Оқулық «Білім беруді дамытудың федералдық институты»

221 
15 тарау 
ЭЛЕКТРМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ НЕГІЗДЕРІ 
 
 
 
 
 
 
15.1. 
НЕГІЗГІ ТҮСІНІКТЕР МЕН АНЫҚТАМАЛАР 
 
Қазіргі уақытта энергетикалық қарқынды энергетикалық 
қондырғы энергетикалық сапа проблемаларынан зардап шегеді. Бұл 
тікелей жəне жанама материалдық шығындарға əкеледі. 
Бірақ осындай мəселелерді шешудің, жəне шығындарды 
азайтудың бір тəсілі жоқ. Жобалау кезеңінде энергия сапасының 
проблемаларын болдырмау бойынша шараларды мұқият жоспарлау 
- мұндай шығындарды азайтудың ең үнемді тəсілі. 
Энергетикалы жүйе (энергожүйе) деп бір-бірімен жалғанған 
жəне электр жəне жылу энергиясын өндірудің, түрлендірудің жəне 
таратудың үздіксіз үдерісінде режимнің ортақтығымен байланысқан 
электр станциялардың, электр жəне жылу желілерінің жиынтығын 
айтады. 
Бұған қазандықтар, турбиналар, генераторлар, электр беру 
желілері, 
бумен 
жəне 
ыстық 
суды 
беру 
құбырлары, 
трансформаторлар, қосалқы станция жабдықтары, тұтыну электр 
қондырғылары (электр қозғалтқыштары, жарықтандыру жəне 
жылыту құрылғылары жəне т.б.) кіреді. 
Электроэнергетикалық (электрлік) жүйе деп энергетикалық 
жүйенің электр бөлімін айтады, яғни электр жəне жылу энергиясын 
өндірудің, түрлендірудің жəне таратудың үздіксіз үдерісінде 
режимнің ортақтығымен байланысқан электр станциялардың,
электр желілері мен электр энергиясын тұтынушылардың электрлік 
бөліктерінің жиынтығы. 
Электрмен жабдықтау жүйесінің негізгі элементтеріне жатады: 
■ 
электр станцияларында орнатылатын электр энергиясының 
көздері (синхронды электромеханикалық генераторлар);

222 
■ 
күшейткіш (көтергіш) трансформаторлық қосалқы станциялар, 
сымдардағы энергия шығындарын азайту үшін генераторлардың 
электрлік кернеуін арттырады;
■ 
электр энергиясын беру желілері, қашықтыққа дейінгі жəне 
ауамен жəне кəбіл желілерін энергиямен қамтамасыз ету құралы 
ретінде қызмет етеді;
■ 
ЭТЖ кернеуін тұтынушының энергияны пайдалануы үшін 
қолайлы деңгейге дейін төмендетуге арналған төмендеткіш 
(жоғарылатқыш) трансформаторлық қосалқы станциялар;
■ 
380/220 В кернеуі бар РС желілерін тарату, оның көмегімен 
төмен 
вольтты 
электр 
энергиясын 
тұтынушы 
электр 
қондырғылары, сондай-ақ қорғаныс жабдығы сияқты жеке тоқ 
коллекторларына таратады.
Электр желісі — бұл электр энергиясын беру жəне таратуға 
арналған қосалқы станциялардың, тарату құрылғыларының жəне 
электр беру желілерінің жиынтығы. Электр станцияларынан 
тұтынушыларға электр энергиясын тарату электр желісі арқылы 
жүзеге асырылады. 
Электр тасымалдау желісі — бұл электр энергиясын энергия 
жүйесінің екі пункті арасындағы электр энергиясын мүмкін аралық 
таңдау арқылы өткізуге арналған сымдардан, кабельдерден, 
оқшаулау элементтеріне жəне жүк көтергіш конструкциялардан 
тұратын электр қондырғысы. 
Электрлік қосалқы станция — бұл 
трансформаторлардан 
немесе басқа электр энергиясын түрлендіргіштерден, басқару 
құрылғыларынан, таратушы жəне қосалқы құрылғылардан тұратын 
электр энергиясын қабылдау, айырбастау жəне тарату үшін
арналған электр қондырғысы. 

жүктеу/скачать 5.26 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: