Бибатпа Кӛшімова


СЕКСЕУІЛӘУЛИЕ (Сексеуильаулие)



Pdf көрінісі
бет184/333
Дата10.09.2024
өлшемі2.05 Mb.
#503562
1   ...   180   181   182   183   184   185   186   187   ...   333
СЕКСЕУІЛӘУЛИЕ (Сексеуильаулие) – қор., Маңғыстау ауданы. «Сексеуіл – 
алабҧталар тҧқымдасына жататын кӛп жылдық ӛсімдіктер, аса биік емес ағаш, бҧта» 
(Маңғыстау энциклопедиясы, 2008, 528). Мағынасы: «сексеуіл ӛскен қасиетті, киелі 
қауым». 
СЕЛБАЙ (Сельбай) – қор., Бейнеу ауданы. Мағынасы: «сел, қарғын жҥретін қҧрғақ 
арнадағы қорым» (қараңыз: БАЙ). 
СЕЛЕУЛІ (Селеулы) – қон., Маңғыстау ауданы. «Селеу – астық тҧқымдасына 
жататын кӛп жылдық, кейде бір жылдық ӛсімдікдіктер» (Маңғыстау энциклопедиясы,  
2008, 528-529). Мағынасы: «селеу қалың ӛскен қоныс». 
СЕЛСУ (Сельсу) – қыс., Маңғыстау ауданы. Атау сел (зат есім) және су (зат есім) 
сӛздерінің бірігуі арқылы жасалған. Мағынасы: «қатты нӛсердің әсерінен тасқын су 
жҥретін жолдағы қыстау». 
СЕНЕК (Сенек) – а., Қарақия ауданы. «Жеріңнің аты – еліңнің хаты» атты 
энциклопедиялық анықтамалықта атауға: «Сенек – ҥйдегі кіре беріс бӛлме, дәліз. 
Тҥйесу қҧмына кіре беріс жерде орналасқан ауыл» – деп тҥсінік берілген (586). Ал 
«XVI ғ. парсы – тҥркі сӛздігінде»: сенек – «суға арналған ыдыс» (З.Б. Мухамедова,
1973, 151). Біздің пікірімізше, Сенек ӛлкедегі жерасты су қоры мол мекен екенін 
ескерсек, атау су сақтайтын орынға, шҧқырға байланысты қойылған тәрізді. 
СЕНЕК ҚОРЫМЫ (Сенек корымы) – дәстҥрлі сәулет ескерткіштері. Қарақия 
ауданы (қараңыз: СЕНЕК).
СЕҢГІР (Сенгир) – қор., Қарақия ауданы. А.Әбдірахманов  сеңгір сӛзін иран тілінен 
енгендігін айтады. «Қазақ тілінде сеңгір – «таулар тізбегі» деп тҥсініледі. Сӛздің 
тҥбірі санг – тәжік тілінде «тас» деген сӛз. Ал «сангкори – тасты, тастан жасалған» 
деген мағынаны білдіреді. Сӛйтіп сангкори - сеңгір ӛзгерісіне тҥскен. Фольклорда 
«сеңгір-сеңгір таулардан, секіре басып жӛнелді» деп кездеседі. Бҧл жерде «тасты 
таулардан» деген мағынаға ие болып тҧр. Сангкори – сеңгір этимологиялық 
ӛзгерісінде субституция ( басқа тілдің дыбыстарын ӛз тілінің ҧқсас дыбыстарымен 
ауыстыру) және гаплология (айтуға қиын дыбыс немесе дыбыс тіркестерінің тҥсіп 
қалуы) заңдылықтары қатар орын алған» (А.Әбдірахманов, 1986, 18). Ал кӛнетҥркі 
тілінде сеңір – «таудың сҥйірленіп тҧрған жері» (ДТС,495). Сонымен атаудың 
мағынасы:  «тасты немесе биік тӛбедегі қорым». 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   180   181   182   183   184   185   186   187   ...   333




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет