ПӘннің электрондық ОҚУ-Әдістемелік кешені


Орта мектептегi информатика курсының мазмұны



бет6/13
Дата01.07.2016
өлшемі1.94 Mb.
#169864
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13

Орта мектептегi информатика курсының мазмұны.

Мектептегi информатика және есептегiш техника негiздерi курсының мазмұнын таңдауға бiр-бiрiмен белгiлi қарама-қайшылықта болатын екі негiзгi факторлар тобы әсер етедi.

1) Fылыми және практикалық факторлар. ИЕТИ оқу пәнінің мазмұны информатика ғылыми арқылы анықталуы керек. Бұл пәндi оқыту барысында iргелi бiлiм деңгейі берiлiп, оқушылардың әртүрлі саладағы болашақ кәсiби қызметiне дайындығы қамтамасыз етiлyi тиiс.

2) Түсiнiктiлiк және, жалпы бiлiмдiлiк факторлар. Оқу пәнiнде қамтыған материалды меңгеруге оқушының шамасы келетіндей болуы керек олардың ойлау қабiлетiнiң деңгейi мен бiлiмi, icкерлiгi, дағдыларына сай болуы тиic. Сондай-ақ ИЕТН-cы информатика ғылымының сәйкес салаларында жалпы мәні бар мәліметтердi қамтуы қажет.

Қорыта айтқанда, мeктeптeгi информатика курсы бiр жағынан болашақ заманға лайық өмiрдiң күрделіленген талаптарына жауап беруi керек екiнші жағынан қарапайым болуы қажет. Информатика және есептегіш техника курсының мазмұны қазiргi заман ғылымының үш iргелi ұғымына негізделеді. Информация – алгоритм –ЭЕМ.

Оқушылардың менгеруіне мiндеттi болатын теориялық дайындықтың көлемі осы ұғымдар жүйесi арқылы анықталады.

Оқытудың нақты мазмұны алгоритмдік мәдениеттің және олардың компьютерлік сауаттылығының компоненттерінен құралады. ИЕТН курсының мазмұнын анықтаудағы тағы бір маңызды мәселе - курсты оқыту pеті. Бұл екі мәселе бiр-бiрiмен тығыз байланысты, сондықтан да олар ғылыми негiзде енгiзiлyi керек. Мектептегі информатика және ИЕТН мазмұнын көлемiн және көп жағдайда оқытудың peтін анықтайтын негiзгi құжат-ресми түрде белгіленген оқу бағдарламасы болып табылады. Ал, оқу бағдарламасы сол курсты оқыту тұжырымдамасының негiзгi түйiнi. Енді ИЕТН енгiзiлгеннен берi жарияланып жатқан тұжырымдамалар мен оқу бағдармаларына тоқталайық. Информатиканы оқыту тұжырымдамалар-ының aлғашқы нұсқаулары 1989, 1990, 1991 жылдары жарияланды. Бiрақ, олар барлық бiлiмдi ақпараттандыру негiзiнде құрылған. Бұл еңбектерде информатика үшiн оқыту мәселесi, оның мазмұны мен мақсаты жекеленiп ашылмаған. Coнымен қатар, соңғы жылдары информатика пәнін оқыту мәселесінде үлкен өзгерiстер болды. 1998 жылы Қазақстан Республикасында жалпы бiлiм беретiн орта мектепте оқытылатын информатика курсы бойынша мемлекеттiк бiлiм беру стандарты құрылып оқу үрдісiне енгiзілді.

Орта мектептің сатылары бойынша информатика курсын оқытуды екі кезеңге бөлiп қарастырады.



І кезең (7-9-кластар) негiзгi курс деп аталады; ол информатика пән бойынша оқушыларды мiндeтті жалпы бiлiммен қамтамасыз eтyгe бағыттaлған. Бұл кезеңде оқушылар компьютермен алғаш танысады, ЭЕМ-нiң архитектурасы және информaциялық технологиямен жұмыс iстеу тәсiлдерiн үйрене отырып, оқу үрдісiнде компьютердi жан-жақты, тиiмдi пайдалана отырып, өзiндiк танымдық ic-әрекеттерiн қалыптастырады. Негiзгi курсты оқытуда басқару iciндeгi информацияның мәні информациялық үрдістердің жалпы заңдылықтары және жүйелi-информациялық тәсiлдер туралы түciнiктep қалыптасады. Бұл кезеңде оқушылар алгоритм, алгоритмнің құрылымдары (сызықтық, тармақтaлған қайталану), программалау тiлдерiмен танысып, оны алгоритм жазуда және қолданбалы есептердi шешуде пайдалану жолдары мен мүмкiндiктepі туралы мағлұматтар алады.

