Б. Е. Есжанов Са ты бал диева Г.Қ. жəне т б
жүктеу/скачать 3.54 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Патшалық: Zoa немесе Animalia – Жануарлар Патшалық тармағы : Metazoa – Kөпклеткалылар Бөлім үсті
- Бөлім: Bilaterata – Екі жақты симметриялылар Тип
- Класс тармағы: Pulmonata – Өкпелілер Отряд: Styllomatophora – Сабақшакөзділер Түрлер
- Теориялық бөлімі
- 66-сурет.
| №14 зертханалық жұмыс
МОЛЛЮСКАЛАР ҚҰРЫЛЫСЫНЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ Мақсаты: əртүрлі қоршаған ортасына жəне қоректену си- патына байланысты моллюскалардың морфофункционалдық ерекше ліктерімен танысу. Патшалық: Zoa немесе Animalia – Жануарлар Патшалық тармағы: Metazoa – Kөпклеткалылар Бөлім үсті: Eumetazoa – Нағыз көпклеткалылар Бөлім: Bilaterata – Екі жақты симметриялылар Тип: Mollusca – Моллюскалар Тип тармағы: Conchifera – Бақалшақтылар Класс: Gastropoda – Құрсақаяқтылар Класс тармағы: Pulmonata – Өкпелілер Отряд: Styllomatophora – Сабақшакөзділер Түрлер: Helix pomatia – Жүзім ұлуы Lymnaea stagnalis – Кəдімгі тоспа ұлуы Planorbis corneus – Мүйізді катушка Класс: Bivalvia – Қосжақтаулылар, Lamellibranchia – Тақта желбезектілер Отряд: Eulamellibranchia – Нағыз тақта желбезектілер Түр: Anadontha cygnea – Айқұлақ Материалдар жəне құралдар: 1. Жергілікті тұщы су құрсақаяқтыларының бақалшақ тары- ның түрлері. 2. Фиксацияланған моллюскалар. 3. Микроскоптар, лупалар, пинцеттер, арнаулы союға арнал - ған ыдыстар, құрал-саймандар, инелер, заттық жəне жа- бынды шынылар, пипеткалар. 124 Теориялық бөлімі: Моллюскалар, буылтық құрттар сияқты трохофоралы целомды жануарлар. Осыған байланысты оларға мы- надай белгілер тəн: билатералды симметрия, дене қуысы – целом жəне оның туындылары – целомодуктылар, спиралды бөлшектену, трохофоратəрізді дернəсілдер. Буылтық құрттардан айырмашы- лығы моллюскалардың денесі сегменттелмеген, бас, тұлға, аяқ не- месе тек тұлға жəне аяқ бөлімдерінен тұрады. Моллюскалардың ерекшелігі – бақалшағының болуы (66 – 68-сурет). 66-сурет. Бақалшағынан алынған жүзім ұлуы (арқа жағынан көрінісі): 1 – бас; 2 – ерін қармалауышы; 3 – көз қармалауышы; 4 – аяқ; 5 – мантия қыры; 6 – өкпе қан тамырлары; 7 – өкпе венасы; 8 – жүрек перикардиясы; 9 – бүйрек; 10 – несеп жолы; 11 – бауыр; 12 – ішкі қапшығының ұшы; 13 – бұлшықет; 14 – ақуыз бөлетін без; 15 – мантия; 16 – жыныс тесігі 67-сурет. Жүзім ұлуының тыныс алу жəне қан айналу жүйесі, өкпе қуысы ашылған, мантиясы оңға қарай қайырылған арқа жағынан көрінісі: 1 – бас; 2 – ерін қармалауышы; 3 – көз қармалауышы; 4 – аяқ; 5 – мантия қыры; 6 – мантияның кесілген қыры; 7 – мантия қуысының түбі; 8 – перикардия; 9 – қарынша; 10 – жүрекше; 11 – бүйрек; 12 – алғашқы несеп жолы; 13 – мантия; 14 – өкпе венасы; 15 – екінші реттік несеп жолы; 16 – тікішек; 17 – өкпе қан тамырлары; 18 – бүйректің сыртқы қуысы; 19 – аналь тесігі; 20 – тыныс алу тесігі; 21 – жыныс тесігі 125 68-сурет. Айқұлақ (Anadonta) анатомиясы, бақалшағы (сол жақ мантиясы алынған): 1 – мантияның кесілген сызығы; 2 – алдыңғы тұйықтаушы бұлшықет; 3 – ауыз; 4 – аяқ; 5 – ауыз қармалауыштары; 6 – сол жақ ішкі желбезегі; 7 – сол жақ сыртқы желбезегі; 8 – оң жақ мантия; 9 – желбезек сифоны; 10 – клоака сифоны; 11 – артқы ішек; 12 – перикардия 1-тапсырма: 1. Моллюскалардың бақалшағының сыртқы жəне ішкі құры- лысына көңіл аударып, суретін салу. 2. Моллюскалардың денесін сойып, анатомиялық құры лысын жəне мантиялық комплекс мүшелерін көріп, суретін салу. 3. Қосжақтаулылардың құрылысымен, табиғаттағы алуан- түрлілігімен жəне маңызымен танысу. 4. Құрсақаяқтылардың сыртқы морфологиясына: дене бөлім - деріне, олардың орналасуына, сезім мүшелеріне көңіл бөліп, суретін салу. жүктеу/скачать 3.54 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|