Оқулық Алматы, 012 ƏӨж ббк ə Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігінің «Оқулық»
жүктеу/скачать 7.14 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- А. Татаринов
- И. В. Мушкетов
- К. И. Богдановичтiң
| В. А. Обручев пен В. В. Сапожников Жетісу мен Тянь-
Шаньды, Н. И. Андрусов Маңғыстау түбегін, С. С. Неуструев жер қыртысының қалыптасуындағы негізгі заңдылықтар жəне Оңтүстік Қазақстандағы топырақтардың негізгі типтерін сипаттауға үлес қосты. Осы зерттеушілер еңбектері негізінде физикалық географияның аумақтық мəселелерімен бірге халық шаруашылығы үшін пайдалы қолданбалы міндеттерді шешуге де мүмкіндік туды. ХІХ ғасырдың 60-жылдарында Ресейдiң Қазақстан жерін отарлауының жаңа кезеңi басталды. Соған орай кен байлықтарын пайдалануға, темір жолдарының салынуына жəне егiстiк жер қорының кеңеюiне көп көңiл бөлiне бастады. Жалпы географиялық зерттеулермен бiрге арнаулы геологиялық, топырақтану, ботаника, гидрология, т.б. салалар бойынша жұмыстар жүргiзiлдi. 1865-1879 жылдар аралығында А. Татаринов Оңтүстік Қазақстаннан Ленгер, Боралдай, т.б. қоңыр көмiр кен орындарын ашты. Маңғыстау түбегiнен көмiр кенiнiң ашылуына байланысты мұнда одан əрi барлау жұмыстары жүргiзiлдi. 1865-1879 жылдары И. В. Мушкетов пен Г. Д. Романовский Арал маңын, Қаратауды, Тянь-Шаньның солтүстігін, Балқаштың оңтүстігін, Тарбағатайды зерттеп, Түркiстан аймағының алғашқы геологиялық картасын (1881 ж.) жасады. И. В. Мушкетов Орта Азияның физикалық географиясы мен геологиясына арналған «Тур- кестан» («Түркiстан») еңбегiн жазды (1886-1906 ж.). Ол сонымен бiрге 1887 жылы Верныйдағы (қазiргi Алматы) зiлзаланың себебiн жəне зардаптарын зерттедi. ХІХ ғасырдың 90-жылдарында Сiбiр теміржолдарын салуға бай- ланысты Солтүстік Қазақстанда көрнектi геолог К. И. Богдановичтiң жалпы басшылығымен бiрнеше экспедициялық зерттеу жүргiзiлдi. 25 Осының нəтижесiнде Солтүстік жəне Орталық Қазақстанның геологиялық құрылысының негiзгi сипаты анықталып, бiрнеше көмiр кен орындары (Екiбастұз, т.б.) ашылды. И. В. Мушкетов өзiнiң геологиялық зерттеулерiнiң нəтижесiнде Тянь-Шаньның қазiргi жер бедерiнiң қалыптасу заңдылықтарын ашты жəне орографиялық құрылысының негiзгi белгiлерiн анықтады. Оның Арал Қарақұмында жүргiзген бақылаулары Қазақстан мен Орта Азиядағы қуаң өңiрлердегі жер бетiнiң өзгеруiне эолдық процестердің күштi əсер тигiзетінiн дəлелдедi. жүктеу/скачать 7.14 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|