Оқулық "Білім беруді дамытудың федералдық институты" Федералдық мемлекеттік автономдық мекемесі "


Өлшеу нәтижелерін визуалдық көрсету, шығару және тіркеу



Pdf көрінісі
бет160/169
Дата07.03.2024
өлшемі4.38 Mb.
#494642
түріОқулық
1   ...   156   157   158   159   160   161   162   163   ...   169
SHishmarev-lsheu-raldary-.-O-uly-

Өлшеу нәтижелерін визуалдық көрсету, шығару және тіркеу 
құралдары 
 
15.1 Өлшеу нәтижелерін визуалдық көрсету, шығару және 
тіркеу құралдары 
Баяу өзгеретін шамаларды өлшеу нəтижелерін көрсету. Баяу 
өзгеретін аналогтық мəндердің өлшенген мəндерін көрсетудің 
дəстүрлі құралы көрсеткішпен тірек өлшеуіші болып табылады.
Тікелей есептейтін өлшеу құралдарының (өлшеу құралдары) 
көрсеткіштері мен өлшеуіштер түрлерінің мысалдары 15.1. кестеде 
келтірілген. 
Параллакс қатесін азайту айна өлшеуіші арқылы қамтамасыз 
етіледі. Көрсеткіштердің жақсы көрінуі протекторлы тік (сурет 
15.1) жəне көлденең (15.2-сурет) таразылармен жасалады. Индекс 
бойынша белгі өлшенген мəн мəндерінің дрейфін қадағалауға 
мүмкіндік береді. Өлшеулердің рұқсат етілген 
15.1-к е с т е .
Көрсеткіш аспаптардың шкалалары мен 
көрсеткіштерінің кейбір түрлері 
Көрсеткіш 
Шкала 
Аспаптың үлгісі 
Бағдар
Сызықты, доға 
тəріздес жəне т.б. 
белгілері бар шкала 
Магниттік электрлік 
аспап 
Жарық нүктесі 
немесе жарық дағы 
Мөлдір шыныдан 
жасалған белгілері 
бар өлшеуіш 
Айналы гальванометр; 
жарық сəулелі 
осциллограф 
Бекітілген 
сызықшалар мен 
жылжымалы 
«терезе» 
Жылжымалы 
өлшеуіштер, соның 
ішінде белгілерінің 
проекциялануымен 
Жылжымалы өлшеуіші 
бар құрал 
Өлшеуіштің шекті 
белгісі 
Белгілері бар 
айналмалы өлшеуіш Микрометрлік бұранда 
Жылжымалы 
сұйықтық менискі 
Өлшеуі бар 
капиллярлық түтік 
Сынапты термометр
манометрлік түтікше 
Сұйықтық беті 
Жылжымалы 
өлшеуіш 
Ареометр 
301 


15.1-сурет. Кескінді тік өлшеуіш 
лимитін көрсететін белгілер болуы мүмкін, мысалы, жарық 
шығаратын диодтың көмегімен жаңа өлшеуіштер əзірленді (15.2-
сурет); олардың шешімі 1% -ға жетеді. Белгіленген өлшеуіштерімен 
қатар олардың өлшенген мəндерін көрсететін дабыл шамдары бар 
аналогтары бар. Өлшеу нысанының жай-күйін көрсететін 
мнемоникалық тақталарды сұйықтық деңгейін өлшеу мысалынан 
жақсы көруге болады (15.3-сурет). Резервуар жылтыраған шыны 
терезе түрінде жарықтандырылған кескін арқылы көрсетіледі (5) 
жəне сұйықтық деңгейі жылжымалы экранның (3) ұстанымымен 
көрсетіледі. 
Өлшеу нəтижелерінің көрнекі дисплейі өлшенген шамалардың 
берілген (мысалы, шекаралық) мəндеріне сəйкес өлшеуіштің белгілі 
бір нүктелерінде қалыптасатын акустикалық немесе жарық 
дабылдарымен бірге болуы мүмкін. 
Заманауи өлшеу технологиясы жиі бөлінген нысандардың 
параметрлері мен сипаттамаларының дистанциялық өлшемдерімен 
байланысты. Бұл нақты нəтижелерді шешуді, соның ішінде - өлшеу 
нəтижелерін беру жəне оларды қайта өңдеу ортасының əсерінен 
15.2-сурет. Көрсеткіштер ретінде жарық шығаратын диодтарды 
қолданатын өлшеуіштер 
302 


15.3-сурет Резервуардағы 
сұйықтық деңгейін бақылаутын 
мнеманикалық тақталар 
құрылғысы: 
1 — жарық көзі; 2 — конденсор; 3 — 
жылжымалы экран; 4 — қабырға; 5 - терезе 
15.4-сурет Серіппелі түтікті 
манометр көмегімен 
тесператураны қашықтан 
өлшеуге арналған құрылғы: 
1 — өлшеу ортасы; 2 —сынапты термометр; 
3 — капиллярлы түтік; 4 — серіппелі түтікті 
манометр 
туындаған өлшеу қателіктерін
азайтуды талап етеді. Бұл үшін электрлік, 
оптикалық 
жəне 
аз 
дəрежеде 
пневматикалық 
дабылдар 
пайдаланылады, олар кейінгі деректерді өңдеуді, оларды тіркеу мен 
көрсетуді қамтамасыз етеді. 
Кейбір жағдайларда механикалық жəне гидравликалық энергия 
өлшеу нəтижелерін қашықтан тарату үшін қолданылады; бұл ең 
алдымен жұмыс істеудің тиісті қағидаларын дəстүрлі өлшеу 
техникасына, 
деңгейлік 
өлшегіштерге, 
тахометрлерге, 
манометрлерге жəне басқаларға тəн. Гидравликалық дабыл тарату 
үлгісі болып тетіктері сынап термометрден жасалған, серіппелі 
түтікті маномермен қашықтан өлшеу болып табылады (15.4 сурет).
Сынап 
бағанының 
биіктігіндегі 
өзгерістер, 
өлшенген 
температураның 
ауытқуына 
пропорционалды, 
манометрге 
жеткізілген капиллярлық түтіктегі қысымды өзгертуге əкеледі. 
Пневматикалық дабылдарды көрсету құрылғысы – манометр 
болып табылады. 
Деректерді салыстырмалы аздаған қашықтықа беру үшін 
тұрақты тоқ дабылдары қолданылады; оларды көрсету үшін атақты 
электрөлшеуіш құрылғылар қажет. 
303 


Алайда, іс жүзінде, осы мақсаттар 
үшін қосымша түрлендіргіштер 
(күшейткіштер, түзеткіштер) жəне 
өлшегіш 
құрылғылар 
пайдаланылады, олар белгілі бір 
қосымшаларға 
арналған 
көрсететін 
құрылғылармен 
біріктіріледі. 
15.5 суретте тетігі қарсылық 
термометрі 
болатын 
гометр 
арқылы температураны қашықтан 
есептеу 
сызбасы 
келтірілген.
Осындай өлшеулерге арналған 
логометр өлшеуіші қашықтықтың 
нақты түріне қарай бағаланады. 
Өлшеу нəтижелері қашықтан берілсе, қабылдау жағындағы 
оптикалық дабылдар электр дабылдарына айналады. 
15.5-Сурет. Логометр көмегімен 
температураны қашықтан өлшеу 
сызбасы 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   156   157   158   159   160   161   162   163   ...   169




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет