13
Сынғыштық – материалдың алдын ала деформациясынсыз сыртқы күш
әсерінен лезде бұзылу қабілеті. Сынғыш болып табиғи тастар,
керамикалық материалдар, әйнек, шойын, бетон және т.б. саналады.
Соққыға қарсыласу – материалдың соққы жүктемелері әсерінен
бұзылуға қарсыласу қабілеті. Сынғыш материалдар әдетте соққы
жүктемелерге нашар қарсыласады.
Қаттылық – материалдың оған қатты заттардың кіруіне қарсыласу
қабілеті. Әртүрлі материалдар үшін ол әртүрлі әдістер бойынша
анықталады. Сөйтіп, табиғи тас материалдарын сынауда 1-ден 10-ға
дейін қаттылықтың шартты көрсеткішімен қатарда орналасқан эталонға
саналатын
10
минералдан
тұратын
Моо-са
шкаласы
қолданылады,қаттырақ минерал жоғары реттік нөмірге ие болып,
алдындағысын сырған жағдайда (1.1 кесте).
Материал қаттылығы әрдайым беріктікке сай болмайды.Сөйтіп,
сүрек
1.1кесте
Минералдардың қаттылық шкаласы (Моос
бойынша)
Сәйкес
қаттылық
көрсеткіші
Минерал
Қаттылық сипаттамасы
1
Тальк
Тырнақпен оңай сырылады
2
Гипс
Тырнақпен сырылады
3
Кальцит
Болат пышақпен оңай сырылады
4
Флюорит
Басып, болат пышақпен сырылады
5
Апатит
Пышақпен қиын сырылады, әйнекті
сырмайды
6
Ортоклаз
Қатты басуда әйнекті
сырады,пышақпен сырылмайды
7
Кварц
Әйнекті оңай сырады
8
Топаз
Алмазбен өңдеуге беріледі, әйнекті
сырады
9
Корунд
Алмазбен өңдеуге беріледі, әйнекті
сырады
10
Алмаз
Әйнекті кеседі
|
