7
- құрылтайшылар арасында (акционерлер, меншік иелері)
меншікті
капиталды тиімді пайдалану және байланысты қалыптастырубойынша, сондай-
ақ дивидендтер және проценттерді төлеу;
- корпорация және басқа да ұйымдармен өнімді өткізумен және
өндіріспен байланысты, есеп айырысу
мерзімдерін және әдістерін, сондай-ақ
міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз ету тәсілдері;
- корпорация және оның бөлімшелерімен ішкікорпорация бойынша
қаражатты қайта бөлу;
- корпорация және зейнетақы қорынан тұтыну мен еңбекақы жағдайы
бойына жалдамалы қызметкерлер;
- корпорация және мемлекеттің қаржы жүйесімен
байланысты осы
төлемдерді жүзеге асыру және алымдар, салықтарды есептеу үшін салық
салынатын базаны қалыптастыру;
- корпорация мен қаржы-несие институттарымен тарту жөнінде және бос
ақша қаражатын орналастыру (несиені алу және өтеу,
сақтандыру төлемдері
және сақтандыру өтемдері және т,б.);
- корпорация және инвестициялық институттармен байланысты қысқа
және ұзақ мерзімді инвестициялар және олар бойынша дивидендтер мен пайыз
төлемдері.
Корпоративтік
қаржы
функциялары.
Нарықтық
(тауарлық)
шаруашылық жағдайында корпоративтік қаржының үш функциясы заңды түрде
танылған (Сурет 1):
1) капитал, кіріс және ақша қорын қалыптастыру;
2) капитал, кіріс
және ақша қорын пайдалану;
3) бақылау.
Бірінші функция ұдайы өндіріс процесінің үздіксіздігін қамтамасыз ету
үшін қажет. Тауар сатудан алынған түсімді бастапқы бөлу есебінен
кәсіпорындар мен корпорациялардың қаржы жоспарында көрсетілген арнайы
қоры пайда болады.
Капиталды, кірісті және ақша қорын кәсіпорынның (корпорацияның)
қаржы жоспарында (бюджетте) қарастырылған
мақсатқа пайдалану қаржының
екінші функциясының экономикалық мәні болып табылады. Кәсіпорын кірісті
пайдалану процесінде, ол бөлінеді, қайта бөлінеді
және таза пайда есебінен
пайда болған ақша қорын нақты жұмсау, ал сол кезде оған тауарлық нысандағы
құн қарсы қозғалыс жасайды.
Үшінші бақылау функциясы қаржы кәсіпорын мен мемлекетте кірістің
пайда болуына орай, пайдаланылған кезде оның құндық және материалдық-
мүліктік үйлесімінің сақталуын бақылау үшін қолданылады.
Бақылау
функциясында қаржыны іске асыру құралы болып бухгалтерлік есепте
қамтылған қаржы ақпараты табылады
1, б.11
.