Ӛсімдіктер, жануарлар және микроорганизмдер биоәралуандылығЫ

58 
бактериялардың ҧзындығы 1-4 микронға, ені 0,5-1 микронға 
дейін барады. Сондықтан да судың бір тамшысында бірнеше 
жҥздеген миллион микробтар кездеседі. Кейбір бактериялар 
мӛлшері едәуір болады дедік. Мәселен, кҥкірт бактериясы 
клеткасының кӛлденең кесіндісінің диаметрі 50 микронға тең. 
Бактериялардың ҥш тобының ішінен мӛлшері тҧрақтысы 
коккалар, ал таяқша тәрізді бактериялар ӛзгергіш келеді. 
Табиғатта микроорганизмдердің ӛте ҧсақ тобы 
- 
ультрамикробтар да кездеседі. Микроорганизмдердің бҧл 
тобының ішінен бактериофагтар, сүзілуші вирустардың адам 
ӛмірінде зор маңызы бар. Вирустардың шамасы миллиметрдің 
миллиондаған бӛлігіне тең, яғни оларды миллимикрондармен 
(миллимикрон микронның мыңнан бір бӛлігіне тең) немесе 
микромикрондармен (микромикрон микронның жҥз мыңнан 
бір бӛлігіне тең) ӛлшейді. 
Бактериялардың сіңіру беті зор. Сондықтан да олар әздеріне 
қажетті қоректік заттарды тез арада ӛндіріп ала алады. 
Органикалық 
қалдықтарды 
тез 
ыдыратудың 
арқасында, 
бактериялар олардан ӛздеріне қажетті энергияны аз уақыт ішінде 
босатып алады. 
Микробтарды классификациялаудың, ғылыми негізделген 
системасын 1896 жылы К.Леман мен Р.Нейман ҧсынған болатын. 
Бҧл классификация бойынша барлық микроорганизмде ҥлкен 
ҥш тҧқымдасқа бӛлінген: коккация, бактериация және 
спириллация. Бҧдан кейінгі жылдары классификация басқа 
деректермен толықтырылды. Бірақ ол микробиологтар 
талабына әлі сай келмей жҥр. 
Отанымыздың кӛрнекті ғалымы Н. А. Красильников 
бактерияларды негізінен тӛрт класқа бӛледі: 1) актиномицеттер, 
2) бактериялар, 3) миксобактериялар және 4) спирохеталар. 
Қазіргі кезде микроорганизмдерді және оған туыстық 
жағынан жақын жатқан организмдерді систематикалау ҥшін А. 
Бергидің 
ҧсынған 
«Бактериялар 
анықтамасы» 
(Америка 
микробиологтарының қоғамы) кеңінен қолданылып отыр. Бҧл 
классификацияға Е.Н. Мишустин мен В. Т. Емцов (1970) кейбір 
ӛзгерістер енгізген. 
Негізгі әдебиеттер:  32, 33, 34. 
Қосымша әдебиеттер:  83, 84, 85-87. 

59 

жүктеу/скачать 1.09 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: