Изотермалык процесс. Изопроцестердің iшінен бірінші болып осы изотермальқ процесс зерттелді.
Ағылшын физий Р. Б о й л ь 1662 ж. және оған теуелсіз француз физигі Э. Мариотт тежірибе
жузінде тұракты температура кезінде газдың берілген массасы ушін оның кысымының газ алып
тұрган көлемге көбейтіндісі тұракты шамаға тең болатынын тағайындады, ягни pV = const. Бұл заң
Бойль — Мариотт заңы деп аталады. Теориялық жолмен Бойль—Мариотт заңын Менделеев—
Клапейрон тендеуін газдың екі куйі үшін жазып,
жеңіл алуға болады. Берілген газдың 6ipiнші күйі P
1
V
1
=
RT, екіншікүйі P
2
V
2
=
RT.
Бул тендеулердің оң жақтары тең, демек, олардың сол жактары да тен, ягни
Изохоралық процесс.
Тұрақты массада және тұрақты көлемде өтетін газдардағы процесс изохоралық деп аталады.
v=const,
2
2
1
1
T
P
T
P
2
1
2
1
T
T
P
P
Изохоралық процесс. Шарль заңына бағынады. Сондықтан ол Шарль заңы деп аталады.
Изобаралық процесс.
Тұрақты массада және тұрақты қысымда газдарда өтетін процесс изобаралық деп аталады. Бұл
процесс 1802 жылы француз ғалымы Гей-Люссак зерттеген.
2
2
1
1
T
V
T
V
;
2
1
2
1
T
T
V
V
;
Бақылау сұрақтары
1. Гей-Люссак заңы қандай процесс?
2. Шарль заңы қандай процесс?
3. Бойль-Мариот заңы қандай процесс?
11
Сабак №6
Тақырыбы:1.1.5. МКТ негіздеріне эксперименталды есеп шығару.
Достарыңызбен бөлісу: |
