бер: Циклон мен антициклонның айырмашылығы (3 ұпай)

2.Кескін картаға Қазақстанда соғатын желдердің аттары мен бағыттарын белгіле.

(5 ұпай)

№ 3 тапсырманы тексерт (8 ұпай)

№4 тапсырма

1. 23 параграфты оқып, сұрақтарға жауап бер :

А) Жер бетіндегі жылдық және тәуліктік температураның өзгеруіне қандай себептер әсер етеді? (3 ұпай)

Б) температура «инверсиясы » деген не? (2 ұпай)

2. 91 беттегі тапсырманы орында 5 ұпай

№5 тапсырма

1. 24 параграфты оқып, сұрақтарға жауап бер:

А) Атмосфералық жауын-шашын деген не? Қандай түрлері бар? (2 ұпай)

Б) Қазақстанда жауын-шашынның орташа жылдық мөлшері қанша? Атмосфералық жауын-шашынның жылдық таралуы қалай? (2 ұпай)

В) Ылғалдану коэфициенті деген не? Формуласы қандай? (2 ұпай)

2. Климаттық карта бойынша Павлодар, Жамбыл, Атырау, Петропавл қалаларының ылғалдану коэфициентін анықтап, салыстыр. (4 ұпай)

• 
  Облысымыздың жауын-шашынның түсу мөлшерін ай бойынша графикке түсір
  

№6 тапсырма

1. 25 -26 параграфты оқып,сұрақтарға жауап бер:

А) Қолайсыз климаттарды ата (2 ұпай)

Б) Агроклиматтық ресурстар деген не? (2 ұпай)

В) Республика жерінде, біздің облысымызда қандай ауылшаруашылық дақылдары өседі? (2 ұпай)

№7тапсырма / сарамандық жұмыс /

• 
  Климат картасы бойынша Павлодар облысының климатына сипаттама бер (5 ұпай)
  

1.Қазақстанның климатын қалыптастыратын факторларда ата.

2.Қазақстан қандай климаттық белдеуде орналасқан?

3.Қазақстанда қандай ауа массалары өтеді?

4.Қазақстанның қай жерінде ең жоғарғы (максимум) және ең төменгі (минимум)температура тіркелген?

5. циклон мен антициклонның сызбасын сал.

1 . Климат дегеніміз ….

а) қысқы және жазға температураның амплитудасы

б) атмосфералық жауын-шашынның мөлшері.

в) белгілі бур аймақтағы көпжылдық ауа райы

г) белгілі бір жердегі, бір уақыттағы тропосфераның жағдайы

д) жыл мезгілінің ауысуы;

2. Қазақстан климатын қалыптастыратын факторлар;

а) күн радиациясы, атмосфера циркуляциясы, жауын-шашын мөлшері; с

б) атмосфера циркуляциясы , жер бедері және ауа температурасы;

в) жердің төсеніш қабаты, шашыраңқы радиация және жел

г) шағылысқан радиация, жер бедері, ауа массалары;

д) күн радиациясы, атмосфера циркуляциясы жердің төсеніш беті

3. Күннің жылуы мен жарығының түсуі

а) күн радиациясы

б) күннің жылуы

в) күннің жарығы

г) жиынтық радиация

д) күннің өтуі

4. Жиынтық күн радиациясы деген …

а) жер бетіне түскен күн сәулесінің 20 пайызы кейін шағылысады.

б) күн сәулесінің біраз бөлігі суға, мұзға сіңіріліп, шашырайды.

в) тура және шашыранды радиацияның қосындысы

г) тапыраққа, суға, жерге сіңетін радиация.

д) жер беті кері шағылыстыратын радиация.

5. Павлодар қаласының жиынтық күн радиациясы тең

а) 100 дж/м³

б) 110 дж/м³

в) 120 дж/м³

г) 130 дж/м³

д) 140 дж/м³

6. Жиынтық күн радиациясының шамасы неге байланысты?

а) атмосферның мөлдірлігіне

б) географиялық ендікке

в) күннің сәулесінің түсу ұзақтығына

г) көкжиектен күннің жоғары болуына байланысты.

д) айтылғанның бәрінен

7. Атмосфера циркуляциясы деген ....

а) желдер

б) ауа массалары

в) ауа қозғалысы

г) ауаның қызуы

д) температура инверсиясы

8. өздерінің қасиеттеріне байланысты көлемі үлкен ауа ағындары

а) желдер

б) ауа массалары

в) ауа қысымы

г) циклон

д) антициклон

9. Қазақстан территориясына жазда келетін және иран ауалары деп аталатын ауа массалары

а) арктикалық

б) қоңыржай теңіздік

в) қоңыржай континенттілік

г) тропикалық

д) экваторлық

10. Атлант мұхитынан келетін ауа массалары

а) арктикалық

б) қоңыржай теңіздік

в) қоңыржай континенттілік

г) тропикалық

д) экваторлық

11. циклондардың қасиеттері

а) жоғарғы қысым

б) төмен қысым

в) атмосфералық жауын-шашын

г) ашық күндер

д) қатты желдер

12. Жоңғар қақпасынан соғатын желдер

а) Шілік

б) сайқан және ебі

в) мұғалжар

г) қордай

д) арыстанды-қарабас

13. Қазақстанның ең суық жері.

а) Лениногор

б) Астана

в) Атбасар

г) Семей

14. Тау беткейлерінде биіктеген сайын қыста температураның жоғарлауы

а) температура амплитудасы

б) температура инверсиясы

в) ауа циркуляциясы

г) максимальді температура

д) минимальді температура

15. Ылғалдану коэфициенті …

а) жылдық орташа жауын-шашын мөлшері

б) қар жамылғысының қалыңдығы

в) Жылдық жауын-шашын мөлшерінің буланушылыққа қатынасы

г) судың булану мөлшері

д) атмосфералық жауын-шашын

16. Түркістанда буланушылық 1250 мм, ал жауын-шашын 238 мм болса, ылғалдану коэфициенті қанша болады?

а) 0,1

б) 0,19

г) 1

17. жауын-шашын аз түсетін және температурасы жоғары болып тұратын құбылыс

а) қуаңшылық

б) аңызақ

в) шаңды дауыл

г) үсік

а) ылғалдылықпен қамтамасыз ететін атмосфералық жауын-шашын

б) ауылшаруашылығын қамтамасыз ететін климат жағдайы

в) адамның шаруашылық әрекетіне әсерін тигізетін қолайсыз климат

г) жер бетіне қалың мұздың тұруы

д) жерді тыңайту

19. Павлодардағы орташа жылдық жауын-шашынның мөлшері

а) 425 мм б) 112 мм в) 352 мм г) 582 мм д) 214 мм

20. Павлодардағы жылдық орташа температура. /градуспен/

а) 0,5 б) 1,4 в) 1,9 г) 2,3 д) 11,1

21. Қазақстандағы үсік болатын мезгілдер

а) қыс және күз

б) жыаз және көктем

в) күз және көктем

г) жаз және қыс

д) қыс және көктем

22. 55-60 күнге дейін созылып соғатын шаңды дауыл аймағы

а) дала

в) Каспий

г) орман

д) тау

тақырыбының оқу парағы

- судың құлауы

• 
  өзеннің қимасы
  
• 
  өзеннің шығыны
  
• 
  эрозия түрлері
  
• 
  өзен алаптары
  
• 
  жылдық ағын
  
• 
  қоректенуі
  
• 
  режимі
  
• 
  мұздықтар
  

Оқулықтар : Бейсенова А., Қарпеков К. «Қазақстанның физикалық географиясы». «Оқушы анықтамасы », География хрестоматиясы, «География және геология»

1. кластер құрастыр «құрлық суы»

2.§ 27 .1б оқып , «өзендерді топтау» алаптар бойынша

3.өзен алаптарының суайрығы қайдан өтеді?

1. §27 , 2 б 109 бет

- «су шығыны », «жылдық ағын» ұғымдарына анықтама жаз.

- бұл ұғымдарды ауызша айтып бер.

2. «География және геология » кітабы бойынша :

-«өзеннің құлауы», «қимасы»,«эрозия базисі», «тереңдік эрозия» ұғымдарын жазып жатта.

3. « Казақстанның өзендері » 261 беттегі кесте бойынша Нұра өзенінің берілгенін пайдаланып, Қазақстанның физикалық картасын пайдаланып, Нұра өзенінің құлауын анықта

4. Нұра мен Шу өзенінің шығыны мен жылдық ағынын салыстыр.

- Айырмашылықтарын анықта

№2 тапсырманы тексерт. /16 ұпай/

тапсырма № 3

1. § 27 110-111 бет

- Кестені толтыр:

Өзендердің қоректенуі мен режимі

1. § 28.оқы

- бір алапқа ауызша сипатама бер

- Бір өзенге типтік жоспар бойынша жазбаша сипатта (таңдауың бойынша )

1. § 29. оқып, кестені толтыр

1. 
   
   
   жүктеу/скачать 0.86 Mb.
   
   Достарыңызбен бөлісу: