Басылым: жетінші
жүктеу/скачать 1.14 Mb. Pdf көрінісі
|
| Л.Н. Гумилев атындағы
Еуразия ұлттық университеті Пәннің оқу-әдістемелік кешені Басылым: жетінші ЕҰУ Ф 703-07-21. Пәннің оқу-әдістемелік кешені. Жетінші басылым 2. Мұнайдан азотты негіздер қалай бөлінеді? 3. Мұнайдағы азотты қосылыстардың мөлшері тереңдікте қалай өзгереді? Зертханалық жұмыс №13 Мұнай өнімдерінде күл түзілуін анықтау Сабақтың мақсаты: Минералды қосылыстарды талдауды меңгеру Материалдар мен жабдықтар: Тигель, күлсіз қағаз сүзгісі, плиткалар, термометр, мұнай немесе мұнай өнімдері, бмай. Жұмыстың мазмұны мен реті. Мұнайдың минералды компоненттеріне мұнай құрамындағы тұздар және металдардың күрделі органикалық қосылыстары жатады. Олардың мұнайдағы жалпы мөлшері массаның 0,03% аспайды. Металдардың бір бөлігі мұнайға оны алу және тасымалдау кезінде түседі. Сілтілік және сілтілік жер металдары (Na, K, Ba, Sr, Mg), валенттілігі өзгермелі металдар (d-элементтер: V, Zn, Ni, Fe, Mo, Co, W, Cr, Cu, Mn, Pb , Ga, Ag, Ti;p-элементтер: Cl, Br, I, Si, Al, B, P) т.б. Бұл элементтердің құрамы мен концентрациясын анықтау негізінен мұнайды жағудан алынған күлді спектрлік талдау арқылы жүзеге асырылады. Басқа элементтермен салыстырғанда мұнайдың құрамында айтарлықтай көп мөлшерде ванадий мен никель бар, олар металл порфириндік кешендермен байланысады. Мұнай коксының құрамындағы мұнайдың микроэлементтері электротермиялық өнеркәсіп өнімдерін (алюминий, темір және т.б.) ластайды. Металлорганикалық комплекстер көбінесе беттік-белсенді қасиеттерге ие және мұнай мен су арасындағы шекарада адсорбцияланып, эмульсиялардың түзілуіне ықпал етеді. Майлардың құрамындағы V, Ni, Cu, Zn және басқа металдардың металлорганикалық қосылыстары негізінен шайырда шоғырланған, бірақ олардың бір бөлігі (0,01%-ға дейін) ұшқыш болып, айдау кезінде мұнай дистилляттарына өтеді. Металдардың негізгі бөлігі шайырлар мен асфальтендермен байланысты. Металдардың едәуір бөлігі мұнайларда металл-порфириндік комплекстер түрінде кездеседі. Құрамында гетероорганикалық қосылыстар, шайырлар және асфальтендер көп майлардағы металлорганикалық қосылыстардың мөлшері асфальтты-шайырлы заттары аз күкіртті мұнайларға қарағанда айтарлықтай – 2-3 ретке – жоғары. Анықтама үлгіні жағу болып табылады май немесе мұнай өнімдері, содан кейін күйдіру кезінде 650 Алынған құрғақ қалдықты толығымен күлденгенге дейін °C. Сұйық мұнай өнімдерін жағу алдында мұқият араластырыңыз 5 мин ішінде. Майды талдау кезінде жоғарғы қабат тасталады және үлгі кем дегенде шпательмен алынады қарағанда ыдыстың қабырғаларынан біршама қашықтықта үш жерде, содан кейін мұқият араластырыңыз. Тұрақты массаға әкелінген тигельге салыңыз күлсіз қағаз сүзгісі, онымен түбін және қабырғаларын төсеу тигель, және содан кейін сүзгісі бар тигель дәлдікпен өлшенеді 0,01 г. Жауап осы тигельге бірдей дәлдікпен тігіңіз 25 г сұйықтық мұнай өнімі немесе 5 г май жағылады және үлгі ерітіледі. бұралып жатыр конус тәрізді екінші күлсіз сүзгі және кесіңіз одан жоғарғы бөлігі 5-10 мм биіктікте. Дайындалды екінші сүзгі конустың негізімен мұнай өніміне түсіріледі, оны жабу беті. Қағаз конусы кезінде фитиль ретінде қызмет етеді жағу мұнай өнімі. Тигель электр плитасының үстіне қойылады жабық түрі және оның жанына сусыз майы бар екінші тигель қойылады, оған бақылау үшін термометр батырылады. жылытуға арналған мұнай және сынақ мұнай өнімі. Жылыту біртіндеп жүзеге асырылады және 100-120°С температурада зерттелетін өнімде су болған кезде пайда болуы мүмкін көбік жоғалғанша біраз уақыт қояды. Қағаз сүзгісі сыналған мұнай өнімімен сіңдірілгенде оны отқа қояды және күйдіру байқалады, плитканың қызуын май өнімі тигельдің шеттерінен ағып кетпеуі |