Оқулық Алматы, 012 Əож 330 (075. 8) Кбж
Мемлекеттік қарызды конверсиялау
жүктеу/скачать 2.94 Mb. Pdf көрінісі
|
| Мемлекеттік қарызды конверсиялау дегеніміз – қарыз
міндеттемелерін тауарлық жеткізілімдерге немесе кəсіпорын акцияларына (своп) айырбастау. Алайда, біздің елдің шетел- діктер ге қарыздық міндеттемелер үшін бергісі келетін ак- циялары əр қашанда əлемдік нарықтарда сұранысқа ие бола бермейді. Мемлекеттік қарыздың пайда болу себептері əлем елдерін- де əртүрлі болып табылады жəне оның өзіндік тарихы бола- ды. Мəселен, соңғы жылдары Қазақстанның сыртқы қарызы өсе түсті деп айтуымызға болады. Отандық банктердің сырт- қы көздерден орасан зор қарыз алғандарының салдары- нан, еліміз дамушы мемлекеттердің арасынан бірінші болып əлем дік қар жы дағдарысының əсерін сезді. Осы уақытқа де- йін отандық банктер өз қарыздарының біраз бөлігін (1/3-н) жап қанымен сыртқы қарыз көлемі əлі төмендеген жоқ (5.2, 5.3-кестелер). 129 5.3-кесте. 1998-2004 жылдар аралығындағы Қазақстанның сырт- қы қарызының абсолютті жəне салыстырмалы параметрлері Көрсеткіштер атауы 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 А. Абсолютті параметрлер (млн. АҚШ долларымен) 1. Жиынтық сыртқы қарыз 9 932,2 12 080,8 12 684,6 15 157,5 18 251,5 22 920,2 32 713,2 2. Мемлекеттік қарызды жабу бойынша төлемдер 1 519,9 1 889,6 3 277,9 3 834,2 4 094,9 5 258,7 8 185,3 Ə. Салыстырмалы параметрлер 1. Жан басына шаққандағы жиынтық сыртқы қарыз (АҚШ долларымен) 429,7 397,2 387,1 423,0 507,6 731,4 1 063,9 2. Жиынтық сыртқы қарыздың ЖІӨ-ге қатынасы (%, пайызбен) 44,9 71,6 69,3 68,5 74,8 74,3 75,7 Б. Қосымша параметрлер Халық саны (мың адам) 14 955,6 14 898,8 14 861,4 14 841,8 14 857,7 14 953,9 15 074,8 Жалпы ішкі өнім (млрд. тенге) 1 733,3 2 016,5 2 599,3 3 250,6 3 776,3 4 612,0 5 870,1 Жалпы ішкі өнім (млрд. АҚШ долларымен) 22,14 16,87 18,3 22,1 24,4 30,8 43,2 Дерек көзі: www.nationalbank.kz, www.stat.kz Қазақстанның жиынтық қарызының осындай тым көп болуына байланысты мемлекеттің əлі күнге дейін дефолт жариялай тындай қаупі бар екендігін айтуға болады. Яғни, кестеде келтірілген қарыз бойынша деректердің барлығын мемлекет үшін қауіпті сандарға жатқызуға болады. Қатарынан 5 жыл бойы қарыздың көлемі өзінің тиісті деңгейінен асып кеткен. Осыған қарап, жоғарыда 9–533 130 көрсетілгендей, қарыздың ЖІӨ-ге қатынасының 80%-дан жо ғары болуына əрі қарай жол бермеуіміз қажет. Сондықтан жоғарыда аталған мемлекеттік қарызды жабудың жолдарын тиімді түрде жүргізген жөн. жүктеу/скачать 2.94 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|