Исахметов т. И., Ж азд ы кбаева д. П
жүктеу/скачать 3.61 Mb. Pdf көрінісі
|
| Халықаралық аудит
ксчдесті. Бұл жағынан, акционерлер мен кредиторлардың, скінші жағынан, салық органдарының бухгалтерлік баланс пен габыс жайлы қорытынды есептерге сенімсіздігі акционерлік қоіамның қорытынды есебін зерттеп, талдайтын жэне оның дұрыстығы жайлы кәсіптік қорытынды беретін бухгалтер- пудиторлардың пайда болуына көмектесті. Акционерлердің жалпы жиналысындағы қоғамның жылдық қорытындыесебін гшіқылауда аудитордың қорытындысы тыңдалатын жэне тек осыдан кейін ғана қорытынды есеп бекітіліп (бекітілмей) жэне қогамды бақылау ісіне баға берілетін. Осылайша, тэуелсіз аудиторлар мен аудиторлық фирмалар косіпорынның баспада жарияланғандай қаржы жағдайының бпр екендігіне кепіл болатын болды. Аудиторлық тексерудің моліметтеріне сүйене отырып, мэліметті пайдаланушылар «кіммен жумыс жасауға болатынын» өздері шеше алады. Аудит термині осыдан екі мың жыл бұрын «аиёіо» деген иатын сөзінен шыққан, аудармадағы мағынасы «ол естиді» іісмесе «естуші» дегенді білдіреді. Рухани оку орындарында озат оқушыны аудитор (тыңдаушы) деп атаған. Оған оқытушы басқа оқытушылардың сабақта өткен материалды қалай меңгергенін, гапсырманы қалай орындағанын, яғни оқу үлгерімдерін гексеріп отыруды сеніп тапсыратын болған. Еуропаның коптеген елдеріндегі мемлекеттік басқару мен шаруашылық қычмет салаларында лауазымды түлғалардың ауызша есеп бсруін тыңдаушы қызметкерді аудитор деп атаған. Есеп берудің оасгапқы ауызша түрі көптеген адамдардың сауатсыз болуына (»і і йланысты қолданылған, сөйтсе де орта ғасырдағы адамдар есеп (ісруді 11 ауызша түрі жазбашадан да жақсы болады деп есептеген. < )лардың ойынша кез-келген қүжатты қолдан оңай түзей салуға болады, ал бақылаушы-аудитордың көзіне тура, тіке қарап түрып отірік айту мүмкін емес немесе өте қиын, деп санаған. Арнайы әдебиеттерде аудиттің пайда болу кезеңі өзгеше орі қарама-қайшылыққа толы. Бір авторлардың айтуынша, ссеп берудегі мэліметтердің дүрыс көрініс табуын жасау жопо бақылау біздің дэуірімізге дейінгі IV мыңжылдығынан 7 |