Клетка биологиясы docx
Репликация жəне транспирация кезіндегі нуклеосома
жүктеу/скачать 329.02 Kb. Pdf көрінісі
|
| Репликация жəне транспирация кезіндегі нуклеосома
ДНҚ репликациясы кезінде нуклеосома қалай түзіледі, репликациялык айырылым кезінде нуклеосоманың тағдыры қандай, ескі жəне жана нуклеосома немесе белоктар қалай бөлінеді деген сурактар бугінгі кунге дейін элі шешімін тапқан жок. Электронды микроскоппен зерттеу жүргізу натижесінде репликацияға ұшыраған хроматиннің екі жіпшесінде де нуклеосома болатыны анықталды. Эукариоттарда ДНҚ синтезінің жылдамдығы (20нм/с), онда жана нуклеосома хромосом жіпшелерінің екі еселенуіне 3-4с болады. Нуклеосоманың түзілуінің бұндай жылдамдыкта болуы ДНҚ синтезі кезінде синтезделген гистондардың түрлеріне байланысты жəне ол нуклеосома құрамына кіруге дайын болады. Гистонды гендар ДНҚ-ның жуйелілікпен қайталанатинына байланысты, кернекі түрде əр гистондар бірнеше кешірмелерден тұрады. Олар ДНҚ синтезін бірге белсендетеді, сондыктан репликациялык айырылым ДНҚ-ның жана бөлігі жана синтезделген гистондармен косыла алады. Жана синтезделген гистондар жəне ескі гистондар ДНҚ-ның репликациясы кезінде, нуклеосоманың түзілуіне косылмайды. Октамерлі гистондармен бірге репликацияға дейін қатысушы интакты күйінде қалып жəне ДНҚ-ның жана дуплексына ауысады. Сол кезде жана гистондар нуклеосомның ДНҚ -дан босаған бөлігіне жиналады. Ескі жəне жана актомерлі гистондар жана ДНҚ-ның екі еселенуі кез келген жерден жүреді. ДНҚ репликациясының айырылымындағы ескі нуклеосоманың тагдыры элі кунге дейін зерттелмеген. Бір гипотиза бойынша əрбір нуклеосома репликациялык айырылым келген кезде 2-ге айырылады «жарты нуклеосома» ал ДНҚ полимеразасының осы ауданға кіру үшін нуклеосомды ДНҚ бұрылады. Осыдан кейін жана синтезделген ДНҚ тізбегі ядро ішіндегі гистондармен байланысады жəне ДНҚ-ның екінші тізбегінле жана нуклеосома түзіледі. Хроматиннің активті бөлігіне жинакталуына шашыранкы қальны тэн. Хроматиннің бұл құрылымын цинтрофуға əдісімен шашыранкы хроматиннің қаркындылығын жоғарылатады. Активті хроматиннің құрылымы нуклеосомаға жорарты сезімталдылык, кейбір гистон емес белоктардың құрамын гистондардың өзгергіштік деңгейін жоғарылатады. Биохимиялык долелдемелерде нуклеосолмалык белоктар транскрипция кезінде ДНҚ мен байланысты болады. Нуклеосома хромасома жіпшелерінің бір бөлігі ретінде транскрипция болған жерден байқалады, содан кейін сирек жағдайда РНҚ полимераза ферменті нуклеосомаға қарағанда екі есе үлкен келеді. Бұл фермент болған кезде (мысалы рибосомалык гендердің транскрипция кезінде немесе гендердің басқада активті орталары) РНҚ полемеразасы бір-біріне тығыз орналасады да олардың арасындағы нуклеосома байқалмайды. Нуклеосомалык белоктар РНҚ полимеразасы кезінде ДНҚ мен байланысын жоғалтпайтындығы тан қаларлык жағдай, ал ДНҚ-ның озі нуклеосома құрамында ширатылады. Нуклеосома құрылымы РНҚ синтезделер кезінде екі түрлі нусқа тандауға беріледі. Олардың біреуінде нуклеосома екі жартылай нуклеосомаға бөлінеді де ДНҚ ширатылады; басқа нуклеосома жанында аздап еркін орналасады, тетромерлер сакталада (НЗ. Н4), ал димерлер H2A. Н2В уакытша жоғалып кетеді, ал кейіннен РНҚ полимераза процесінен кейін қайтып келеді де бұрынғы нуклеосома қалыптасады. жүктеу/скачать 329.02 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|