Музыка теориясының негіздері
жүктеу/скачать 240.44 Kb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 6 Хроматизм және модуляция
| 5 Аккордтар
Аккордт – үш немесе одан да көп дыбыстардан тұратын, тігінен орналасқан біртұтас жүйелі үндестік. Музыка тәжірибесінде ең жиі қолданылатындары үш дыбыстықтар, септаккордтар және нонаккордтар. Аккордтағы әр дыбыстың өз атауы бар, олар орын ауыстыру кезінде өзінің атауын сақтайды да, араб цифрларымен беріледі: негіздік тон – 1 (прима); терциялық тон – 3 (терция); квинталық тон – 5 (квинта); септималық тон – 7 (септима); ноналық тон – 9 (нона) және тағы басқалар. Шеткі дыбыстар аралығы квинта интервалы болып екі терциядан құралған аккордт үш дыбыстық, үш терциядан құралса септаккордт, төрт терциядан құралса – нонаккордт деп аталады. Музыкада ең көбірек қолданылатын септаккордтар: 1) Доминантсептаккорд – Д7; 2) Кіріспе септаккордтар – кіші ДVII7 немесе азайтылған - ДVII7 3) Субдоминатсептаккорд – S II7; Ладтың басқа басқыштарынан құрылатын септаккордтар (I, III, IV, VI) жанама септаккордтар. 6 Хроматизм және модуляция Хрома – грек сөзінен, «түс», «бояу» деген мағынаны береді. Хроматизм сөзінің мағынасы кез келген ладтың диатоникалық басқыштарының жарты тонға жоғарылуын немесе төмендеуін білдіреді. Хроматикалық өзгерген дыбыстарды көп жағдайда альтериацияланған дыбыстар дейміз. Альтерация - әрбір ладта кездесетін бүтін тонды тартылыстың жарты тонды шиелінісі. Сонымен, мажорлық, минорлық ладтың тұрақсыз басқыштарының мынадай альтерациялары болады: Мажорда – II басқыш жоғарылады да, төмендеуі де мүмкін; IV басқыш тек жоғарылауы ғана мүмкін; VI басқыш тек төмендеуі мүмкін; Минорда – II басқыш тек төмендеуі мүмкін; IV басқыш жоғарылауы да , төмендеуі де мүмкін; VII басқыш тек жоғарылауы мүмкін. Әрбір мажор және минор тональностерінде алты туыс тональдіктер бар: 1) берілген мажорлық тональдіктің қатарласпалы минорлық тональдігі (яғни, VI басқыштан); 2) доминанта тональдігі (яғни,V басқыштан); 3) доминантантаның параллельдық (яғни, III басқыштан); 4) субдоминанта тональдігі (яғни,IV басқыштан); 5) субдоминантаның параллельдық тональдігі (яғни, II басқыштан); 6) дәл сол минордық гармониялық түріндегі – субдоминантаның минорлық тональділігі (VI). c-dur a-moll G-dur f-moll e-moll r-dur d-moll Минор тональностінде: 1) берілген минордық параллельдық мажорлық тональдігі (яғни, Ш басқыштан); 2) табиғи жай доминанта тональдігі (V); 3) табиғи жай доминантаның параллельдық тональдігі (VII); 4) субдоминанта тональдігі (IV); 5) субдоминантаның параллельдық тональдігі (VI басқыштан); 6) берілген минордық гармониялық түріндегі мажорлық доминанта (Д) тональдігі. a-moll c-dur e-moll E-dur G-dur d-moll F-dur жүктеу/скачать 240.44 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|