45
Хлорофилл флуоресценциясы
Қысқаша түсініктеме. Хлорофилл молекулалары негізінен
ырықсыз (S
0
) күйде болады. Алайда оларға жарық сəулесі түс-
кенде, небəрі 10
-5
секунд ішінде, жарық энергиясын сіңіріп, қозған
синглетті күйге (S
1
жəне S
2
) көшеді. Қозған хлорофилл молекула-
лары жасыл түстен шие түске боялады. Əйтсе де электрондардың
қозуы тұрақсыз болады. Осы себепті
қозған молекула бастапқы
күйге қайта түседі. Хлорофилл молекулалардың
синглетті қозған
күйден тұрақты күйге (Т) ауысуын
триплетті деп атайды. Жалпы
жарық
энергиясын сіңірген, қозған күйге (S
1
, S
2
жəне Т) түскен
молекула, бастапқы күйге (S
0
) қайта түскенде, сіңірген энергия:
жылу түрінде, флуоресценция, фосфоресценция,
химиялық энер-
гия, энергиялардың миграциясы түрінде бөлінеді.
Флуоресценция – қозған электронның бастапқы күйге оралу
кезінде сіңірілген жарық энергияның қайта бөлінуі. Флуорес-
ценция тек хлорофилл
а мен
в-ға ғана тəн қасиет.
Фосфоресценция – флуоресценция
құбылысында бөлінетін
жарық сəуленің толқын ұзындығына қарағанда ұзынырақ жарық
сəуленің бөлінуі.
Əдістеме. Пробиркаға құйылған пигменттердің спирттегі ері-
тіндісін электр шамына жақындатады. Пробирканың
бір жағын
қара қағазбен қалқалап, жарық түскен жақтан бақылау жүргі-
зеді. Хлорофилл ерітіндісі шие түсті болып көрінеді. Бақылауды
бірнеше рет қайталап, тиісті қорытынды жасайды.
Достарыңызбен бөлісу: