Оқулық «Білім беруді дамытудың федералды институты»

1 4 - т а р а у
Фазалық сигналдың көлемін өлшеу 
14.1. Негізгі мәліметтер 
«Фаза» - біздің ұғымымызда кез келген нақты уақытта гармоникалық 
(синусоидальді) тербелісті сипаттайды. Осылайша, u
1
(t) = U
m1
sin(rat + ф
1
) 
гармоникалық тербеліс үшін U
m1
амплитудалы және ю дөңгелек жиілікті, 
ағымдағы (бір сәтте) t уақыттық периодта келесі формулада болады: 
φ(t) = ωt + φ
1
, 
мұнда φ
1
— бастапқы фаза. 
u
1
(t) = U
m1
sin(ωt + φ
1
) и u
2
(t) = U
m2
sin(ωt + φ
2
) бірдей жиіліктегі екі 
гармоникалық сигнал Дф фазалық ығысуы -олардың бастапқы 
фазаларының айырмашылық модулі деп аталады 
Δф = |φ
1
–φ
2
|. 
Әдетте Δф = φ
1
–φ
2
шамасы да солайша, сигналдардың фазалық 
айырмашылығы деп аталады. Егер бастапқы φ
1
және φ
2
фазалары 
өзгеріссіз қалса, фазалық ауысым Дф уақытқа тәуелді болмайды.
Іс жүзінде, әдетте, тең жиілікті екі гармоникалық (синусоидалды) 
тербелістердің фазалық әртүрлілігін өлшеу бойынша тапсырмалар 
шешіледі. 14.1-суретте келесі сигналдар формалары суреттеледі:  а  — екі 
синусоиалдық ; б  —синусоидты және синусоидты емес, бірдей периодты. 
Фазалық ығысуды сигналдың ауысымының уақытша тәуелділігі — Δt 
түрінде көрсетуі ыңғайлы. Атап айтсақ, синусоидты сигналдар үшін. 
14.1-сурет. Сигналдардың формалары: 
а  — екі синусоидты толқындар; б  — синусоидты және синусоидты емес 
бірдей 250 периодты 

u
1
(t) = U
m
sinrat типті және u
2
(t) = U
m
sinω(t - Δt), бірдей
периоды, фазалар ығысуы (14.1-сурет, а) келесідей жазуға болады: 
(14.1) 
Егер олардың аралығындағы фазалық ығысу 0, п және п/2 тең болса, 
сигналдар синфазалық, фазаға қарсы және квадратура ішіндегі деп 
аталады. Периодтық синусоидті және синусиодті емес сигналдарға 
қатысты (14.1-сурет, б) және бірдей Т периодты екі синусоидті емес 
сигналдарға, олардың At уақыттық ауысуы деген (кешігу) тұжырым 
қолданылады. Фазалық ығысуды өлшеу үшін фазометр деп аталатын 
аспаптар қолданады. Бұл жағдайда, осы ығысудың өлшемі ретінде, шығыс 
сигналы кіріспен салыстырғанда фаза бойынша кешіктірілетін, сызықтық 
төрт өрістіктер, яғни, фазалық айналғыштар қолданылады. Фазалық 
ығыстырғыштар реттегіш және реттелмейтін болып бөлінеді. 
Фазалық ығысу шамасын бағалау үшін келесі өлшеу әдістері 
қолданылады: 
осциллографиялық, 
өтемдік, 
фазалық 
ығысудың 
сигналдарының жиілігін түрлендіру арқылы, дискретті немесе цифрлық 
есептің ток импульстарына түрленуі.

жүктеу/скачать 6.25 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: