Оқулық «Білім беруді дамытудың федералдық институты»

115 
Ш е ш і м і . Ротордың айналу жиілігін мына формула бойынша 
анықтаймыз: 
n

n (1

S ) 

60 f
1 
(1

S ) 

60 

50 : 4(1

0, 03) 

727, 5 айн/мин. 
. 
2 
1 
p 
Номиналды моменттің формуласын біле тұра, 
p 
қозғалтқыш білігіндегі пайдалы қуатты анықтауға болады: Р
2 
= 
М
N
2
/9,55 = 280 • 727,5:9,55 = 22 кВт. Содан кейін қозғалтқыштың 
ПӘК-н мына формуламен анықтаймыз η = P
2
/P
I 
= (22:23,5)100 = 
93,6% және 
cos 


Ð
1 
3I
ô
U
ô

23500 :1,73

75

380 

0, 47. 
АСИНХРОНДЫ ҚОЗҒАЛТҚЫШТЫҢ ҚУАТ 
КОЭФФИЦИЕНТІ ЖӘНЕ ПӘК 
 
Асинхронды қозғалтқыштағы энергия шығыны статордағы жəне 
роторлы орамалдардағы шығындардан, магниттік тізбектегі шығындардан, 
механикалық жəне қосымша шығындардан тұрады. 
Орамалардағы шығындар Р
м 
(мыс жоғалуы) тоқ квадрасына 
пропорционалды жəне қозғалтқыштың жүктемесі өзгерген кезде едəуір 
өзгереді. Гистерезистегі шығындар жəне магниттік сымдағы (болаттың 
жоғалуы) шығындары Р
ст 
жүктемеге айтарлықтай тəуелді емес, себебі 
асинхронды қозғалтқыштың магниттік ағыны жүктеме өзгерген кезде 
өзгермейді. Механикалық шығындар Р
мех 
қозғалтқыштың айналмалы 
бөліктерінің жəне айналмалы бөліктердің үйкелісінен туындайды. 
Қосымша шығындар Р
доб 
магнит ағынының лүпілдеуімен айқындалады, 
бұл арматура өзегінің қиғаш құрылымы жəне басқа факторларды ескеру 
қиын. Қосымша шығындар кішігірім жəне номиналды жүктемеде 
сыйымдылықтың жартысына жуығын құрайды. 
Қозғалтқыштың пайдалы əсер коэффициенті мына формула бойынша 
анықталады 

P
1

(P
ì

Ð
ñò 

Ð
ìåõ 

Ð
äîá 
) 
, 
Ð
1 
мұндағы Р
1
— қозғалтқыштың желіден тұтынатын қуаты. 
Асинхронды қозғалтқыштың пайдалы əсер коэффициенті 
жүктемеге тəуелді. Номиналды немесе оған жақын жүктеме кезінде 
ПӘК ең жоғары мəнге жетеді; жүктелуден аз немесе мотордың 
жүктемесі аз болса, тиімділік төмендейді. Номиналды жүктеме 
кезінде пайдалы əсер коэффициенті қозғалтқыштың қуатына 
байланысты: қуаты орташа жəне үлкен қозғалтқышта η
ном 
= 
0,88...0,92, қуаты аз қозғалтқышта η
ном 
= 0,50.0,85, қуаты бірнеше 
ватт қозғалтқышта 

116 
η
ном 
= 0,20...0,30. Қозғалтқышының есептік қуаты неғұрлым жоғары 
болса, соғұрлым оның ПӘК жоғары болады. 
Асинхронды қозғалтқыштың маңызды қасиеті оның қуат 
коэффициенті cos φ болып табылады, ол желіден келетін жалпы
қуат шығынын жабуға жұмсалған жəне механикалық жұмысқа 
айналады. Индукциялық қозғалтқыштың қуат коэффициенті 
жүктемеден тəуелді, номиналды жұмыс режимінде 0,7 ... 0,9 
мəндеріне жетеді жəне бос тұрғанда 0,2,0,3 дейін төмендейді. 
Асинхронды қозғалтқыштың cos ф төменгі мəні ауа 
саңылауымен магнит схемасында магниттік ағын құру үшін үлкен 
магниттелетін тоқ талап етіледі, ол реакциялық болып табылады 
жəне ауа ағынының жоғарылауымен артады. Ауа ағынының 
мөлшерін конструктивті таңдау көптеген факторларға байланысты: 
біліктің қаттылығы, оның центрленуі, мойынтіректердің рұқсат 
етілген тозуы жəне т.б. Қуатты машиналар үшін магниттік тізбектің 
басқа өлшемдеріне қатысты ауа ағыны төмен қуатты машиналарға 
қарағанда аз. Сондықтан қуатты асинхронды қозғалтқыштар үшін 
cos φ мəні төмен қуатты машиналарға қарағанда əдетте үлкен 
болады. 
Cos φ мəні төмен болған кезде, желі реактивті тоқпен жүктеледі 
жəне тұтынушылардың болжамды санына қуат бере алмайды. 
Сондықтан, асинхронды қозғалтқышты қолданғанда, cos φ мəнін 
арттыруға ұмтылу керек, атап айтқанда, моторды номиналды мəнге 
жақын пайдалы жүктемені қамтамасыз ету қажет. 

жүктеу/скачать 5.26 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: