Оқулық «Федералдық білім беруді дамыту институты»

104 
б) объектілер ағымы тарамдануы мүмкін. Бұл ретте, егер ағым 
белгіленбесе, онда ол ағымның тарамдану алдындағы белгісінде көрсетілген 
барлық объектілерді қамтиды; 
в) тарамданғаннан кейін белгіленген ағым тарамдану алдындағы 
белгісінде көрсетілген барлық объектілерді немесе олардың бөліктерін 
қамтиды. 
Функционалдық əдіснама бойынша құрылған жүйенің моделі де 
иерархиялық қағидат бойынша құрылады. Жоғарғы деңгейде барлық жүйені 
«қара жəшік» моделі түрінде көрсететін бастапқы функционалдық блок 
орналасады. Модельде объектілердің бастапқы кіріс ағымдары, объектілердің 
шығыс ағымдары, жүйенің өз функциясын іске асыру үшін қажетті 
механизмдер мен басқарушы ағымдар көрсетіледі. 
Диаграммаларды сəйкестендіру үшін шартты белгілердің белгілі бір 
механизмі пайдаланылады. Бұл шартты белгілерді топтарға бөлуге болады: 
• 
торап — функционалдық ерекшеліктері осы диаграммада көрсетілген
блоктың шартты белгісі; 
• 
мәнмәтін — блоктардың ата-аналық диаграмма блоктарының 
иерархиясындағы шартты белгісі; 
• 
нӛмір — диаграмманың диаграммалар жиынтығындағы шартты нөмірі. 
Бірінші диаграмма, бұрын атап өткендей, жүйенің «қара жəшік» моделі 
болып табылады.Осындай диаграммы үшін тораптың шартты белгісі мынадай 
түрге ие: 
Т о р а п :
A - 0 ,
онда A — Aсtiоn негізгі сөзінің шартты белгісі. Осындай модельдің 
мəнмəтіні TOP деген негізгі сөзбен белгіленеді(2.43 сур.). 
Диаграммалардың нөмірлері «C» нөмірі түрінде құрылады. Мысалы, 
«С» нөмірінің құрылымы DAM00n болуы мүмкін, ондаn— диаграмманың 
нөмірі. Нөмірлер бірнеше диаграммалардан тұратын модель бойынша 
навмгация үшін пайдаланылады. 
Модельдеудің келесі қадамы «қара 
жəшік» 
моделін 
бөлшектеп 
байланыстыруда тұрады. Осындай 
модельдегі тораптың шартты белгісінің 
түрі. 
Т о р а п : A 0
.
Ол бастапқы (нөлдік) блокты бөлшектеп
бөлшектеп 
байланыстыру 
үлгісі
байланыстыру орындалғанын білдіреді. 
Осы 
диаграммадағы 
функционалдық
блоктар An түрінде белгіленеді, онда n—
блок нөмірі.
2.43. сурет. SADT-
диаграмманы

105 
2.44. сурет. Бөлшектеп байланыстыру үдерісінің екінші сатысы 
Блоктарды нөмірлеу бірден басталады жəне блоктың төменгі оң жақ 
бұрышында көрсетіледі.
Осындай диаграмманың мəнмəтіні боялған квадрат түріндегі шартты 
белгіні алады — «қара жəшік» блогын бөлшектеп байланыстыру (2.44 
сур.). 
Содан кейін осы диаграмманың функционалдық блоктарын бөлшектеп 
байланыстыру орындалады, қажетті блок таңдалады жəне оған диаграмма 
құрылады. Осындай диаграммаға арналған тораптың шартты белгісі 
мынадай түрде болады (2.45 сур.):
Торап: An, 
онда n — ол үшін диаграмма жасалған тораптың нөмірі. Алынған 
диаграммада тораптар бір санынан бастап нөмірленеді.
Егер бөлшектеп байланыстыруды жалғастырса, онда таңдалған блок 
үшін диаграмма тораптың мынадай түрдегі шартты белгісімен құрылады
Торап: Anm
,
онды n— ата-аналық диаграммадағы тораптың нөмірі; m— бөлшектеп 
байланыстыру торабының нөмірі. 
мəнмəтін: 
2.45. 
Бөлшектеп 
байланыстыру 
үдерісінің 
үшінші 
сатысы 

106 
Бұл ретте бөлшектеп байланыстыру диаграммаларының мəнмəтіні 
аналық диаграммадағы функционалдық блоктардың иерархиясын 
квадраттар түрінде көрсетеді, жəне де ол үшн диаграмма құрылған элемент 
боялады. Мəнмəтіннің жанында фунционалдық блоктың белгісі жазылады. 
Әр диаграммаға бірегей нөмір тағайындалады.
Диаграммаларды ағымдар бойынша қосы үшін ICOM кодтау жүйесі 
пайдаланылады. Бұл негзігі сөздерден құрылған қысқартылған атауы
1(кіріс), Cоntrоl (басқару), Outрut (шығыс), Mесhаnism (механизм). 
Тиісті ағымдар Ln түріндегі шартты белгілерді алады, онда L I, C, O, 
M негізгі əріптерінің бірі, ал n— ағымның реттік нөмірі. 
Функциялар арасындағы байланыстарды түзеуге болады [5]: 

жүктеу/скачать 4.15 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: