Дәріс тақырыбы № 14. Хордалылар типі (Сноrdата)

42 
Ковалевскийдін, зерттеуі бойынша, хордалыларға теңіздерде, 
кӛпшілігінде отырып тіршілік ететін асцидиялар, сальпылар, 
аппендикулярняларды да жатқызуға болады. Кейбір хордалыларға 
аздаған ҧқсас белгілері бар, ішек тыныстыларды да хордалыларра 
жатқызады. Хордалылардың алуан тҥрлі болуына карамастан, 
олардың қҧрылысы мен дамуында кӛптеген ортақ белгілері 
болады. 
 Хордалылардың басқа жануарлардан басты айырмашылығы 
мыналар; хордасы немесс арқа желісінің болуы. Омыртқаның 
қызметін атқаратын, серпімді, бунақталмаған, иілгіш, денесінің 
ҧзын бойына созылған сым тәрізді желіні хорда деп атайды. Ол 
ішінде вакуолы кӛп ерекше тканьнан қҧралады. Хорда ҧрықтық 
ішек тҥтігінін, арқа жағынан бӛлініп пайда болады, сондықтан 
хорданы энтодерма қабатынан тҥзілген деп есептейді. Хорда 
тӛменгі сатыдағы хордалыларда (асцидиялар мен салпылардан 
басқа) ӛмір бойы сақталса, ал жоғары сатыдағы хордалыларда 
ҧрық дәуіріндс болады да, ересек жануарларда омыртқа жотасы-
мен алмасады. 
Хордалылардың ӛзіне-тән ерекшеліктері. Хордалылар да 
тікен терілілер сияқты екінші ауызды жануарлар. Дене қуысы-
екінші қуыс (целом). Бҧның ӛзі оларды тікен терілілер мен 
буылтық қҧрттарға тегі жағынан жақын екенін кӛрсетеді. 
Кӛптеген органдарының метамерлі орналасуы тӛменгі сатыдағы 
хордалыларда және ҧрықтарда айқын байқалады. Қҧрылысыиьщ 
.кҥрделенуіне байланысты, жоғарғы сатыдағы хордалыларда 
метамерия 
айқын 
байқалмайды. 
Хордалылардың 
денесі 
бунақталмаған, екі жақты симметриялы болады. 

жүктеу/скачать 1.09 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: