К. У. Сулейманова Жануарлардың инвазиялық аурулары

191 
Ауру шаруашылықтарға үлкең зиян келтіреді, әсіресе қой шаруашылығы 
дамыған аудандарда. 
Қоздырғышы. Қой бөгелегінің өлшемі кішкентай (ұзындығы 9-12 мм). 
Басы мен кеудесі қоңыр - сұр түске боялған, құрсағы сары - сұр түсті. 
Қанаттары үлкең емес, тұнық. 3 сатының дернәсілдері 30 мм ұзындыққа 
жетеді, ірі ауыздық қысқыштары болады (фиксация ағзалары); кішкетай 
қысқыштар дернәсіл денелерінің қырлық және вентральді бөлігінде бірнеше 
қатарлары орналасқан. 
 
5 сызба. Қой сонасының дамуы. 1 – дернәсілдің үшінші сатысы; 2 – қуыршақ; 3 – 
қанаттанған сона 
 
Қоздырғышының даму биологиясы. Ұрықтанғаннан кейін бөгелек 
аналықтары 1,5-3 апта ішінде тыныштықта болады. Осы уақыттарда олар аз 
қозғалғыш болады, шел қабттарында тереде отырады. Аналық дернәслдері 
жетілгеннен кейін қойларға жақын жерде белсенді ұшып жүреді және жазды 
күні 
үлестеніп 
мұрын 
есігіне 
дернәсілдері 
шашылады 
(12-30 
үлгіден).Аналықтардың белсенділігі ауа температуарсы 16 градустан жоғары 
болғанда пайда болады. 
Бөгелектердің ұщшуы жануарларда тынышсыздығын кетіретін 
дыбыспен сүемелденеді.Бөгелектердің шабуылынан қорғанып, қойлар 
топтарға жиналады, басын жерге босатады. Бірнеше күнішінде бөгелек 
аналықтары 400-600 дернәсіл бөледі. Бөгелек аналықтары қойларды іздеу 
кезінде ұрықтану орнынан 3-3,5 км –ге дейін ұшады.Ұзақ парзиттелгеннен 
кейін үшінші фаза дернәсілдері клиникалыққа түседі және топырақта 
көбелекке айналады.Имаго 3-4 аптада қалыптасады. Қой бөгелегінің 
молтүстік ареалында бір, ал оңтүстік ареалында – екі генерация дамиды. 

192 

жүктеу/скачать 5.37 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: