40
1.
Сыртқықаңқасы –
хитинді жабыны бар.
2.
Денесісегменттерден–буындардан тұрады.
Денесі
арғы тектеріндегі сияқты
(сақина тәрізді құрттар) сақи-
налардан – сегменттерден тұрады. Бірақ жауынқұрттан айыр машылығы
сегменттерінің мөлшері әртүрлі болады.
3.
Бунақты аяқтары – буынаяқтыларда эволюция бары сын да бу-
ындары пайда болды. Оларды жеке бұлшық ет шоғырлары қозғалысқа
кел тіреді. Құрттарда –
тері-бұлшықетқапшығын түзген бұлшық етінің
тұтас қабаты ғана бол ады.
4.
Денесіүшбөлімнен: бас,көкірек,құрсақтантұрады. Шаянтәрізді-
лер мен өрмекшітәрізділерде
баскөкірегі тұтасып кеткен. Ал жәндіктердің
дене бөлімдері тұтаспаған.
Буынаяқтылар типіне омыртқасыздардың үш класы: шаян тәрізділер,
өрмекшітәрізділер мен жәндіктер (бунақ дене лілер) жатады (29-сурет).
Шаянтәрізділер класын көбінесе су жануарлары құрайды (есек-
құрттан (мокрицадан) басқа). Барлық шаянтәрізділер
желбезекпен тыныс
алады және екі жұп мұртшасы болады.
Өрмекшітәрізділеркласына нағыз өрмекшілер де, пара зиттік тіршілік
ету салдарынан өзгерген кенелер де жата ды. Ежелгі өрмекшітәрізділерге
жойылып кеткен шаян-құр шаяндардан (ракоскорпионов) шыққан
құршаяндарды жатқызады (қазіргі кезде ежелгі суөрмекшітәрізділері –
семсерқұйрықтылар (мечехвосты) тіршілік етеді).
Өрмек шітә різділердің
айқын байқалатын сыртқы ерекшеліктері: тұтасып кеткен баскөкірегі,
29-сурет. Буынаяқтылардың негізгі класы
Ақ бүйі
Көбелек
циклоп
Инелік
Қоңыз
Құмырсқа
Дәуіт
Асшаян
Өзен шаяны
Бүйі
Теңіз
шаяны
Құршаян
Кене
Достарыңызбен бөлісу: