6. Л. С. Выготский тұжырымдамасының мəні Л. С. Выготскийдің баланың психикалық дамуы туралы тео-
рияны құрастыруына енгізген маңызды үлесі төмендегідей:
●
даму талдамасының «бірлігі» ретінде психологиялық
жас шамасының құрылымы мен динамикасы туралы ілімнің
құрастырылуы;
●
психиканың мəдени-тарихи табиғаты жайлы қағиданың
негізделуі жəне адамның психикалық дамуының жақын даму
аймағының қалыптасуы ретінде ерекшелігінің анықталуы;
●
психикалық даму өлшемдерінің анықталуы: жақын
даму аймағының, жас шамасының психологиялық жаңа
құрылымдарының қалыптасуы; сананың жүйелі жəне мағыналы
құрылысының өзгеруі;
●
белгілер мен олардың мəнінің интериоризациялану, адам
санасының генезисінің үдерісі ретінде жақын даму аймағының
дамуы туралы заңның ашылуы;
●
баланың психикалық дамуы үшін оқытудың жетекші рөлі
жайында тұрғының негізделуі;
●
дамытпалы оқыту өлшемдерінің анықталуы;
●
генетикалық-модельдеуші эксперимент түрінде зерттеудің
қалыптастырушы амалдарының құрастырылуы.
А. Н. Леонтьев пен А. Р. Лурия Л. С. Выготскийдің
тұжырымдамасын сынаудың келесі бағыттарын ұсынады: табиғи
жəне жоғары психикалық қызметтердің қарсы қойылып салыс-
тырылуы; белгілік құрылыммен тым əуестену, дамудың интел-
лектуалдануы; баланың дамуында заттық іс-əрекеттің жеткілікті
дəрежеде ескерілмеуі.
Семинар жəне практикалық сабақтардың жоспары 1. Л. С. Выготскийдің психиканың онтогенезде дамуының
заңдылықтарына сипаттама.
2. Л. С. Выготский бойынша жас ерекшелік дағдарысының
психологиялық мəні мен механизмін түсіндірудің жаңа моделінің
ерекшелігі.
92
3. Л. С. Выготский бойынша жоғарғы психикалық қызметінің
дамуындағы
интерпсихикалық
жəне
интрапсихикалық
қызметтердің рөлі.
4. Оқыту дамудың қозғаушы күші ретіндегі Л. С. Выготскийдің
тұжырымдамасына түсінік беріңіз.
