Оқулық Техникалық ғылымдар докторы, профессор А. Б. Николаев редакциясымен
жүктеу/скачать 6.03 Mb. Pdf көрінісі
|
| АВТОМОБИЛЬ КӨЛІГІНДЕ
АВТОМАТТАНДЫРЫЛҒАН БАСҚАРУ ЖҮЙЕЛЕРІНІҢ ҚОСЫМША ЖҮЙЕЛЕРІНІҢ ҚҰРЫЛЫМЫ ЖӘНЕ АҚПАРТТЫҚ БАЙЛАНЫСТАРЫ Егер элементтердің көбі белгіленген белгі бойынша бір жүйеге келтірілсе, бұл жүйедегі жиынтықты қосымша жиынтыққа бөлу үшін әрдайым қосымша белгілерді енгізуге болады, осылайша жүйенің құрама бөліктерін – қосымша жүйелерін бөліп алуға болады. Өз кезегінде бұл қосымша жүйелер төменгі деңгейлі (дәреже) қосымша жүйелерде т.б. тұруы мүмүкін. Бөлінудің бұл түрін иерарихия (жоғары және кіші лауазымдар, кіші лауазымдағы тұлғалардың жоғары лауазымды тұлғаларға бағыну тәртібі т.с.с.) деп атайды. Бір жүйені қосымша жүйелерге бөлудің әр түрлі әдістері бар, бұл жүйе элементтерін біріктіруде таңдалған ережелерге бағынышты болады. Тауар өндіретін немесе қызмет көрсететін кәсіпорындарды басқару иерархиялық қағиданы ұстанып жүзеге асырылады. Жүйені қосымша жүйелерге бөлген кезде, осы бөлімнің 2.4. 6 6 мақсатына аса тиімді жетуді қамтамасыз ететін ережелерді есепке алу керек: ■ Әр қосымша жүйе жүйенің жалғыз бір қызметін жүзеге асыру керек; ■ Қосымша жүйеге ерекшеленген қызметі іске асырылудың қиындығына қарамастан оңай түсінілу керек; ■ Қосымша жүйелердің арасындағы байланыс, тек жүйедегі тиісті қызметтер арасындағы қажетті байланыс орнаған кезде ғана енгізілу керек; ■ Қосымша жүйелер арасындағы байланыс оңай болу керек (мүмкіндігінше). Деңгейлер саны, сонымен қатар әр қосымша жүйендегі деңгейлер саны алуына түрлі болуы мүмкін. Бірақ, бір маңызды ережені орындаған жөн: деңгейі жоғары бір жүйеге кіретін қосымша жүйелер бірге қызмет жасасады және де олар кіретін жүйенің барлық қызметтерін жүзеге асыруға міндетті. АКК –да тасымалдау процесін жүйелік тұрғыдан қарастырсақ, тауар өндіру қызметі әдетте айқын болады, бұл қызметтін нәтижелері нақты тауар (мысалы, автокөлік, білдек т.б.) болады. Ал, нақты тауар өндірмейтін ұйымдарда, өндірістік қызмет аздау белгісіз (мысалы, АКК құрылымдарында, қаржы институттарында т.б. құрылымдарда көрсетілетін қызмет) болуы мүмкін. Бұл компаниялардың қызметін әдетте сервис деп атайды. Өндіріс — жүйенің кіруін (алуан түрлі қажетті ресурстар) шығысқа (дайын тауар мен қызметтер) айналдыру арқылы тауарлар өндіру және қызмет көрсету. Өндірістік қызметті басқаратын тұлғалар ресурстарды тауар және қызмет көрсетулерге айналдыруға қажетті шешім қабылдау үшін қажет. Бұл жағдайда, басқарудың иерархиялық жүйесіне жатып, оған бағынатын және басқаратын кейбір деңгейдегі қосымша жүйелер бағынышты болады. Басқару жүйелері үшін жүйені бөлу кезекті бөлген кезде алынған қосымша жүйе басқару функцияларын орындауды тоқтатпағанша мүмкін. Бұл жағдадйда, кіші иерархиялық басқару деңгейіндегі келесідей, нақты еңбек құралдарын, механизмдерін, құрылғыларын және технологиялық процестерін басқаруды жүзеге асыратын қосымша жүйелер жатады. Кіші деңгейдегі басқару жүйесінен басқа барлық басқару жүйелері технологиялық процестерді тікелей емес жүзеге асыруды қамтамассыз етеді, ал аралық және кіші деңгейдегі жосалқы жүйелер арқылы жүзеге асырады. |