БАСТАУЫШ СЫНЫПТА ДЕҢГЕЙЛЕП ОҚЫТУ ТӘСІЛДЕРІ

Бүгінгі күннің өзекті мәселесі сапалы білім беру үшін сапалы мұғалімдер даярлау. 
Білімнің сапалы болуы үшін ең алдымен Білім бұлағы-кітапта демекші жақсы көңілге 
қонарлық оқулық және білімді оқушы санасына сіңіре білетін шебер мұғалім қажет. 
Егер сабақтастық тұжырымдамасын белгілі бір мақсатта қарастыра отырып, Бастауыш 
сынып оқытудың жетекші компоненттері мен мұғалімнің іс-әрекеті стиліндегі негізгі 
ұстанымдар мен дидактикалық шарттардағы сабақтастықты қамтамасыз етсек, онда Бастауыш 
және негізгі мектептерде математиканы сабақтастық негізінде дамыта оқыта отырып, 
оқытудың сапасын арттырып, оқушылардың білімдерін кеңейтіп, тереңдеуін қалыптастырар 
едік, өйткені үздіксіз математикалық дайындығында дамыта оқытудағы сабақтастық 
оқушылардың қабілеттілігі мен құзреттілігін қалыптастыруға жағдай жасайды. 
Деңгейлеп-саралап оқыту технологиясында жұмыс міндетті үш деңгейлік, қосымша 
шығармашылық деңгей талаптарынан тұрады. Оның басты мақсаты – сынып оқушыларын 
«қабілетті», «қабілетсіз» деген жіктерге бөлуді болдырмау. Сабақта қандай оқушы болмасын, 
жақсы оқитынына қарамастан жұмысты І деңгейден орындайды. І деңгей тапсырмаларын 
орындау мемлекеттік білім стандарты талаптарының орындалуына кепілдік береді. І деңгейді 
орындаған оқушы «3» деген бағамен бағаланады. Әрбір оқушы І деңгейді орындауға міндетті 
және одан жоғарғы деңгейдегі тапсырмаларды орындауға құқылы. Осы тұрғыдан алғанда 
«үлгерімі төмен, баяу» оқушы жақсы оқитын оқушыға ілесе алмай жатса не істеуге болады? 
— деген сұрақ туады. І деңгейден аса алмай жатқан жағдайда қалған тапсырмаларды үйде 
орындауға беру керек.ІІ деңгейдегі тапсырмалар өзгертілген жағдайда немес өткен сабаққа 
арналған тапсырмалар бойынша,ІІІ деңгейдегі тапсырмаларына талдау, жинақтау, қорыту 
барысында есептер, тапсырмалар беріледі.Ал ІҮдеңгейлік тапсырмалар оқушының 
шығармашылықпен жұмыс істей алатындай, ойын дәлелдей алатын қабілетті оқушылар 
орындау үшін беруге әр мұғалімнің тәжірибесіне байланысты. Деңгейлеп-саралап оқыту 
технологиясының екінші бір жағы – оқушыларды дүниежүзілік білім жүйесінде 
қолдананылаты рейтинг – ұпай жинау әдісіне баулу. 
Деңгейлік тапсырмалар рейтинг-ұпай – балл жинау әдісімен бағаланатынын ескерсек, 
оқушылардың деңгейлік сабақ өткеннен кейін де сол тапсырмаларда жіберген қателіктеріне, 
тапсырмаларын орындауда қолданған тәсілдеріне анализ жасап, қателіктері мен кемшіліктерін 
анықтай білуге мүмкіндік береді. Келесі тапсырмаларда оқушы неғұрлым көбірек ұпай жинау 
үшін 
ізденіп оқытушыдан, жолдастарынан, қосымша материалдардан білім 
жинайды.Деңгейлік тапсырмалар бойынша бағалау «ұпайлық» жүйемен жүзеге асырылады. І 
деңгейді орындаған бала 5 ұпай жинаса «3»алады.ІІдеңгейді орындаған 10 ұпай жинаса «4» 
алады.ІІІ деңгейді орындаған 15 ұпай жинайды «5» баға қойылады.ІҮ деңгейге 20 ұпай «5» 
деген баға алады. 
Деңгейлеп оқыту, біріншіден, білім алушының жеке қабілетін анықтауға, екіншіден, 
білім алушылардың бір-бірінен қалмауына мүмкіндік берсе, үшіншіден, әр білім алушы 
өздігінен жұмыс істеуге дағдыланады, төртіншіден, әр білім алушы өз деңгейімен бағаланады. 
Деңгейлеп – саралап оқыту технологиясының тиімділігі мен нәтижелері 
Оқыту технологиясының тиімді жақтары: 
1. Жаңа тақырыпты түсіндіру. 
2. Төменнен, жоғарыға қарай деңгейлік тапсырмалар беру; 
3. Әр оқушы өздігінен жұмыс істеуге дағдыланады 
4. Оқушылардың тақырыптан алған білімдерін бекіту. 
5. Күрделі тапсырмаға байланысты оқушының ойлау қабілеті артады. 
6. Оқушылардың білімін қолма-қол бағалау. 
Мақсаты: 
1. Әр оқушыны оның қабілеті мен мүмкіндік деңгейіне қарай оқыту. 
2. денгейі төмен оқушылармен жеке жұмыс жасау, қолдау көрсету; 
3. дарынды оқушының тереңірек білім алуына жағдай жасау; 
4. оқушының ынтасын қабілетін арттыру. 
Ерекшелігі: 
70

