Жетписбаев батыр адамович
Қылмысқа қатысушылықтың субьективтiк белгiлерiне мыналар кiредi
жүктеу/скачать 1.57 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- §2.Қылмысқа қатысушылардың түрлерi
| Қылмысқа қатысушылықтың субьективтiк белгiлерiне мыналар кiредi:
а). Қатысушылардың қылмыс жасауға қасақана бiрiгуi, б). Тек қасақана қылмыстарды жасауға бiрiгуi. Белгiлi бiр қылмысты жасауға қасақана бiрiгу деген əрбiр қылмысқа қатысушы өз iс - əрекетiнiң жəне қатысушылардың iс-əрекетiнiң қоғамға қауiптi екендiгiн ұғынатындығын, сонымен бiрге бiрлескен əре туындайтын қылмыстық зардаптың болатынын алдын ала бiлуi жəне зардаптың болуын тiлеуi немесе с түрде оған жол беруiн бiлдiредi. Сонда қылмысқа қатысушылықтың субьективтiк жағы тiкелей немесе ж түрдегi қасақаналықпен сипатталады деген сөз. Бiрлесiп əрекет еткен адамдардың қылмыстарындағы психикалық қатынасты табу олардың қылмысқа қ үлесiн, қатысушының жауаптылығын жекешелеуге көмегiн тигiзедi. Қылмысқа қатысушылардың қасақана əрекет етуi, олардың қылмыстың жасалуына деген ой – ниет бiрлестiгiн бiлдiретiн бiрден – бiр себеп табылады. Субьективтi белгiлердiң екiншiсi - қылмысқа қатысу тек қасақана қылмыстарда ғана орын алады д бiлдiредi. Қылмыстық жауаптылық туралы заң абайсыз жасалған қылмыстарда қатысушылықтың алмайтындығын айтады, себебi бұл жағдайларда бiрнеше субьектiлер бiр қылмыстық нəтижеге қол жеткiзу өздерiнiң ерiктi күштерiн бiрiктiрмейдi. Сонымен бiрге, егер адам басқа адаммен бiрiгiп қылмыс жатқандығын ұғынбаса, бiрақ оны ұғынуға тиiс жəне ұғынуға мүмкiндiгi болса, бұл жағдайда да қатысуш орын алмайды. §2.Қылмысқа қатысушылардың түрлерi ҚР қылмыстық заңы қатысып жасалатын қылмыстарды жасау кезiнде атқаратын əрекеттердiң сипат орындайтын рөлдерiн ескерiп қылмысқа қатысушылардың мынандай түрлерiн қарастырады: 1). Қылмыстың орындаушысы, 2). Қылмыстың ұйымдастырушысы; 3). Қылмысқа айдап салушы; 4).Қылмыстың көмектесушiсi. Қылмыстың орындаушысына ҚК 28-бабының 2-бөлiгiнде мынадай анықтама берiлген: қылмысты ж тiкелей немесе оны жасауға басқа адамдармен бiрге қатысқан адам, сондай-ақ жасына, есiнiң дұрыс еме немесе қылмыстық заңда көзделген өзге де мəн-жайларға байланысты қылмыстық жауаптылыққа т болмайтын басқа да адамдарды пайдалану жолымен қылмыс жасаған адам орындаушы деп танылады. Сонымен мынадай үш жағдайда қылмыс жасаған адамды қылмыстың орындаушысы деп тануға болады: 1). Қылмысты жасауға тiкелей қатысқан адам, яғни белгiлi бiр қылмыстың обьективтiк жағын тiкелей өзi немесе iшiнара орындаған есi дұрыс жəне қылмыстық жауаптылық жасына толған адам орындауш танылады. Мысалы, алдын ала сөз байласқан адамдар тобында С. деген азамат адам өлтiру қылмы обьективтiк жағын құрайтын əрекеттердi жалғыз өзi орындаса. 2). Қылмысты жасауға басқа адамдармен бiрге қатысқан адам орындаушы деп танылады. Бiр қылмыс немесе одан да көп орындаушы болса оны қоса атқарушы деп атайды. Қоса орындаушылықта орындауш танылған адамдардың əрекеттерi техникалық жағынан əртүрлi, бiрақ қылмыстың обьективтiк жағын т құрайтын заңдық əрекеттерi бiркелкi болуы керек. Егер заң бойынша қылмыс құрамы тек арнаулы субье орындауы мүмкiн болса, онда қоса орындаушы ретiнде тек арнаулы субьектiлер танылуы қажет. М қылмыстарға қызметтiк, əскери жəне т.б қылмыстарды жатқызуға болады. Бұндай қылмысқа қатысушы тұлғалар айдап салушы немесе көмектесушiлер ретiнде қарастырылуы тиiс. Қоса орындаушылықпен жа қылмыстарда орындаушы деп танылған субьектiлердiң жауаптылығы ҚК Ерекше бөлiмiнiң нақты бiр қыл қарастырған бiр бабымен сараланады. 3). Жасына, есiнiң дұрыс еместiгiне немесе қылмыстық заңда көзделген өзге де мəн–жайларға байла қылмыстық жауаптылыққа тартуға болмайтын басқа да адамдарды пайдалану жолымен қылмыс жасаған а орындаушы деп танылады. Қылмыстық құқық теориясында мұндай орындаушылықты бiреу ар жүктеу/скачать 1.57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|