Оқулық Алматы, 012 Əож 330 (075. 8) Кбж
y = f (k). k шамасы неғұрлым жоғары болса, y көрсеткіші соғұрлым үлкен болады (12.2-сурет). 12.2-сурет
жүктеу/скачать 2.94 Mb. Pdf көрінісі
|
| y = f (k).
k шамасы неғұрлым жоғары болса, y көрсеткіші соғұрлым үлкен болады (12.2-сурет). 12.2-сурет. Жинақтар, инвестициялар жəне капиталдың қорлануы Ескерту. Ордината осінде бір жұмысшыға келетін өндіріс көлемі, жинақтар мен инвестициялар, ал абсцисса осінде капи- талмен қарулану шамасы көрсетілген. Жинақ пен инвестиция қисықтарының Е қиылысу нүктесіне капиталмен қаруланудың тұрақты деңгейі k* сəйкес келеді. Бұл жерде бір жұмысшыға келетін өндіріс көлемі оның тұрақты деңгейіне y* сəйкес келеді. Суреттегі y = f (k) өндірістік функциясы жан басына шақ- қандағы шығарылым көлемін сипаттайды. Өндірістік функ- ция қисығының көлбеулігі капиталдың шекті өнімділігімен (МРk) түсіндіріледі, яғни кемімелі өнімділік заңына сəйкес, бір жұмысшыға келетін капиталдың мөлшері өскен кезде оның шекті өнімділігі төмендей береді, сондықтан да y = f (k) қисығы капи талдың қорлануы өскен сайын жатыңқырақ қисыққа айнала береді. Жинақтың немесе нақты инвестициялардың қисығы i=sy формуласы негізінде құрылады, яғни y k-ның функциясы бол- ғандықтан, ол былай жазылады: 296 i = sf (k). Бұл формула негізгі макроэкономикалық теңдестікпен I = S байланыстырылады, яғни ұлттық экономика шеңберіндегі инвес- тициялар жинақтауға тең. Үлгідегі s əрпі нақты іске асырыл- ған инвестициялар немесе жинақтар деп түсіндіріледі. Жинақ қисығының кемімелі көлбеулі болуы жəне оның өндіріс көлемі y қисығынан төмен орналасуы жинақтау көлемінің ұлттық та- быстың тек бір бөлігі ғана екендігімен сипатталады. Бұдан кейін үлгіге сырттан үш фактор енгізіледі: 1) халық санының өсуі (n), 2) капиталдың тозуы немесе істен шығуы (δ), 3) технологиялық прогресс (g). Айталық, халық саны n қарқынмен өседі. Онда бір жұмысшыға келетін инвестиция шамасы nk-ны құрайды. k шамасы тұрақты болып қалу үшін халық санының өсуіне капитал шамасының өсу қарқыны сəйкес келуі тиіс. Алайда, біз екінші фактор капиталдың тозуын δ-ны естен шығармауымыз керек. Егер құрал-жабдық түріндегі капитал 25 жыл қызмет етсе, онда оның жыл сайынғы тозуы 1/25-тең, яғни капитал құнының 0,04 бөлігі немесе 4%. Олай болса, осы 0,04 саны δ шамасына тең. Енді халық санының өсуі мен капиталдың тозуын есепке алатын, бір жұмысшыға шаққандағы инвестиция мөлшері былай жазылады: i = (n+ δ)k. Осы көрсеткіштерді ескере отырып, Солоу бойынша дина- микалық тепе-теңдіктің тұрақты жағдайына жету меха низмін қарастыруға болады. Егер жинақтар жоспарланған ин вес ти- цияларға тең болса, онда Солоудың ойынша, экономика тұ- рақ тылық жағдайында болады. Нарықтық күштердің ықпа лы- мен осындай тұрақтылықтың кез келген ауытқуы ең алдымен, икемді бағалар мен субститут-факторларға сəйкес экономика соңында бəрібірде тұрақты қалпына қайтып келіп отырады. Жинақтар мен инвестициялардың қиылысу Е нүктесінде экономиканың тұрақтылық жағдайы сақталады: жүктеу/скачать 2.94 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|