251
7.
Оқытудағы
жобалау
әрекеті
барысында
оқушылардың қҧзіреттіліктерін қалыптастыру
Білім берудегі жобалау әрекеті арқылы оқушылардың
түрлі қабілеттілік сапалары мен құзыреттіліктері артатыны –
олардың ақпаратты ала білуі, оны сұрыптай және ӛңдей
отырып пайдалана білуі, ӛз бетімен және топпен жұмыс
істеу, тұлғааралық қарым–қатынасты
ұйымдастыру,
мәселені анықтай алу мен оны шеше білу, т.б. дағдылары
қалыптасатыны белгілі.
Қазақстан Республикасындағы білім беруді 2011 - 2020
жылдарға дейінгі дамытудың Мемлекеттік бағдарламасында
білім берудің жаңа нәтижелері ретінде білім алушылардың
құзыреттіктерін қалыптастыру деп белгіленіп отыр.
Сондай-ақ құзыреттілікке бағытталған
Жалпы орта білім
беру стандартында орта білім беру мақсаты–білім
алушылардың
түйінді
және
пәндік
құзыреттерін
қалыптастыру арқылы олардың танымдық қабылеттерін,
алған
білімдерін
оқу
және
ӛмірлік
жағдаяттарда
шығармашылықпен пайдалана алуын, ӛзін-ӛзі дамыту мен
ӛзіндік басқаруын қамтамасыз ету деп сипатталған. Онда әр
білім саласы бойынша
түйінді және пәндік құзыреттерді
кіріктіру арқылы күтілетін нәтижелерді анықтау қажеттігі
және түйінді құзыреттер әр білім саласының алатын орнына
сәйкес пәнаралық сипаттағы қабілеттер ретінде алдымен оқу
пәндері арқылы қалыптасып, дамитыны атап ӛтіліп, түйінді
құзыреттерге:
ақпараттық, коммуникативтік, мәселелердің
шешімін табу құзыреттері жатады делінген.
Коммуникативтік құзыреттілікті қалыптастыру.
Жобалау арқылы қарым – қатынас белсенділігін арттыруға
болатыны сӛзсіз. Бірақ жобалаудың мәнін тек қана
коммуникативтік қатынастардан құралады деп есептеу оның
шеңберін тарылтып, оны
оқушылардың әңгімелесе білу
диалогын ұйымдастыру немесе жазбаша қарым – қатынасын
дамытумен шектейтін болады. Дәстүрлі оқытуда
оқушылардың ӛз ойларын еркін білдіруге жағдай туғызылуы
тӛмен деңгейде, олардың беретін жауаптары мен күтілетін
жауаптарының мазмұны әдетте белгілі болып келеді. Оқушы
сол ӛзінен күтілетін жауапқа ғана даярланады. Оның бір
252
жағынан тиімділігі–оқушының сӛйлеу әрекетін құру
жүйеленеді, белгілі бір нормаға
жауап береді және оны
бақылауға және бағалауға болатыны–болса, екінші жағынан,
кемшілігі – оқушыға ӛз ойларын жеткізу мүмкіндігі
шектеулі, еркін ойлау мен пікір білдіруге жағдай
туғызылмайды.
Жасӛспірімдердің бір – бірімен қарым – қатынасы
осы жаста ӛзгере бастайды, олар үшін қарапайым қатынас
жеткіліксіз, ӛйткені, коммуникация арқылы оларда ӛздерін
кӛрсетуге, дәлелдеуге қажеттік пайда болады. Жобалау
әрекеті осы қарым – қатынас
мәдениетін сапалы дамытуда
белгілі бір рӛл атқарады.
Жобалау
барысында
айырмашылығы
кӛп
байқалмайтын коммуникацияның екі түрлі қыры бар екенін
айта кету керек. Олар:
қарым–қатынас барысында ауызша және жазбаша
сӛйлесу;
топтық қарым – қатынасқа түсу;
Осы екі қыры тәжірибе барысында бір – бірімен бірігіп
кететін болса да, оқушылардың жобалау әрекетін
ұйымдастыру және талдау
кезінде оларды ажыратып
қарастыру қажет болады.
Оқушылар білім берудің әрбір кезеңінде ӛз
бетімен ауызша және жазбаша ӛз ойын білдіре білу
дағдыларын меңгеруі қажет және әрбір білім беру ұйымы
оны
міндетіне
алуы
тиіс.
Бұл–
коммуникативтік
Достарыңызбен бөлісу: