Хх ғасырдағы қазақ әдебиеттану ғылымы Оқулық Ре по зи то ри й к ар гу әож кбж
КІРІСПЕ ІІ БӨЛІМ. ҚАЗАҚ ӘДЕБИЕТТАНУ ҒЫЛЫМЫНЫҢ
жүктеу/скачать 3.59 Mb. Pdf көрінісі
|
| КІРІСПЕ
ІІ БӨЛІМ. ҚАЗАҚ ӘДЕБИЕТТАНУ ҒЫЛЫМЫНЫҢ ТУУ ДӘУІРІ 1900-1904 ЖЖ.) 1-ТАРАУ. Әдебиет тарихын зерттеу мен дәуірлеудегі ізденістер Қазақ халқының тарихында ұлы өзгерістер мен қиын-қыстауларға то лы ХХ ғасыр туды. Ресейдегі қо- ғам дық-саяси оқиғалар ғасыр ба- сын дағы ұлттық сананың өсуіне, қо- ғамдық ой-пікірінің әлеуметтік мә- селелерге батыл араласа бастауына ықпал жасады. Ол отырықшылық пен көшпелілік, ел басқару ісіне ара- ласу, жер және заң-закон, ұлттық тә- уелсіздік, дін, оқу-ағарту секілді за- ман алға тартқан күрделі мәселелер- ді жан-жақты көтеріп, халық мүд- десі тұрғысынан шешуге талпынды. Қазақ зиялыларының ауызбірлігі- нің болмауынан әр түрлі бағыттағы пікірталастар туғанымен, қоғамдық ой-пікір өркен жая дамып, ұлттық сана қазақ даласына ене бастаған капиталистік қоғам талаптарына сай табылуға ұмтылыс жасай бастады. Осының барлығы жинақтала келіп ғасыр басындағы қазақ баспасөзін туғызды, олар осы қоғамдық-әлеу- меттік ой-пікір орталығына айнал- ды, ұлттық публицистиканы дамыт- ты. Сонымен қатар, баспасөз ха- лықтық эстетикадан бастау алып, ХІХ ғасырда жанрлық сипат алуға ұмтылған әдеби сынды тудырды, ол көркем әдебиеттің дамуы мен оны зерттеу мәселелерін нақты және жан-жақты сөз етуде сәтті қадамдар жасады. Жазба әдебиет өркен жа- йып, жанрлық түрлері дамыды, қа- зақ лирикасы мен прозасы жаңа көр- кемдік ізденістерге ұмтылды. Фоль- клорлық және классикалық мұра- ның таңдаулы үлгілері жарияланды, әдеби жинақтарға енді, жеке кітап болып басылып шықты. Осыған сай әдеби сын да әр дәрежедегі эсте- тикалық биіктерге қол соза бастады. Кітап шығару ісі қызу қолға алын- ды. ХХ ғасырдың алғашқы 20 жылы ішінде 500-ге тарта кітап жарық Ре по зи то ри й К ар ГУ |