Қазақстан республикасы білім жəне ғылым министрлігі е. Ы. Бидайбеков, В. В. Гриншкун, Г. Б. Камалова, Д. Н. Исабаева, Б.Ғ. Бостанов білімді

326
замендер, кеңес берулер, өзіндік жұмыс жəне т.б. секілді оқытудың 
тиімді формалары шығарылған. Мұның бəрінің ҚОЖ специфика-
сында оқыту кезеңінің жанасқан немесе жанаспаған түрлерінде 
белгілі бір анықталған орыны бар.
Төменде электрондық оқытудың формасы ретінде қарастырылған, 
оқытудағы ҚОЖ каноникалық формалар тізімінде қолданылатын си-
паттамалар көрсетілген.  
Дəрістер.  Олар оқыту кезеңіндегі оқушылардың теориялық 
негіздерінің даярлығын жасайтын негізгі оқыту формаларының бірі. 
Мақсаты – пəн бойынша ғылыми білім негіздерін жүйелендіріп беру, 
мəселелерді шешу, белгілі бір аймақтық ғылым мен техниканың 
жағдайы мен өрлеу перспективтерін анықтау, күрделі жəне түйінді 
сұрақтарға көңіл аударып, жинақтау.
Дəрістің əдістемелік жағдайда қолданылуы оқыту материа-
лындағы жүйелі мəселелер жинағын мазмұндап ұсыну. Жүйелі 
дəріс курсында оқыту программасы кезектесе отырып дəстүрлік, 
кіріспе, орнатылатын, біркелкі, мысалдар жəне қорытынды 
дəрістерден тұрады. Электрондық оқытуда орнықты дəрістің маңызы 
зор.
 Дəріске қойылатын жалпы талаптар ҚОЖ-да сақталады. 
Бұл – ғылымилық, қолжетімділік, форма мен мазмұнның тұтас-
тығы, басқа оқыту пəндерімен байланыстың шектеулігі. 
Мазмұндаманың əсер етушілік қасиеті мен талаптары да ау-
дио- жəне бейне- түріндегі, тіпті «электрондық дəрістерде де» ар-
найы белгілердің көмегімен мəтіндік файл ретінде ұсынылып, 
толығымен қанағаттандырылады. Электрондық оқытудағы дəрістер  
шынайы жəне «шынайы емес» уақытта, жалпылай жəне жекеше 
жүргізіле береді. Жалпылай жүргізілетін дəрістерді теледидарлер 
қолданылады. Компьютерлік бейнеконференциялар жекелей оқыту 
түрінде, ал жобалау техникасы болған жағдайда – экранда компью-
тер мониторындағы кескінді жобалау үшін жəне жалпылай оқытуда 
қолданылады.
ҚОЖ-да жүргізілетін дəріс тəсілдері сан алуан. Əрине, оның 
ішінде тиімді болып табылатын мəтіндік түрдегі жүргізілетін 
дəрістер («электрондық дəрістер»). Олардың келесідей 
артықшылықтары бар. Оқушының оқу барысында түсініксіз, оқудың 
екшелеу, талдау кезеңіндегі түсінбеген жағдайларын бірнеше рет 
сұрақ қойып білуге мүмкіншілігі бар. Сонымен қатар, мəтінде 
мазмұнның жалпы құрылымын көруге ыңғайлы. Мəтіндік мате-

327
риалды оқытудан кейін қалған басқа да сұрақтары, ереже бойынша, 
терең мазмұнды, құрамдас формалы, дəріс соңында материалдың 
маңызды талқылануы жəне оның мағынасы секілді негізгі қасиеттер 
қалыптасады. Жалғыз ғана, мұнда психологиялық көзқарас бойын-
ша лектормен қарым-қатынасқа түсу кезеңінде оқушы сасқалақтап 
қалады.
Мұғалімнің хабарламасы арқылы алынған материалға қарағанда, 
жазба түріндегі алынған материалмен алғаш танысу тиімді. Мұнда 
дидактикалық тиімді нəтиже, материалмен танысқаннан кейін, мы-
салы,  электрондық пошта арқылы мұғалімнен кеңес алу секілді 
тəсіл береді.
Семинарлар.  Барлық пəндерде белсенді, кеңінен қолданысқа 
ие болып табылатын оқыту формаларының бір түрі. Семинарлар 
ереже бойынша, шынайы шығармашылық талқылаулардан өтіп, 
қарастырылып отырған тақырып бойынша серіктестік пікірсайысқа 
түсу негізінде құрылады.  Қазіргі таңда педагог ғалымдардың 
зерттеуі бойынша семинарлық оқытудың кемшілігі – оған барлық 
тыңдаушылар белсенді араласпайды, шығармашылық дискуссия-
лар барысында, сұрақтарды даярлауда жəне алдын ала болатын 
қойылымдарға қатыспайды.
Электрондық оқытуда семинарлар компьютерлік  бейне- жəне те-
леконференциялар ретінде жүргізілуі мүмкін. Педагогикалық аспект 
бойынша бейне түрінде жүргізілетін конференцияларда да дəстүрлік 
семинарлар секілді қатысушылар компьютер мониторынан бір-бірін 
көріп отыратындықтан  айырмашылығы жоқ. 
Мұндай онлайн семинарлардың (немесе вебинар) тиімділігі əр 
жерде орналасқан көптеген адамдармен шағын уақыт аралығында 
оқыту кезеңін жүргізуге қолайлы. Сонымен қатар, вебинар 
көшірмесін жасап, вебинарға қатыспаған оқушылар қайталап көру 
мүмкіншілігі бар.
Кеңес берулер. Бұл – оқушының оқыту материалын жекелей 
зерттеу кезеңінде туындаған мəселелерге жетекшінің көмек беруі. 
Кеңес берулер жекелей жəне топпен жүргізілуі мүмкін. Кеңес беру 
кезеңінде тыңдаушының жекелей қасиеттері (интеллектуалды, 
моральдық қасиеттері, психикалық мінез-құлқы жəне оқушының 
көңілі, есте сақтауы, елестету жəне ойлау қабілеті) байқалады.
ҚОЖ-да негізінде телефон, электрондық пошта, бейне- жəне 
телеконференциялар секілді кеңестер қолданылады. АКТ құралын 
таңдау мұғалім мен оқушының жұмыс орнындағы аппараттық-

328
программалық жабдыққа қарай іске асады. Көбіне телефон жəне 
электрондық пошта жиі қолданысқа ие.
Зертханалық жұмыстар. Бұл оқыту түрі техникалық 
мамандыққа оқытуда көптеп қолданылады. Оларды, компьютерлік 
желіні жеке зертханаға орнатуда немесе орталық компьютерге қосуда 
қолжетімділік мүмкіндігі болған жағдайда, эксперимент жүргізгенде 
немесе зертханалық тəжірибені «үйге» орнату мүмкіншілігі арқылы 
жүзеге асырады.
Бақылау шаралары. Білім беру кезеңінде оқушының оқу мате-
риалын теориялық жəне тəжірибелік нəтижесін қаншалықты жетік 
меңгеруін бақылаумен, тексерумен қорытындыланады.

жүктеу/скачать 1.08 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: