Оқулық «Желілік және жүйелік әкімшілендіру»
жүктеу/скачать 7.08 Mb. Pdf көрінісі
|
| ¼
көреді. Жер сегменті «Одиссей» ғаламдық желі түрінде ұйымдастырылған (Odissey Global WAM) жəне GSM архитектурасын пайдаланады. Дербес спутникті байланысты ұйымдастыру үшін ауыспалыдербес спутниктер мен мобильді терминалдар қолданылады. Осы терминалдар, жəне ұялы байланыс жүйесінде абоненттер арасында 2 с. байланыс орнатуға қабілетті. Ұялы байланыс желісімен спутникті телефонды үйлестіруді қосымша құрылғы — S/M-карта қамтамасыз етеді. Спутникті навигаторлық жүйелері: ■ Ұшыру аппараттарын қамтамасыз ету, түрлі көлік құрылғыларды, туристтік топтарды навигациялық қамтамасыз етуге; ■ Геодезиялық жəне геологиялық іздеулер кезінде топографияда, гидрографияда орналасқан орындарды анықтуға; құтқару қызметтері, жедел көмек қызметтері, полиция қызметтерін қамтамасыз етуге; ■ Трасса, жолдарды төсеу кезінде координаталарды анықтауға арналған. Әлемде екі навигациялық жүйелері бар, олар жер шарын жабуды толық жəне үздіксіз қамтамасыз етеді: америкалық GPS (Global Positioning System — ғаламдық жайғастыру жүйесі) жəне отандық ГЛОНАСС (ғаламдық навигациялық спутникті жүйесі), олардың құрылымы, архитектурасы мен тапсырмалары бір біріне жақын. GPS жəне ГЛОНАСС шамамен бір уақытта жобаланған – 1980 жылы. Жүйелер тек техникалық параметрлерімен жəне құрылмалыө орындалуымен ғана ерекшеленеді: ■ ГЛОНАСС спутниктері үшін таңдалған еңкею Ресей, еуропа жəне солтүстік ендігі аумағында ең шығыс сипаттамаларымен қамтамасыз етеді, ал GPS жүйесі — АҚШ жəне оңтүстікке жақын ендіктегі аумақтарды қамтиды; ■ GPS жұмыс аймағы — Жер беті мен жер айналасындағы кеңістіктің 3 000 км., ГЛОНАСС — 2 000 км биіктікке дейін; ■ GPS жəне ГЛОНАСС жүйелерінавигациялық сигналдар мен навигациялық хабарламалардағы құрылымы ерекше. GPS жүйесін пайдаланудың басты принципі — пайдаланушы навигациялық спутникті антеннадан синхрондалған сигналды қабылдаудың уақыты мен сəтін өлшеу жолымен орналасқан орнын анықтау. 306 NAVSTAR спутникті топтама жүйесі Жерді штатты режимде төрт спутникті ұстайтын, 20,2мың км шамасындағы биіктіктегі алты орбиталды жолақ бойынша айналады. Басында GPS жоасы əскери мақсатта жасалған болатын, бірақ қазіргі уақытта GPS азаматтық мақсатта кеңінен таралған. GPS-қабылдағыштарды электроника өндірушілерінің көбі ұсынған, оларды мобильді телефондарға, смартфондарға, қол сағаттарына кіріктерді. Пайдаланушылар түрлі құрылғылар жəне бағдарламалық өнімдерді ұсынады, олар: ■ электронды картада өзінің тұрған жерін көруге; ■ жол белгілері мен кептелістерді ескерумен маршрутты жасауға мүмкіндік береді; ■ катра бойынша нақты үй мен көшелерді, көрікті жерлерді, дəмхана, аурухана, автозаправка мен инфрақұрылымның басқа да объектілерін іздеуге мүмкіндік береді. ГЛОНАСС жүйесі штатты құрамында 24 ҒА орбиталды топтамасын құрайды. Олар Жер бетінің үш орбиталды жазықтықта 19,4 км. биіктікте қозғалады. Еуробірлестіктің навигациялық жүйесі «Galileo» 2013 жылғы қаңтарда ұшырылған, қытайлық «БэйДоу» (BD), сондай-ақ жапондық «QZSS» жəне үнділік «IRNSS» да бар. Келесі буынды спутникті таптамасы 2016 жылғы шілденің соңында ашылуға бастады, ол аса жедел жəне рұқсатты ғаламдық кеңжолақты қызмет көрсету мен құрылғыларға деректерді таратуды ұсыну үшін əзірленген Iridium Next жүйесін қамтамасыз етуге арналған. Globalstar от Iridium аса принципті ерекшелігі спутник — спутник байланыс линиясы жұмысы тоқтағанға құралған. Iridium жүйесінде спутник абоненттен қабылдаған сигнал шақырылған абонентке жақын орналасқан станцияның түйіндесуіне көршілес спутник арқылы ретрансляцияланады. Globalstar жүйесінде абонентті шақыру жалпы рұқсаттағы жерүсті линиялары арқылы шақыруды коммутациялайтын жерүсті стансаның жақын түйінде ретрансляцияланады. ҒА жеңілдету ғарыш сегментінің құнын едəуір төмендеуге алып келді, бірақ жерүсті компонент жүйелері үшін қинға соқты. «Сигнал» спутникті байланысының төменорбиталы жүйесі Халықаралық ғарыштық байланыс концернымен əзірленген. Ол шынайы уақыт масштабында жылжымалы абоненттердің арасында ақпаратты тəулік бойында алмасуды үздіксіз қамтамасыз етуге арналған. 307 Ақпаратты тарату жылдамдығы - 9,6 с/кбит-ке дейін. Жүйеде барлық абоненттер жалпы қолданудың жерүсті телефонды желілеріне, сондай-ақ əрбір коммерциялық желілі байланыстарға кедергісіз рұқсатты мүмкіндігіне ие. Төменорбиталды ғарыш аппараттарының негізінде ресейлік көпсалалы жүйе «Гонец» дербес спутникті байланысы құрылды. Толық құрамы 12 ҒА құрайды. «Гонец» жүйесінің негізгі мақсаты GSM жерүсті желінің жабынынан тыс байланыспен қамтамасыз ету, күрделірұқсатты өңірлерде орналасқан мобильді жəне стационарлы абоненттерімен байланыс пен ГЛОНАСС-тың уақытша үйлестіруді қамтамасыз ету ресейлік жүйесі үшін байланыс ортасын ұсыну болып табылады. Жүйелі абоненттер арасындағыдай, жалпы пайдалану желісінің абонеттері пакеттелген деректер/хабарламаларды тарату іске асырылды. Ғарыш аппараттарын жəне абоненттік терминалдары (АТ) жабдықтау жəне бағдарламалық қамтамасыз ету ғарыш апараттарының (ҒА) радиокөріну аймағында абоненттердің үздіксіз болуын талап етпейтінжүйеде жұмысын атқаруы үшін жобаланған. АТ мен ҒА радиокөріну бірлескен аймағының жоқ болу кезінде хабарлама абонент төбесіндегі ҒА бірінің ұшуы кезінде буферленеді жəне таратылады. жүктеу/скачать 7.08 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|