1. Таланттылар, дарынды оқушылар өздерінің қабілеті мен икемділігін одан әрі бекіте 
түседі, әлсіздер оқуға ниет білдіріп, сенімсіздіктен арылады. 
2. оқушылардың оқуға деген ынтасы артады. 
3. білім дәрежесі бірдей топтарды оқыту ісі жеңілдейді. 
Күтілетін нәтиже: 
1. Оқушылардың психологиялық ерекшелігін, ақыл-ойының дамуы және өзін-өзі 
жетілдіру. 
2. Дарынды балалар болса қушының – зерттеу жұмыстарын дамыту. 
3. Мұғалімнің жан-жақты дамуына мүмкіндік туғызады. 
Қазіргі білім берудің мақсаты – танымдық қызметке деген тұрақты қызығушылығы 
қалыптасқан, өз бетімен бағдарлай, қызмет жасай білетін, өздігінен даму дағдылары 
қалыптасқан жеке тұлғаны тәрбиелеу. 
және т.б. 
Оқушылардың білімдері біліктілік дағдыға айналу үшін, міндетті түрде 
оқушылардың өздері талпыну керек. 
Дегенмен, олар сол деңгейлерді өз бетінше орындауға талпынды.Деңгейлеп оқыту 
кезінде мұғалім өзіне: 
1)Теориялық даярлық; 
2)Сапалы сабақ жоспары; 
3)Пәнаралық байланыс; 
4)Уақытты тиімді пайдалану; 
5)Көрнекілік-құралдармен,ойындармен түрлендіру; 
6)Тәрбиелік мәні; 
7)Ұлттық элементтердің тиімді қолдану талаптарын қоя білуі керек; 
Мұнан кейін деңгейлік тапсырмаларды орындай білу керек. Тақырып бойынша 
жасақталған деңгейлік тапсырмалар жүйесі дамыта оқыту идеясын жүзеге асыруға мүмкіндік 
береді. Өйткені, ол оқушының ойлауын, елестеу мен еске сақтауын, белсенділігі мен 
дағдысын, білім сапасының дамуын қамтамасыз етеді. 
Ұстаздық деген киелі мамандықтың сырын ашып, қыры мол, терең дүниеге еніп кеткелі 
көңілдегі арман толастамай, тоқу мен қуаныш қатар аралып мектеп деген үлкен дарияда жүзіп 
келе жатырмыз.Ұрпақ тәрбиесі- бұл болашақ тірегі, мемлекеттік маңызды іс. Жан жемісі, ең 
алдымен, оқу, білім,тәрбие десек, сол жемісті берер мәуелі ағашымыз- білім ошақтары емес 
пе? Білім деңгейі қасиет пен қабілетті бағалау жолдарымен жүзеге асады.Еліміздің басынан 
өтіп жатқан жанартаудай «сілкіністер» бүгінгі білім беру жүйесіне де түрлі өзгерістер 
енгізуде. Заман талабы «білу аз, сол білгенінді іске қолдана білу» дейді. «Әркім қолда барын 
ұсынады» деп немқұрайдылыққа салынсақ алдымызда отырған бейкүнә шәкірттердің 
тағдырына қиянат жасаған болар едік. Не ексең, соңы орасың. Қорыта айтқанда деңгейлік 
тапсырмалар арқылы оқытудың тиімділігі мынада: 
Өтілген материалды толық меңгереді, өйткені сабақ сайын қайталанып, пысықталынып 
отырады. 
Тақырыпқа байланысты оқулықта берілген тапсырмалар толығымен орындалады. 
Оқушы өзін-өзі тексереді,өзінің жіберген қателерін біліп отырады. 
Талдау жұмыстарын үнемі жүргізіп отырады.Талдаудың барлық түрінде сабақ сайын 
қайталап отырады. 
Білім сапасы әр сабақ сайын тексеріліп отырады,алған білімдерінің нәтижесі айқын 
көрініп тұрады. 
Ойлау қабілетін арттыратын тапсырмалар орындайды. 
Әр оқушының әр пәннен 100% үлгеріміне қол жеткізудің кепілі болады және әр оқу 
пәнінің барлық тақырыбы бойынша ең болмағанда міндетті 1-деңгейді игеруін толық жүзеге 
асырады. 
Әр деңгейдің барлық тапсырмаларын дұрыс орындағаны үшін оқушылар сол деңгейді 
игергеніне сәйкес балдық жүйемен ерекше бағаланады. 
71

Сынып оқушыларын жаппай жұмыс істеуге әкеледі. 
Бос отырған оқушы болмайды. 
Таланттылар өздерінің қабілетті мен икемділігін одан әрі бекіте түседі, әлсіздер оқуға 
ниет білдіріп, сенімсіздіктен арылады. 
Шәкіртіміздің білімін шыңдау, қабілетті, дарынды тұлға дайындау — біздің алдағы 
жауапкершілікті міндеттеріміздің бірі болып табылады. 

жүктеу/скачать 2.51 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: