«Мәдени МұрА» МеМлекеттік бАғдАрламасының кітАп сериялАры
жүктеу/скачать 1.63 Mb. Pdf көрінісі
|
| Дина Нұрпейісова (Дина Кенжеқызы Нұрпейіс келіні)
/1861-1955/—домбырашы, күйші, композитор, Қазақстан ның халық артисі, қазақ мәдениетінің көрнекті қайраткері. Әкесі белгілі домбырашы болған. Дина домбыра тартуды 8-9 жа сын- да үйренеді. оның Құрманғазымен кездесуі болашақ өнер жо- лында шешуші рөл атқарған. Құрманғазы Динаның дары ны на тәнті болып, одан үлкен үміт күтеді. Ақыл-кеңес беріп, күй үй ре- теді, оны өзіне шәкірт тұтады. Дина ұстазының күйлерін орын- дап қана қоймай, оның күйшілік, орындаушылық өнерін де гі ерекшеліктерін, стилін, дәстүрін жалғастырды. Құрманғазы- ның мектебінен өту Динаның домбырашылық өнерін шың- дай түсті. Динаның «Бұлбұл», «Байжұма», «Көгентүн» атты күйлерінде халықтың күйшілік дәстүрі айқын сезіледі. Дулат—қазақ халқын құраған ежелгі түркі тайпалары- ның бірі. Қазақ шежіресі бойынша, Дулат—ұлы жүз құрамына кіретін ірі тайпалардың бірі. Н.А.Аристов жазып алған Ди- ханбай батыр шежіресі бойынша, үйсін Бәйдібектің кіші әйелі Домалақ енеден (Нұрила) туған Жарықшақтан Албан, Суан, Дулат тарайды. Дулат өз ішінде Сиқым, Жаныс, Ботбай, Шы- мыр болып бөлінеді. Едіге—ХIV ғасырдың екінші жартысында өмір сүрген та- рихи тұлға. Ерекше шешендігімен қоса, батыр әрі қолбасшы болған. ол Алтын орда мемлекетінің бірнеше хандары тұсында тәуелсіз билік құрумен бірге, ел басқару істеріне белсене ара- ласты. Дешті Қыпшақтың ханы Тоқтамыс кезінде өз билеу- шісі мен Ақсақ Темір арасындағы текетіресті өз пайдасына шешуге ұмтылыс жасады. Сол дәуірде көршілес ресей жеріне бірнеше рет баса көктеп кірді. 1396-1419 жылдары ұлы Ноғай ордасын құрып, оның басты бегі болды. Қара халық арасы- нан шығып, көшпелі ноғай-қыпшақ ұлыстарының намысын қорғағандықтан, қазақ халқының тарихи жадында «Ел қамын жеген Едіге» деген атпен өшпестей жазылған. оның бейнесі мен есімі бірқатар қазақ эпостарына арқау болды. Кейбір деректер бой- ынша, Едіге мырзаның бейіті қазақ жерінде—ұлытауда жатыр. жүктеу/скачать 1.63 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|