Бибатпа Кӛшімова
СЕКСЕУІЛӘУЛИЕ (Сексеуильаулие)
жүктеу/скачать 2.05 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- СЕЛБАЙ (Сельбай)
- СЕНЕК (Сенек)
- СЕНЕК ҚОРЫМЫ (Сенек корымы)
| СЕКСЕУІЛӘУЛИЕ (Сексеуильаулие) – қор., Маңғыстау ауданы. «Сексеуіл –
алабҧталар тҧқымдасына жататын кӛп жылдық ӛсімдіктер, аса биік емес ағаш, бҧта» (Маңғыстау энциклопедиясы, 2008, 528). Мағынасы: «сексеуіл ӛскен қасиетті, киелі қауым». СЕЛБАЙ (Сельбай) – қор., Бейнеу ауданы. Мағынасы: «сел, қарғын жҥретін қҧрғақ арнадағы қорым» (қараңыз: БАЙ). СЕЛЕУЛІ (Селеулы) – қон., Маңғыстау ауданы. «Селеу – астық тҧқымдасына жататын кӛп жылдық, кейде бір жылдық ӛсімдікдіктер» (Маңғыстау энциклопедиясы, 2008, 528-529). Мағынасы: «селеу қалың ӛскен қоныс». СЕЛСУ (Сельсу) – қыс., Маңғыстау ауданы. Атау сел (зат есім) және су (зат есім) сӛздерінің бірігуі арқылы жасалған. Мағынасы: «қатты нӛсердің әсерінен тасқын су жҥретін жолдағы қыстау». СЕНЕК (Сенек) – а., Қарақия ауданы. «Жеріңнің аты – еліңнің хаты» атты энциклопедиялық анықтамалықта атауға: «Сенек – ҥйдегі кіре беріс бӛлме, дәліз. Тҥйесу қҧмына кіре беріс жерде орналасқан ауыл» – деп тҥсінік берілген (586). Ал «XVI ғ. парсы – тҥркі сӛздігінде»: сенек – «суға арналған ыдыс» (З.Б. Мухамедова, 1973, 151). Біздің пікірімізше, Сенек ӛлкедегі жерасты су қоры мол мекен екенін ескерсек, атау су сақтайтын орынға, шҧқырға байланысты қойылған тәрізді. СЕНЕК ҚОРЫМЫ (Сенек корымы) – дәстҥрлі сәулет ескерткіштері. Қарақия ауданы (қараңыз: СЕНЕК). СЕҢГІР (Сенгир) – қор., Қарақия ауданы. А.Әбдірахманов сеңгір сӛзін иран тілінен енгендігін айтады. «Қазақ тілінде сеңгір – «таулар тізбегі» деп тҥсініледі. Сӛздің тҥбірі санг – тәжік тілінде «тас» деген сӛз. Ал «сангкори – тасты, тастан жасалған» деген мағынаны білдіреді. Сӛйтіп сангкори - сеңгір ӛзгерісіне тҥскен. Фольклорда «сеңгір-сеңгір таулардан, секіре басып жӛнелді» деп кездеседі. Бҧл жерде «тасты таулардан» деген мағынаға ие болып тҧр. Сангкори – сеңгір этимологиялық ӛзгерісінде субституция ( басқа тілдің дыбыстарын ӛз тілінің ҧқсас дыбыстарымен ауыстыру) және гаплология (айтуға қиын дыбыс немесе дыбыс тіркестерінің тҥсіп қалуы) заңдылықтары қатар орын алған» (А.Әбдірахманов, 1986, 18). Ал кӛнетҥркі тілінде сеңір – «таудың сҥйірленіп тҧрған жері» (ДТС,495). Сонымен атаудың мағынасы: «тасты немесе биік тӛбедегі қорым». жүктеу/скачать 2.05 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|