Асанова с. С., Калманова н. М


кесте - Өндіріс көлемі мен өзіндік құнына қорғасын



Pdf көрінісі
бет12/125
Дата24.09.2024
өлшемі1.93 Mb.
#503963
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   125
Асанова С , Калманова Н Экономикалық талдау 2021ж

 2.1.2 кесте - Өндіріс көлемі мен өзіндік құнына қорғасын 
сапасының ықпалын бейтараптандыру 
Көрсеткіш 
Өткен 
жыл 
Есеп жыл Есеп жылы 
базалы 
жылға, % 
Қорғасын өндірісі кезіндегі шикізат құны, 
млн.теңге 
1350,0 
1485,0 
110,0 
Қорғасынды алу, % нақты 
93,2 
93,5 
100,32 
Қорғасынды алу, % жоспар 
93,1 
93,2 
100,1 
Қорғасын өндірісінің көлемі, т: 
-нақты алыным бойынша
- базалық алыным бойынша 
10000 
9989 
10500 
10466 
105,0 
104,78 
1 т қорғасын шикізатының құны: 
-нақты алыным бойынша, мың теңге 
- базалы алыным бойынша 
135,0 
135,15 
141,4 
141,89 
104,74 
104,99 
Кестеде көріп отырғанымыздай, шикізаттан қорғасынды алуды ескере 
отырып, есептелген көрсеткіштер бұл факторды ескерусіз анықталған 
көрсеткіштерден ерекшеленеді: нақты алыным бойынша қорғасын 
өндірісінің көлемі өткен жылға қарағанда 5% жоғары, ал базалық алынымға 
қайта есептегенде - 4,78%. Нақты алыным кезіндегі шикізат құнының нақты 
деңгейі 135 мың теңгені құрайды, ал базалық деңгейі бойынша қайта есепте-
генде – 135,15 теңге. Бірінші жағдайда ол өткен жылға қарағанда 4,74%; ал 
екінші жағдайда - 4,99% жоғары. 
Салыстырмалы көрсеткіштерді бірыңғай құрылымға келтіру үшін өнім 
өндірісінің нақты көлемін (2.1.3-кесте) базалық кезең құрылымына қайта 
есептеу қажет 
ЖӨ

= Σ(V
жалп0 
× Үл
i0 
× Б
i0
); 
ЖӨ
шарт 
= Σ(V
жалп1 
× Үл
i0 
× Б
i0
); 
мұндағы V
жалп
- өнім өндірісінің жалпы көлемі 
Үл
i
- өнімнің жалпы көлеміндегі i-түрдегі өнімнің үлесі
Б
i
- i-түрдегі өнім бағасы. 
2.1.3 кесте - Өнім өндірісінің көлемі мен құрылымы 
 
Өнім түрі 
Бағасы, 
мың теңге 
Өнім көлемі, т. 
Үлес салмағы 
t
0
t
1
t
0
t
1


22 
Қорғасын С0 маркалы 
150 
2000 
2400 
0.2 
0.218 
Қорғасын С1 маркалы 
145 
5000 
5600 
0.5 
0.509 
Қорғасын С2 маркалы 
130 
3000 
3000 
0,3 
0,273 
Барлығы
 

10000 
11000 
1.0 
1,0 
ЖӨ
0
=10 000×0,2×150+10 000×0,5×145+10 000×0,3×130 = 1 415 000 мың 
теңге. 
ЖӨ
шарт
= 11 000×0,2×150+11 000×0,5×145+11 000×0,3×130 = 
1 556 500мың теңге. 
Келтірілген мысалда екі жағдайда да өндіріс құрылымы мен бағасы 
бірдей, тек өнімнің жалпы шығарылымы әр түрлі. Бұл өнімнің табиғи 
көлемінің өсімін дұрыс бағалауға мүмкіндік береді.
Егер абсалютті шамалардың орнына орташа немесе салыстырмалы мән-
дерді қолданса, бірқатар жағдайда көрсеткіштердің салыстырмалы- лығына
қол жеткізу мүмкін. Кәсіпорынның өнім өндірісінің көлемі, пайда сомасы 
және т.б. абсалютті көрсеткіштерін өндірістік базасын ескермей салыстыруға 
болмайды. Бірақ егер абсалютті көрсеткіштермен қатар салыстырмалы 
көрсеткіштер алынса, мысалы, бір жұмыскерге шаққандағы өнім өндірісі, ак-
тив теңгесіне шаққандағы пайда сомасы, онда мұндай салыстырулар то-
лығымен дұрыс болар еді. Кей жағдайда көрсеткіштердің салыстырмалы-
лығын қамтамасыз ету үшін түзету коэффициенттері қолданылады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   125




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет