Сайфуллаев бауыржан нұрымбетұЛЫ


-жаттығу. Өлеңді мәнерлеп оқыңдар. Өлең мәтініндегі дауысты  дыбыстардың жақтың қатысына қарай (ашық-қысаң) түрлерін ажырат.  ӨЗЕН



Pdf көрінісі
бет3/175
Дата25.05.2024
өлшемі3.36 Mb.
#501851
түріПрактикум
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   175
Қозоқ тили практикуми

2-жаттығу. Өлеңді мәнерлеп оқыңдар. Өлең мәтініндегі дауысты 
дыбыстардың жақтың қатысына қарай (ашық-қысаң) түрлерін ажырат. 
ӨЗЕН 
Таулардан өзен ағар сарқыраған, 
Айнадай сәуле беріп жарқыраған. 
Жел соқса, ыстық соқса бір қалыпта, 
Аралап тау мен тасты арқыраған. 
Көңілің суын ішсең ашылады, 



Денеңде бар дертінді қашырады. 
Өксіген оттай жанып жануарлар 
Өзеннен рақат тауып басылады. 
Қынарда тілсіз тұрған тоғайлар да 
Шуылдап желмен бірге бас ұрады... 
Он мың мал айдап өтсең лай қалмайды, 
Тасыса су бармаған сай қалмайды. 
Тасыған өзен судың қуатымен 
Көк шығып шөп бітпеген жай қалмайды. 
Ел қыстап күн көреді жаныбында, 
Дәм болар алуан - алуан балығында... 
Тас таста, алтын таста сынамаққа, 
Сонда да аққан өзен қалыбында. 
Құдіретін құдайымның көресін бе? 
Не нәжіс тоқтар өзен денесінде... 
Арыстан демалуға суға кірсе
Балықтар шымшып ойнар терісіне... 
3-жаттығу. Берілген дыбыстар тілдің қатысына, жақтың қатысына, ерін 
мен езудің қатысына қарай жіктеңдер. 
Р/с 
Дауысты 
дыбыстар 
Жуан 
Жіңішке Ашық 
Қысаң Еріндік Езулік 

А 

Ұ 

И 

О 

Ы 

Ү 

Ө 

І 

Е 
10 
Ә 
11 
Э 
12 
У 
4-жаттығу. Мәтінді көшіріп, сөздердегі дауысты дыбыстардың әрпінің 
астын сызыңдар. 
Ұлпан Есенейді аяп та кетті. Есенейдің үлкен адам екендігіне қызығып та 
кетті, басқа адам кім болса да, Есеней бола алмас еді. Еркекке тіс те керек, іс те 
керек. Білек те кере, жүрек те керек. Күні өтіп бара жатқан кәрі тарланда мұның 



бәрі де бар екен әлі. Шіркін-ай бұдан қырық жыл бұрын қандай болды екен? 
Бұған кездеспегенде, кімге кездесер еді? Сөз жоқ, бір жасқа кездесер едім. Сол 
жасым Есенейдің оннан біріне тұрар ма еді? Кім білсін...
Жоқ, тұрмас еді. (Ғ. Мүсірепов, «Ұлпан» романы.) 


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   175




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет