Оқулық «Білім беруді дамыту Федералды институты»
жүктеу/скачать 4.68 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- «ҚАТТЫ» ЛОГИКАМЕН БАСҚАРУ ҚҰРЫЛҒЫСЫ 7.1.1. Желілі процестер
| 167
7 тарау АВТОМАТТЫ ЖҮЙЕНЛЕРМЕН БАСҚАРУ ҚҰРЫЛҒЫСЫ 3- тарауда көрсетілгендей, басқару – бұл берілген алгоритмге сәйкес объектіге әсер етуін қалыптастыру. Технологиялық процестерді басқару кезінде технологиялық жабдықтардың әсер етуі туралы сөз қозғалады. Әсері атқарушы механизмдерге басқарушы белгілерді беру арқылы іске асырылады. Яғни, басқарушы құрылғысының функциясы берілген алгоритмдерге сәйкес басқару белгілерін қалыптастыруда болады. Басқару алгоритмдерін басқару міндететмелеріне қатысты екі топқа бөлуге болады: нұсқаусыз және әрекет нұсқасын таңдаумен. Бірінші тобы желілі алгоритмдерден жасалады, онда сыртқы факторлардың кез-келгеніне байланысты әрекеттердің қатты кезектілігімен беріледі. Осындай алгоримдер «қатты» логикамен басқарушы құрылғылармен іске асырылады. Екінші топқа тармақталуымен алгоритмдер және циклдік алгоритмдер кіреді. Оларды іске асыру үшін жағдайды талдауға және қойылған жағдайды орындауға байланысты әрекеттерді жалғастыру нұсқаларын таңдауға қабілетті аса күрделі басқарушы құрылғыларын талап етеді. Осындай құрылғыларды құру есептеу техникасы құралдарының пайда болуымен және басқарма жүйесін енгізумен болады. Шешімді талдау және таңдау болатын дәрежеге байланысты, осы құрылғылар одан әрі қарастырылатын бірнеше типке бөлінеді. «ҚАТТЫ» ЛОГИКАМЕН БАСҚАРУ ҚҰРЫЛҒЫСЫ 7.1.1. Желілі процестер Желілі алгоритмдермен сипатталған процестердің бірнеше мысалдары келтірілді (олапрды желілі процессорлармен атауы мүмкін): 168 ■ Бағдаршамның жұмысы: белгілі уақытта шамдардың бірінші тобын қосу (жасыл және қызыл түс), берілген уақыт ішінде сөніп-жанатын режим, шамдардың екінші тобына қосу (сары жарық), шамдардың үшінші тобына қосу (қызыл және жасыл жарық), сөніп-жанатын режим және т.б.; ■ Көпқабатты үйде лифттердің қозғалысы: есіктерді ашу, уақыт интервалын ұстау, есіктерді жабу, көтеруге немесе түсіруге қозғалтқыштарды қосу, берілген қабатқа жету бойынша қозғалтқыштарды сөндіру, есіктерді ашу және т.б.; ■ Көше автоматтарында кофе дайындау: алынған ақша сомасын тексеру, картон стақанын шығару, оны берілген кофе мөлшерімен толтыру, сүттің берілген мөлшерімен қосу және т.б. Әрекеттердің бір кезектілігі көптеген бұйымдарды жаппай әзірлеу кезінде орындалады (мысалы, болттар немесе подшипниктер), нанды пісіру үшін қамырды дайындау немесе ағашты өңдейтін станоктарда бірдей бұйымдарды жасау. Барлық осы процестер басқарушы құрылғылардың командасы бойынша орындалатын әрекеттердің бірегей кезектілігін білдіреді. Осындай түрдегі құрылғыны командоаппараттар деп аталады. Командоаппараттардың екі нұсқасын қарастырамыз: электромеханикалық және электрондық. Желілі алгоритмдерді орындау үшін алгоритм командаларына сәйкес атқарушы механизмдері үшін дискреттік және ұқсас басқарушы белгілерінің «қатты» кезектлігін қалыптастыру қажет. Біз электр АМ қарастырғандықтан, онда дискреттік басқару белгілері олар үшін кернеудің қарапайым импульстарын білдіреді, олар механизмнің кіре берісінде кернеу көзімен қосылған электр тізбектерді түйістіру арқылы өтеді. Яғни, командоаппараттардың міндеті қажетті кезде қажетті байланыстарды түйістіруде және ажыратуда болады. Ұқсас басқарушы белгілерде, кернеу дәрежесімен немесе импульстың ұзақтығымен берілген ақпрарат бар. Желілі алгоримнің әрбір командасында ақпараттың мазмұны алдынан белгілі (мысалы, «суппортты 11 мм-ге ауыстыру») болса, онда кернеудің қажетті мәні немесе импульс ұзақтығы (түйінделген жағдайда байланыстардың болған кезінде) командоаппараттардың тиісті элементтері параметрлерін алдын ала таңдаумен жасалуы мүмкін. «Қатты» логикамен командоаппараттарын салудың мүмкін нұсқаларын қарастырамыз. |