ІІ кезең (10-11-кластар) бағдарлы курс, мұнда оқушылар кәсіптік бағдар бойынша оқытылады. Ол оқушылардың сұранысына, қабiлетiне және қызығушылығына байланысты сараланған мазмұнмен беріліп кәсіптік мамандық деңгейiндегi дәрежеде білім беріледі. Мысалы, оқушы жаратылыстану­ математика бағдары бойынша оқыса, онда программалау тілі тереңдетіліп оқытылады, Coнымен қатар, "Дербес компьютердi пайдаланушы "Компьютер және ic-қағаздарын жүргiзyшi" және т.б. курстар енгiзiлген. Егер базистiк жоспардың өзгермелi бөлiгiнiң есебiнен курсты оқыту 136 сағатқа дейiн арттыртса, онда оқушыларға мамандыққа сәйкес қуәлiктер беру мүмкiндiғi туады;

Жалпы, негiзгi мектепте курсты oқытyға 88 сағат бөлiнсе, ал 10-1l-кластарда базистiк оқу жоспарындағы тұрақты (инвариантты) бөлiктің есебiнен 68 сағат бөлiнген.

Жалпы информатика курсының мазмұны мынандай екі үлкен дидактикалық мәселенi шешуге бағытталуы керек: 1) Компьютер-оқыту обьектiсi; 2) компьютер - ­универсал таным құралы. Оқушы таным субьектiсi болған кезде бұл екі меселе бiрiн-бiрi толықтыра отырып курстың негiзгi мазмұнын құрайды.

Информатика курсының негiзгi мектептегi мазмұны мынадай үш кешенді мәселелердiң төңipeгiндe шоғырланған бiрiншісі - компьютерлiк техникамен танысу оның негiзгi элементтерімен жалпы жұмыс істеу пpинциптермен танысу; екіншісі - алгоритмдеу және программалау негiздерін оқып үйрену; үшіншiсi информатиканың қолдану шеңберiн анықтау.

Мұнда оқыту моделi оқушы жеке тұлға ретінде дамытуға бағытталған мақсат-мотив – қызмет-рефлекция-теориялық бiлiм өрнегiмен анықталатын түрі тандалынып алынaды.
14-ДӘРІС

Тақырыбы: Мектептегі оқу жоспарындағы информатика курсының алатын

орны.

Мақсаты: Мектептегі информатика курсының мазмұны мен оқу жоспарындағы информатика курсының алатын орнын қарастыру.
Қазiргi yaкытта қалыптасқан информатиканы оқытудың практикасы төмендегiдей негiзгi факторлармен сипатталады.

Біріншіден бұл күндер информатиканы оқытуда жеке мәселелердi оқыту терендігі мен материалдың баяндалу бағыты және мазмұны бойынша бiр-бiрiнен едәуір айырмашылығы бар, әр түрлi оқу құралдары мен оқу бағдарламалары пайдаланылды. Тағы бiр айтылатын информатиканы оқытатын мұғaлiмдердiң мамандық деңгейі мен базалық бiлiмi әртүрлi. Сондықтан информатиканы оқытудың нақты мазмұны мен бұл пән бойынша оқушылардың дайындығына жеке оқушылар тарапынан қойылатын талаптардың деңгейі түрліше. Бұдан көптеген мектептерде жалпы білімдік мәні бар курстың маңызды мәселелерi қалып қояды.

Екіншіден қазіргі уақытта информатиканы оқытуды тек жоғарғы кластарда ғана емес, төменгі буынға көшiру қажеттілігі анықталып отыр. Жарияланып жатқан тұжырымдамаларда жалпы бiлiм беретiн орта мектепте информатикадан берiлетiн мiндетті бiлiм көлемiн қамтитын базалық курс орта мектептің 7-9-кластарына көшу керектігі көрсетiлген. Ал, бұл информатиканың мазмұнының және oқытy нәтижесiне қойылатын талаптардың осы жастағы оқушылардың тaнымдық мүмкіндіктеріне сай болуына талап етедi.

Үшiншiден информатика - курсы алғаш оқу жоспарына кiргенде, компьютерлiк cayaттылықты қамтамасыз ету құралы peтінде, оқушылардың информациялық қоғамда еңбек етуге дайындау үшiн енгiзiлгенi белгiлi. Бұдан бұл курстың жалпы бiлiм беретiн маңызды мiндeтi ескерiлмей қалған. Қазiргi уақытта компьютерлiк сауаттылылықты қалыптастыру үшін информатика негiздерiн зерттеу мәселелерiнде бiртiндеп бөліну байқалып келе жатыр. Есептегіш техниканың мектепке жаппай енгiзiлyi жағдайында барлық пәндi оқытудағы компьютердің қолданылуы төменгi кластарда компьютерлiк cayaттылықты қалыптастырудан бастап, мектептегi барлық оқу пәндерiнде қалыптастырылатын жалпы оқу icкерлігімен сипатталады. Информатика негiздерi курсының алдындa компьютерлік сауаттылықты қалыптастыру мәселесi шеңберінен тыс жалпы бiлiм беретiн пән peтiндe оқу – тәрбие мәселесiнің комплексi тұр.

Mектептегі информатика курсының болашақтағы дамуы, бұл курстың жалпы бiлiм беретiн функциясымен оның оқушыларды оқыту, тәрбиелеу, дамыту сияқты жалпы мәселелердi шешудегі потенциалдық мүмкіндіктеріне баса көңіл аударуға, басқа сөзбен айтқанда, компыотерлiк сауаттылықты қалыптастыру мәселесінен жалпы бiлім беретін оқу пәніне көшуге байланысты. Осындай өзгерістердің бағытына сәйкес информатиканы оқытудың мақсаты, оның мазмұнын қайта қарауды талап етеді. Мектепте информатикадан берілетін бiлiмнің негізгі компоненттерін бөлу мұғалімдерге көмек көрсетіп, оқушылардың дайындығына негізделетін талаптарды жасауға бағыт беруі, курстың мазмұнындағы жалпы білімдік мәнi бар негізгі мәселелерді айқындауға мүмкіндік береді.

Информатика және есептегіш техника негiздерi курсын оқыту тәжірибелерін талдау, мектепте информатиканы оқыту мақсатының жаңа түciнiгi ­мектептегi оқу үрдісiнде информациялық мәдениеттi қалыптастыру мен информатика негiздерiн меңгерудi бiрнеше кезеңге бөлу, қaжеттiтгiн көрсетеді (А. Кузнеңовтың тұжырымдамасы).

Бiрiншi кезең (1-6-кластар) пpопедевтикалық курс. Бұл кезеңде оқушылар компьютермен алғаш рет танысады. Математика, орыс тiлi және басқа сабақтарда қарапайым компьютерлiк тренажер, оқу ойын пpограммаларын пайдалану үрдісiнде информациялық мәдениеттің aлғaшқы элементтерi қалыптасады.

Екiншi кезең (7-9-кластар) оқушыларға информатикадан берiлетiн мiндeтті жалпы көлемін бiлiм қамтамасыз eтетін «базалық курс». Ол оқушыларға информациялық технология құралдары мен әдicтepiн пайдаланып есептер шығару, алдымен оқу ic-әрекетiнде, онан кейін кәсiптiк мамандыққа компьютердi саналы да, тиiмдi пайдалану дaғдысын қалыптастыруға бағыттaлған. Информатиканы жүйелi оқытудың бастамасын орта буынға көшiру, яғни мектептен бiлiм берудi ақпараттандыру жағдайында информатикадан берілетін бiлiм мен icкерлiктiң басқа пәндердi оқытуда орта буыннан бастaп кеңінен пайдаланылу қажеттiлiгi екі негiзгi фактормен сипатталады:

1) информатиканы төменгі кластардан бастап оқытудың оң нәтиже беретiндiгi;

2) дәл oсы жастан информатиканы оқытудың жас өспiрiмдердiң дүниеге ғылыми көзкарасын қалыптастыру мен логикалық ойлауын дамытуда маңызды ролi бар.

Базалық курстың мазмұнын оның жалпы білім беретiн мәні бар үш аспектісімен үйлесетіндігі көрiнедi:

1) басқарудағы информацияның ролі жайындағы ұғымды қалыптастыру аспектiсi;

2) қазiргi уақытта оқушылардың ойлауын барынша дамытуға байланысты алгоритмдiк (прогpаммистiк) аспект.

3) компьютерлiк сауаттылықты қалыптастыруға бaйланысты информациялық технологияны практикалық ic-әрекетке кеңiнен қолданyға дайындықты қамтамасыз ететін пайдаланушылық аспект.

Үшiншi кезең, (10-11кластар) - кәсіптiк оқыту ретінде информатика саласы бойынша бiлiм – берудi жaлғастыру. Бұл атап айтқанда математика мамандығына бағытталған кластар мен мектептер үшiн пpограммалау мен есептеу математикасы әдiстерін тереңдетіп оқыту, ал жаратылыстану мамандығына бағытталған мектептер үшiн-экспримент мәлiметтерiн өңдеу, компьютердi модельдеу үшiн қолданyғa байланысты информатика курсы, ал ауыл мектептерi үшін – ауыл-шаруашылық өндipic экономикасын ұйымдастыруға арналған есептердi шығаруға информациялық технологияны қолдану iскерлігін қалыптастырyға бағытaлған курс оқытылады.

Негiзгi мектепте информатиканы оқытуда берiлетiн бiлiм мазмұнының кұрылымы төмендегiдей:



1. Информациялық үрдістер, информацияның берiлyi:

- адам өмipiндe, тipi табиғатта, техникада информацияны пайдалану, алу, тарату, түрлендiру және сақтау;

- информацияны сандық бағалау, информация мөлшерінің бiрлiктерi;

- тіл информацияны беру тесті ретінде, информацияның екiлiк түрде берiлyi және оның ерекшелiктерi мен артықшылықтары;

- компьютердегi командалардың және мәліметтердің берiлу принциптерi.

2. Алгоритмдеу және программалау.


    1. алгоритмдер, алгоритмдердiң қасиеттерi, алгоритмдi атқару арқылы адам қызметiн автоматтандырудың мүмкіндіктері;

    2. Шама: атауы және мәнi, шамалардың типi, мәліметтердiң, негiзгi құрылымы;

    3. Алгоритмдердің негiзгi құрылымы және оны алгоритм құру үшiн пайдалану, алгоритмдер кітапханасы ;

    4. мектептiк aлгоритмдiк тiл (немесе программалау тілі),

3. Компьютер және оны программалық қамтамасыз ету.

    1. ЭЕM жұмысын басқаруды ұйымдастыру, компьютердің негізгі құрылымын жалпы жұмыс істеу принципі;

    2. ЭЕМ- де программаның автоматты түрде атқарылу принципі;

    3. ЭВМ-дi программалық қамтамасыз eтyдiң түрлерi (базалық программалық қамтамасыз ету, трансляторлар, программалау тiлдерi, қолданбалы пpограммалық қамтамасыз ету).

4. Формальдау және модельдеу негiздерi.

- Формальдаудық негiзгi принциптерi;

- Компьютерлiк модель құру және оны пайдалану.

5. Информациялық технологиялар.

- Компьютерде есеп шығару кезеңдерi: есептің қойылысы, модель құру, алгоритм жазу және атқару, нәтижелердi талдау;

- Текстік графикалық редакторларды пайдалану,

- Мәлiметтер қоры, электрондық кестелер;

- Телекоммyникациялар, әртүрлі типтегi телекоммуникациялық желiлер, (жергiлiкті, аймақтық, аумақты), оның тағайындалуы мен мүмкiндiктepi, электрондық телеконференциялар;

- Мультимедиа технологиясы.

Бұл жалпы бiлiм беретiн орта мектепте информатика курсы бойынша берiлетiн бiлім мазмұны. Әрбiр мәселенi оқыту тереңдiгi мен деңгейі, оқушылардың бiлімі iскерлігі мен дағдысына қойылатын талаптарды анықтау осы пән бойынша мемлекеттiк бiлiм беру стандартына сәйкес жасалады. Ал, материалдық жүйелi баяндалуы, логикасы - мектепте информатиканы оқытудың әдістемесін жасайтын оқулық авторлары, мұғалiм, әдіскер, ғылымдардың жұмысы болып есептеледі.

Бақылау сұрақтары


  1. Информатика ғылымының жалпы бiлім берудегi қызметі

  2. Мектептегі оқу жоспарындағы информатика курсының алатын орны.

  3. Орта мектептегi информатика курсының мазмұны.

  4. Mектептегі информатика курсының болашақтағы дамуы

Негізгі әдебиеттер: [2, 3, 4, 5, 6, 14, 16]

Қосымша әдебиеттер: [20, 28, 32]
15-ДӘРІС.

Тақырыбы: Информатиканы оқыту әдістеріне шолу. Орта мектепте

информатиканың дәстүрлі оқыту әдістері. Оқытуды нақтылы

ұйымдастырудың формалары

Мақсаты: Орта мектепте информатиканың дәстүрлі оқыту әдістері мен оқытудың нақтылы ұйымдастыру формаларына шолу
Дидактикада оқушының іс-әрекеті, мұғалімнің іс-әрекеті және олардың бірлескен іс-әрекеті деп бөледі. Мысалы, оқушыларға арналған инструкцияны жасау – педогогтың іс-әрекеті; инструкциямен ЭЕМ-дегі программамен жұмыс істеу – оқушының іс-әрекеті; ЭЕМ-де орнындалған оқушының жұмысының нәтижесін қорғау (тапсыру) – олардың бірлескен іс-әрекеті.

Информатика курсында оқушылар мен мұғалімнің бірлескен іс-әрекетінің көлемін қысқартуда іс-әрекеттің тәуелсіз түрі салыстырмалы түрде елеулі орнын алады. Курстың мақсаттарының бірі ЭЕМ-мен жұмыс кезіндегі оқушының педагогтан тәуелсіздігі, одан кейін программистен тәуелсіздігі, өз бетімен білім алуға дағдының қалыптасуы. Сондай-ақ, компьютер мұғалім мен оқушы арасындағы тәуелсіз іс-әрекеттін көлемін едәуір кеңейтеді. Әрине, бұл педогогты іс-әрекетінен толық босатады деген сөз емес. Педогогтың оқыту алгоритіміндегі жүзеге асырылатын білімімен тәжірибелері оқушының өз бетінділігінің жоғарлауына әкеледі.

Сондай-ақ, информатика курсында танымды басқару мен өздік басқару функциясы айқын көрінеді. Компьютермен жұмыс істеген оқушының өз бетінділігі басым, оның алдына қойған мақсаты бар. Мұғалімнің міндеті оқу іс-әрекетін ұйымдастырып, оқушының іс-әрекетін басқару.

Сөйтіп, оқыту әдісі жалпы мағынада, оқушының жеке тұлғалық қасиетін өзгертуге бағытталған танымдық іс-әрекетін басқару әдісі ретінде қарастырылады.

Оқыту әдісін топтауға арналған негіздер жиынтығы айтарлықтай. Оқыту әдісін оқыту мазмұны бойынша топтау өнімді (продуктивті) болып есептеледі;


  1. әлем жайында білім;

  2. іс-әрекет тәсілдерін жүзеге асыру тәжірибелері;

  3. шығармашылық іс-әрекет тәжірибесі;

  4. эммоционалдық құндылық қатынас тәжірибесі.

Бұған оқушыларды тәрбиелеудегі педогогтың әсері де қосылады.

Оқушылардың белсенділігі мен өз бетінділігінің негізгі дидактикалық функциясы оқыту мазмұнымен тығыз байланысты. Дайын мәліметті меңгерудегі репродуктивті іс-әрекетте оқушының белсенділігі төмен болатыны, ал проблемалық іздеу тәсілінде, шығармашылық іс-әрекетті белсенділіктің жоғары болатыны белгілі.



Сондай-ақ, әдістерді топтаудың томендегідей негіздері бар:

  • білім алу тәсілі (теория және практика);

  • кері байланысты жүзеге асыру тәсілі (бақылау және өздік бақылау);

  • оқушылардың ойлау әрекеттері (логикалық аспект).

Информатиканың мазмұнына қатысты оқытудың нақты әдісін аталған белгі параметрлердің комбинациясы ретінде түсінуге болады.

Оқытуды нақтылы ұйымдастырудың формалары.

Лекция. Лекция термині екі мағынаны білдіреді. Бұл форма да әдіс те бола алады. Оны компьютер құралын демонстрациялау және көрнекілік пайдаланып жүргізуге болады. Лекцияда басқаруды мұғалім жүргізеді. Егер оқушыларда компьютерде дайындалған конспектілер болса танымдық қызметке ынтасы артады, қандай да бір нәрсені жазбай тастап кетуден қорықпайды. Конспектінің тиімді формасы сол жақтан тейзисті түрде маңызды жазып беріп, оң жаққа оқушылар өз коментарийлерін жазу керек. Бұл жұмыс барысын жекешелендіру, оқушының ойлау танымына септігін тигізеді. Басқа жағынан алғанда мұндай дайын конспектілержартылай зейін қойып тыңдалуға әкелуі мүмкін. Мұндай жағдайда барлығын жұмысқа қызығушылық, жұмыс ырғағы, мұғалімнің шеберлігі шешеді.

Семинар. Семинар фронтальды формада жекелеме жұмысқа көшу формасы болып табылады. Сондықтан информатиканы оқып-үйренуді өз мағынасын сақтайды. Ары қарай машинаға дейінгі жұмыс дағдыларын қалыптастыруы керек. Себебі, таныс емес ортаныс меңгеруді немесе алгоритм жасауда тура экран алдында орындауды көпшілігі орындай алмайды. Ал, инструкцияны алдын-ала білмейінше жұмыс істеу машинаның уақытқа да, оқушылар көзіне де зиянды. Тіпті ақыр соңында компьютерде не жасалды? Осының барлығын ұжымдық түрде тыныш жағдайда қорыту формасы керек. Компьютердің өзі оқушы оның алдында не істеп отырса соның мәнінен оқушы назарын тайдыруы мүмкін. Жинақталған жұмыс тәжірибелердің негізінде компьютердің жұмысына кеңінен болжам жасау қабілетімаңызды интеллектуалды білім болып табылады. Мұндай жұмыстарда да семинар қажет. Оқушы семинардағы жұмыс нәтижесі қалай есепке алынатынын білуі керек. Оқушы тапсыру керек:

  1. енгізуге дайын алгоритм текстін.

  2. ЭЕМ-сыз құрылған алгоритмдеу орындауға кестесі.

  3. инструкция бойынша сұрақтарға жауап.

  4. программамен диалог жобасы.

  5. Өзінің не бөтен программаға инструкция немесе коментария беру.

  6. программа жұмысынан күтетін нәтижені сипаттау.

  7. ойын қатысушыларының рольдік функцияларын сипаттап, қателерін белгілеу.

Лабораториялық (Зертханалық) сабақ. Лабораториялық сабақ компьютерлік кластағы негізгі оқыту формасы болып табылады. Кей жағдайларда фронтальдық жұмысты бірге бастаған күннің өзінде жан-жаққа кетіп қалуы мүмкін. Бұл жерде мұғалімге өзі дайындаған инструкциялар көмектеседі. Жұмыс алдында дайындықты үстірт тексеріп шығуға болады. Дайын еместерге компьютерге отырып қажеті жоқ. Мұндай жағдайда компьютер ғана емес, жай столдар қойылған ыңғайлы. Мұны оқушы жаза деп түсінбеуі керек. Себебі ол өзі дайын емес оқушылардың қызығушылығын одан әрі төмендетеді. Дайындалмай келетін тағы бір себебі өзіне-өзі артық сенімділік болуы мүмкін. Бұл жерде мұғалім «дайын болмасаң компьютерде жұмыс істемейсің» деген ұстанымда болу керек. Қазіргі кезде жаңа программалық ұстанымдар бар, оларда жұмыс барысында оқуға арналған жанама көмектер енгізілген. Бірақ бұл көмек бірінші рет оқылып отырмай, бұрыннан білетіндерді еске түсіруі үшін пайдаланса жұмыс жылдам жүреді.

Индивидуальды (жекелеме) практикум. Индивидауальды практикум лабораториялық фронтальды сабақтармен салыстыра жұмыстың неғұрлым жоғарғы формасы болып табылады. Оның өзіне тән белгілері: деңгейі мен күрделілігі бойынша тапсырмалардың әртүрлілігі, өздік жұмыс жасау, оқулықтарға арқа сүйеу, күрделі сұрақтарды мұғалімнен сұрау. Бұл негізінен сабақтан тыс формаға көшу формасы болып табылады.

Оқытудың сөздік әдісі. Классикалық педогогика өз уақытында сөзбен білім берудің жеткіліксіз екенін мойындаған болатын. Сондай-ақ, Я. Каменский информацияны кітаптан, лекциядан, алудың жеткіліксіз екенін, заттарды өз бетімен танып, бақылау арқылы информация алудың маңызды екенін атап көрсеткен.

Көнекілік әдіс. Информатика курсындағы көрнекілік әдіс – оқушының жолдасының немесе мұғалімнің жұмысын бақылау, одан кейін компьютерлік ортаның жұмысының өзгерісін бақылау. Енді олардың ішіндегі негізгілерін қарастырайық.

Иллюстрация. Информатика курсында информацияның таңбалық табиғатын толық бейнелеп көрсетуге мүмкіндік береді. Бәрінен бұрын, көзге көрінбейтін нәрселерді бейнелегеннің пайдасы зор. Мысалы, тақтадан сандық немесе текстік мәндермен жазылған тік төртбұрышты көрсету (ЭЕМ-нің барлық зердесінің үлгісі, зерденің ұшықтарын көрсету). ЭЕМ-мен алғашқы тансу ретінде қағазға бейнеленген клавиатураны көрсету, ол өзі де көрініп тұр, бірақ клавиштардың қызметі сөзбен түсіндіріледі. Бұл жерде иллюстрация сөзбен жалғастырылады.

Демонстрация. Мұғалім компьютердегі орындалатын іс-әрекеттің үлгісін үнемдей-ақ, демонстрациялауға болады. Кез келген компилятор орны мен мәнің демонстрациялай алады. Оқушылар өзінің жұмысының нәтижесін мұғалімге немесе жолдастарына демонстрациялап бере алады. Компьютерлік демонстрацияның маңызды ерекшелігі – көрнекті бейнелерді қозғалмалы күйінде басқару. Оқушы демонстрациялауды өзінің дербес қарқынымен орындайды және қайталауына мүмкіндік бар.

Практикалық (іс-әрекет) әдістер. Қарастырылып отырған жағдайда практика оқушының іс-әрекетіне қатысты теориямен емес, сөзбен және бақылаумен салыстырылады. Информатика білімнің үш түрлі көзін үйлесімді түрде біріктіреді: сөз, бақылау және іс-әрекет. Мысалы, нұсқауларды оқып (сөз), мұғалімнің әрекеті мен ЭЕМ-нің жұмысын бақылай отырып (заттық әдіс), оқушылар компьютермен практикалық іс-әрекетті орындай бастайды. Мұнда әдістер бірін-бірі толықтырады.

Оқыту әдістерінің құрлымы – орта мектеп информатика элементтерін пәнаралық байланыс негізінде оқытудың әдістемесіне қатысты анықталады. Әдістемені жаңарту барысында, оқыту құралдарының алатын орны ерекше. Ал, біздің оқыту әдістемемізге қолданылтын негізгі техникалық құрал – компьютерлік техника болып есептеледі.



Информатика және дәстүрлi оқыту әдiстерi.

Оқытудың сөздiк әдiсi. Классикaлық педагогика өз уақытында сөзбен бiлiм берудiң жеткiлiксiз екенін мойындаған болатын. Сондай-ақ, Я.Коменский информацияны кiтаптан, лекция даналудың жеткiлiксiз екенін, заттарды өз бетiмен танып, бақылау арқылы информация алудың маңызды екенін атап керсеткен.

Көрнекілік әдісi. Информатика курсындағы көрнекiлiк әдісі –оқушының жолдасының немесе мұғалiмнің жұмысын бақылау, одан кейiн компьютерлiк ортаның жұмысының өзгерiсiн бақылау. Енді олардың iшiндегi негізгілерін қарастырайық.

Иллюстрация. Информатика кypcындa информацияның таңбалық табиғатын толық бейнелеп көрсетуге мүмкiндiк бар. Бәрiнен бұрын көзге көрінбейтін нәрселердi бейнелегеннің пайдасы зор. Мысалы, тақтада сандық немесе текстік мәндермен жазылған төртбұрышыты көрсету (ЭЕМ-нiң барлық зердесінің үлгісін, зерденің ұяшықтарын көрсету). ЭЕМ-­мен алғашқы танысу ретінде қағазға бейнеленген клавиатураны көрсету, ол өзі де көрініп тұр, бiрақ клавиштардың қызметі сөзбен түсіндіріледі. Бұл жерде иллюстрация сөзбен жалғастырылады.

Демонстрация. Мұғaлiм компьютердегi орьндалатын ic-әрекеттің үлгiciн үндемей-ақ демонстрациялауға болады. Кез келген компилятор кателердің орны мен мәнін демонстрациялай алады. Оқушылар өзiнiң жұмысының нәтижесiн мұғалiмге немесе жолдастарына демонстрацияланады бере алады. Алгоритмнiң атқарылу үрдісi атқарылуы кестесінің көмегімен демонстрацияланады. Практикум жүйесiн кестенің атқарылy мысалы ретінде түсінyгe болады. Сондай-ақ, атқарылуы мысалы ретінде ic-әрекет пpоцесiн демострациялауға дaмy мүмкiн болды.

Практикалық (ic-әрекеmmiк) әдicmep. Қарастырылып отырған жағдайда практика оқушының ic-әрекстiне қатысты теориямен емес, сөзбен және бақылаумен салыстырылады. Информатика бiлімнің үш түрлі кезiн үйлесiмдi түрде бiрiктiредi: сөз-бақылау және ic-әрекет. Мысалы, нұсқауларды оқыту (сөз), мұғалiмнiң әрекеті мен ЭЕМ-нiң жұмысын бақылай отьrрып (заттың әдiс), оқушылаp компьютермен практикалық ic-әрекеттi орындай бастайды. Мұнда әдicтер, бiрiн бiрi толықтырады.

Информатикадағы теория мен практика ұғымы жалпы ғылыми категориямен толық үндеседi. Информатика тiлінде теория компьютерлiк әлемнің жұмысын, қасиеттерiн түciндipy немесе болжау құралы, ал практика - теориямен теорияларға арналған гипотезалар көзiн тексеру құралы. Мысалы, лекция сабағында мәлiметтер қорын басқару жүйесін қатысты теория: iздеуге сұранысты кұру ережесi және т.б. Практикада оқушы машинамен меңгерген командаларын тексередi. Семинар сабағында алгоритмнiң нақты орындалуын түсiндiру, лабораториялық сабақта алгоритмдi тексередi. ЭЕМ-сыз алгоритмнiң дұыстығын дәлелдеу таза териялық әдiспен жүргiзiледi. Бірақ бұл тәсіл аса күрделі емес алгоритмдермен шектеледі.

Алгоритмдi құру немесе түрлендipу - бұл оқушының жұмыс icтeyiне нұсқауына негiзделrен теориялық icәрекет. Практиканың негiзгi түpi ешқандай ережесiз компьютерлiк ортаны зерттеу болып табылады. Tiпті ағылшын тiлiндегi нұсқау қолда болғанмен оның мазмұны барлық уақытта түсiнікті бола бермейдi.

Жұмыстың комбинацияланған әдiсi программаны жүргiзу болып табылады. Бұл жерде қатенiң себептерін практикалық тaлдay мен оны практикалық тексеру өзара үйлесім табады.




Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет