дәуірінде құрылған, сондықтан олардың көбісі осы операциялық жүйелердің көркем
Массачусет технологиялық институтының МАС жобасымен күштерін біріктіріп, Multics
деп аталған жаңа операциялық жүйе жасауға кірісті. Multics жобасымен жұмыс аяқталған
орталығының қызметкерлері «жеткілікті интерактивті есептеуіш құралдарсыз» қалды.
Жетілдіру жағдайларын жақсарту үшін Томпсон және Ричи өздерінің PDP-7 жүйенің
Жұмыста жеңіл және тиісмді
иерархиялық файлдық жүйенің болуы
Жүйе көп пайдалынымды, көп қызметті болып табылады, әрбір тұтынушы
бірмезгілде бірнеше процесті орындай алады.
Барлық UNIX жүйесі екі бөлікке бөлінеді:
1. Бірінші бөлікті программалар мен сервистік функциялар құрайды, UNIX
операциялық ортасын танымал қылады; бұл бөлік тұтынушыға өте оңай қол жеткізеді, ол
командалық процессор, хаттар тасымалы, тексті өңдеу процестері, текстік
программаларды өңдеу жүйелері сияқты программалардан тұрады.
2. Басқа бөлігі өз қатарына осы программалар мен функцияларды қамтамасыз ететін
операциялық жүйені қосады.
Басты түсініктер
Тұтынушы
Есептеуіш файлдық жүйелерде тіркелген адам , сондықтан аталған есептеуіш ат
тұтынушы арқылы тіркелген жүйе деп аталады. UNIX ОЖ файлдық жүйе ағаш тәрізді
құрылымды болып келеді. Тұтынушы жүйеге енгенннен кейін оның ішіндегі өзінің үй
каталогына және барлық каталогтар мен файлдарға шексіз қол жеткізе алады. Тұтынушы
үй каталогындағы каталогтар мен файлдарды құру, жою, жаңарту әрекеттерін орындай
алады.
Тұтынушы интерфейсі
Тұтынушының UNIX жүйесімен өзара әсерлесуінің дәстүрлі тәсілі командалық
тілдерді қолдануға негізделген. (Қазіргі кезде графикалық интерфейстер кеңінен таралған)
UNIX ОЖ-нің кез келген командалық интерпретаторының жалпы атауы – Shell
(қабықша), себебі кез келген интерпретатор жүйенің өзегінің сыртқы қоршауынан тұрады.
Артықшыланған тұтынушы
UNIX ОЖ-нің өзегі әрбір тұтынушының идентификаторы бойынша (UID- User
Identifier) теңестірілуі, тұтынушыға жүйеде тіркелуі кезінде беріледі. НУОЖ-де
администратор үшін UID мағынасы ерекше. Осындай UID-сы бар тұтынушы
супертұтынушы (superuser) немесе root деп аталады. Оның кез келген файл мен келген
программаның орындалуына қол жеткізуге шексіщ құқығы бар. Сонымен қатар мұндай
тұтынушының жүйені толық бақылайтын мүмкіндігі бар. Ол оны тоқтата алады және
жоюы да мүмкін.
Бағдарламалар
UNIX ОЖ бір уақытта қолданбалы программаларды қолданудың операциялық
ортасы және жаңа қосымшаларды жетілдіру ортасы болып табылады. Жаңа
бағдарламалар түрлі тілде жазылуы мүмкін. ( Фортран, Паскаль, Модула, Ада және т.б.) .
Бірақ UNIX ОЖ ортасында стандартты программалау тілі С тілі болып табылады. ( кейінгі
кезден бастап С++ ауыстырылып жүр).
Командалар
Кез келген shell отбасының командалық тілі нақты 3 бөліктен құралады:
1. Текстік қатарларды бақылауға және қарапайым командалардың негізінде
күрделі
командаларды
құруға
мүмкіндік
беретін
Достарыңызбен бөлісу: