Тәжірибе жүргізудің күнтізбелік жоспары

Қажетті тұқым мөлшері_________________________________________

Қажетті тыңайтқыш мөлшері__________________________________ _

Өсімдіктерді бақылау__________________________________________

Мектепке қандай көрнекіліктер жасалды?________________________

Мұғалімнің қорытындысы және жұмысқа берген жалпы бағасы_____

Мұғалімнің қолы _______________________

Мөр орны

Мектеп мүдірінің қолы __________________

Жас тәжірибеші күнделігін күрделендіруге болмайды Жыл сайын күзде тәжірибе участкесіндегі өнімді жинаған соң мектеп қорытынды жасайды, көрмелер ұйымдастырылады (таратпа және демонстрациялық материалдар дайындалады).

Үздік экспонаттар аудандық, облыстық, республикалық көрмелерге жіберіледі.

Биологиялық кабинетке қажетті материалдар дайындалады.

Тәжірибе жұмыстарын әдістемелер негізі.

Тәжірибе жүргізудің күнтізбелік жоспары.

Жұмыс күнделігі.

Өнімді жинау және есептеу.

Ұсынылған әдебиетер:

1. 
   Жумадилова Р.Ж., Болшынова Ү.Ж., Төлеубаева Г.Т., Ахметжанова Г.Ж. Оқу-тәжірибе учаскесі (оқу әдістемелік құрал). Семей 2012.
   
2. 
   Верзилин Н.М.Корсунская В.М. Общая методика преподования биологии.М.Просвещение.1983
   
3. 
   Верзилин Н.М. Методика работы с учащимися на школьном учебно-опытом участке. М., 1956
   
4. 
   Доспехов Б.А. Методика полевого опыта. М., 1985 г.
   
5. 
   Долгих С.Т. Үй жанындағы учаскелерде көкөніс дақылдарының тұқымын өсіру. М: Россельхозиздат, 1986, Б.68.
   
6. 
   Құрманбаев С.К. Мектеп жанындағы учаскелерде көкөніс дақылдарымен тәжірибе жүргізу жөніндегі әдістемелік нұсқаулар. Семей 1995, б 18
   
7. 
   Құрманбаев С.К. Мектеп жанындағы учаскедегі көкөніс дақылдарының тұқым шаруашылығы (әдістемелік нұсқау) Семей 1995, б 22.
   
8. 
   Қызай, бұрыш, баклажан (Құраст. В.В. Токарев) – Новосибирск. Новоси. кітап баспасы, 1986, б 128.
   
9. 
   Лудилов В.А. Көкөніс және бақша дақылдарының тұқым шаруашылығы М: Агропромиздат, 1987, б 18.
   
10. 
    Н.Мырзаханов «Ауылшаруашылық негіздеріне арналған тәжирибе құралы» Алматы 1994 Республикалық баспа кабинеті
    
11. 
    Папорков М.А., Клиновская Н.И.,Милованова Е.С. Учебно-опытная работа на пришкольном участке
    
12. 
    Падалко М.А. Уроки ботаники нв школьном учебно-опытном участке. 1984 г.
    

Декоративті өсімдіктер бөлімін учаскенің кіре берісіне немесе орталық алаң - айналасына «аудитория» түрінде келесі өсімдіктерді орналастырады: біржылдықтар – астры-қашқаргүлдер, левкой – жұлдыз шешек, львиный зев-есінек, бархатцы-барқыт шөп, вербена-нарқайсар, настурция, резеда-шашақгүл, лобелия, табак-темекі, петуния-шырайгүл, бессмертник-шөпшай, циния-үлпет, шизантус; екіжылдықтар – анютины, глазки-шегіргүл, наперстянка-оймақгүл, мальва-құлқайыр; көпжылдықтар – гладиолус, георгин-нарғызгүл, аквилегия, ирис-құртқашаш, дельфиниум-қоразгүл, аконит-уқорғасын, гвоздики голландские- голланд қалампыры, люпин-бөрі бұршақ, рудбекия, флокс, мак восточный-,лилии-, хризантемы- бақытгүл; бұталар – сирень-, спирия-, лох серябристый, жасмин-, снежное дерево-; шырмалғыш – дикий виноград-, аристолохия-, жимолость-ұшқат.

Ең жақсы өсімдіктерден тұқым жинайды. 6-9-10 сынып оқушылары декоративті өсімдіктер бөлімінде әдемі жабайы гүлді өсімдіктерді мәденилендіру, будандастыру (жұлдызшешек, есінек, т.б.) телу (темекі мен шырайгүлді, қашқаргүлдер және т.б.), көпжылдықтарды қалемше және сұлама бұтақтармен, күн ұзақтығының әсері (қашқаргүл мен бақытгүл), қоректендіріп суару әсері, шырпу арқылы өсімдіктердің гүлденуін ұзарту, гүлдену конвейері тәжірибелерін жүргізеді.

Кейбір өсімдіктерді шығу тегіне байланысты топтастырып отырғызуға (Азия, Африка, Америка, Австралия, Европа) немесе гүлкөмбелерде жер шары материктерінің нұсқалары түрінде отырғызуға болады.

Шырмалғыш декоративті өсімдіктерді демалу орындарын, қорғандарды, ғимарат қабырғаларын әсемдеу үшін отырғызады. Кіре беріске қырқылған ағаштарды отырғызуға болады.

Бақылау сұрақтары:

Оқукшылармен тәжірибе жұмыстарын ұйымдастыру.

1. 
   Жумадилова Р.Ж., Болшынова Ү.Ж., Төлеубаева Г.Т., Ахметжанова Г.Ж. Оқу-тәжірибе учаскесі (оқу әдістемелік құрал). Семей 2012.
   
2. 
   Верзилин Н.М.Корсунская В.М. Общая методика преподования биологии.М.Просвещение.1983
   
3. 
   Верзилин Н.М. Методика работы с учащимися на школьном учебно-опытом участке. М., 1956
   
4. 
   Доспехов Б.А. Методика полевого опыта. М., 1985 г.
   
5. 
   Долгих С.Т. Үй жанындағы учаскелерде көкөніс дақылдарының тұқымын өсіру. М: Россельхозиздат, 1986, Б.68.
   
6. 
   Құрманбаев С.К. Мектеп жанындағы учаскелерде көкөніс дақылдарымен тәжірибе жүргізу жөніндегі әдістемелік нұсқаулар. Семей 1995, б 18
   
7. 
   Құрманбаев С.К. Мектеп жанындағы учаскедегі көкөніс дақылдарының тұқым шаруашылығы (әдістемелік нұсқау) Семей 1995, б 22.
   
8. 
   Қызай, бұрыш, баклажан (Құраст. В.В. Токарев) – Новосибирск. Новоси. кітап баспасы, 1986, б 128.
   
9. 
   Лудилов В.А. Көкөніс және бақша дақылдарының тұқым шаруашылығы М: Агропромиздат, 1987, б 18.
   
10. 
    Н.Мырзаханов «Ауылшаруашылық негіздеріне арналған тәжирибе құралы» Алматы 1994 Республикалық баспа кабинеті
    
11. 
    Папорков М.А., Клиновская Н.И.,Милованова Е.С. Учебно-опытная работа на пришкольном участке
    
12. 
    Падалко М.А. Уроки ботаники нв школьном учебно-опытном участке. 1984 г.
    

Тәжірибелерді, агротехникалық жұмыстар жоспарын белгілеу.

Жер учаскесінде жұмыс істеу үшін балалардың шамасы келетіндей көлемде ауыл шаруашылық құралдары болуы керек.

Күректер мен қалақтарды қалыңдығы 1—2 мм темірден немесе қалыңдығы 1 мм жақсы болат қаңылтырдан дайындайды; шелектер мен су сепкіштерді (түбі көтеріңкі) іші мен сырты майлы бояумен боялған жұқа мырышпен қапталған темірден немесе жезден жасайды. Зембілдер мен кішкене қол арбаларды жұқа тақтайдан жасайды. Түзу, тегістеле жонылып, кептірілген қатты ағаш күректерге, тырмалар мен қалақтарға жақсы сап бола алады.

Жұмыстан кейін, ауыл шаруашылық құралдарын топырақтан әбден тазалап, құрғақ жерге (сарайға, қораға) апарып кояды. Су сепкіштер мен шелектерді де осы жерге, шегелерге іледі. Күректерді арнайы доңғалакты тіреуіштерге орналастырады

Жер учаскесіне арналған орынды жабдан әрі күн сәулесі түсіп тұратын, солтүстік жағынан құрылыстармен, дуалмен немесе өсімдік бұталарымен қоршалған жерден таңдайды. Бақша алаңы (жүйек, жол, қатар аралықтары, 3—4 жастағы әрбір бала үшін 0,5 шаршы метр және 5—6 жастағы бала үшін 1—-1,5 шаршы метрден бөлінуге тиіс.

Ш а л қ а н п и я з д ы ң тұқымының пішіні үш қырлы қара түсті («чернушка») болып келеді. Жерден ілгек сияқтанып сурет) көктеп шығады. Алғашқы нағыз жапырақ тұқым жарнағы жапырақшасының тесігінен шығады, ал келесі жапырақтардың әрбіреуі бұрынғы жапырақтардың ішінен өсіп, өрбиді. Жапырақтары жасыл, шырынды, түтікшелі, сыртын балауыз өңез жауып тұрады. Жапырақтары түзілгеннен кейін баданасы—жер асты өркені қалыптасады, оның ішінде бір-біріне тығыз жабысқан еттей жұмсақ аппақ жапырақтар болады. Олар қоректік заттарға толы. Сыртқы жапырақтары пісіп жетілген кезде кеуіп, жарғақтай болады да, сары, қоңыр, қызыл немесе күлгін түстеніп қабыршаққа айналады. Пиязшықтың (бадананың) түбіртегі өңі өзгерген сабақ болып саналады: одан төмен қарай ұсақ та-мырлар, ал жоғары қарай етті жапырақтар өсіп шығады.

Пиязды көбінесе екі жылдық дақыл ретінде өсіреді. Алғашқы жылы тұқымнан майда пиязшықтар (екпе-пияз) алынады. Шалқан пиязды өсіру үшін көлемі 1,5—2 см екпе пияз алып, бороздаға «иығынан келтіре», яғни майда пиязшықтың жоғарғы ұшы топырақтан селтиіп көрініп тұратындай етіп отырғызады. Бороздалардың ара қашықтығы 15—20 см, ал өсімдіктердің арасы 6—10 см болуы керек. Пияз жиі суаруды қаламайды. Шалқан пияздың жапырақтарының жығылып қурауы — пісіп, жинап алуға дайын болғандығының белгісі.

Шалқан пияздың өсуі.

Өсімдіктердің өсіп жетілуі

1. 
   Тәжірибелерді, агротехникалық жұмыстар жоспарын белгілеу.
   

1. 
   Жумадилова Р.Ж., Болшынова Ү.Ж., Төлеубаева Г.Т., Ахметжанова Г.Ж. Оқу-тәжірибе учаскесі (оқу әдістемелік құрал). Семей 2012.
   
2. 
   Верзилин Н.М.Корсунская В.М. Общая методика преподования биологии.М.Просвещение.1983
   
3. 
   Верзилин Н.М. Методика работы с учащимися на школьном учебно-опытом участке. М., 1956
   
4. 
   Доспехов Б.А. Методика полевого опыта. М., 1985 г.
   
5. 
   Долгих С.Т. Үй жанындағы учаскелерде көкөніс дақылдарының тұқымын өсіру. М: Россельхозиздат, 1986, Б.68.
   
6. 
   Құрманбаев С.К. Мектеп жанындағы учаскелерде көкөніс дақылдарымен тәжірибе жүргізу жөніндегі әдістемелік нұсқаулар. Семей 1995, б 18
   
7. 
   Құрманбаев С.К. Мектеп жанындағы учаскедегі көкөніс дақылдарының тұқым шаруашылығы (әдістемелік нұсқау) Семей 1995, б 22.
   
8. 
   Қызай, бұрыш, баклажан (Құраст. В.В. Токарев) – Новосибирск. Новоси. кітап баспасы, 1986, б 128.
   
9. 
   Лудилов В.А. Көкөніс және бақша дақылдарының тұқым шаруашылығы М: Агропромиздат, 1987, б 18.
   
10. 
    Н.Мырзаханов «Ауылшаруашылық негіздеріне арналған тәжирибе құралы» Алматы 1994 Республикалық баспа кабинеті
    
11. 
    Папорков М.А., Клиновская Н.И.,Милованова Е.С. Учебно-опытная работа на пришкольном участке
    
12. 
    Падалко М.А. Уроки ботаники нв школьном учебно-опытном участке. 1984 г.
    

Мектеп маңындағы оқу-тәжірибе учаскесі және пайдаланылатын жерлерді ұйымдастыру.

1. 
   Мектеп маңындағы оқу-тәжірибе учаскесі және пайдаланылатын жерлерді ұйымдастыру.
   

1. 
   Жумадилова Р.Ж., Болшынова Ү.Ж., Төлеубаева Г.Т., Ахметжанова Г.Ж. Оқу-тәжірибе учаскесі (оқу әдістемелік құрал). Семей 2012.
   
2. 
   Верзилин Н.М.Корсунская В.М. Общая методика преподования биологии.М.Просвещение.1983
   
3. 
   Верзилин Н.М. Методика работы с учащимися на школьном учебно-опытом участке. М., 1956
   
4. 
   Доспехов Б.А. Методика полевого опыта. М., 1985 г.
   
5. 
   Долгих С.Т. Үй жанындағы учаскелерде көкөніс дақылдарының тұқымын өсіру. М: Россельхозиздат, 1986, Б.68.
   
6. 
   Құрманбаев С.К. Мектеп жанындағы учаскелерде көкөніс дақылдарымен тәжірибе жүргізу жөніндегі әдістемелік нұсқаулар. Семей 1995, б 18
   
7. 
   Құрманбаев С.К. Мектеп жанындағы учаскедегі көкөніс дақылдарының тұқым шаруашылығы (әдістемелік нұсқау) Семей 1995, б 22.
   
8. 
   Қызай, бұрыш, баклажан (Құраст. В.В. Токарев) – Новосибирск. Новоси. кітап баспасы, 1986, б 128.
   
9. 
   Лудилов В.А. Көкөніс және бақша дақылдарының тұқым шаруашылығы М: Агропромиздат, 1987, б 18.
   
10. 
    Н.Мырзаханов «Ауылшаруашылық негіздеріне арналған тәжирибе құралы» Алматы 1994 Республикалық баспа кабинеті
    
11. 
    Папорков М.А., Клиновская Н.И.,Милованова Е.С. Учебно-опытная работа на пришкольном участке
    
12. 
    Падалко М.А. Уроки ботаники нв школьном учебно-опытном участке. 1984 г.
    

Мектеп маңындағы оқу-тәжірибе учаскесінде оқушылар еңбегін ұйымдастыруымен таныстыру.

1. 
   Мектеп маңындағы оқу-тәжірибе учаскесінде оқушылар еңбегін ұйымдастыру.
   

1. 
   Жумадилова Р.Ж., Болшынова Ү.Ж., Төлеубаева Г.Т., Ахметжанова Г.Ж. Оқу-тәжірибе учаскесі (оқу әдістемелік құрал). Семей 2012.
   
2. 
   Верзилин Н.М.Корсунская В.М. Общая методика преподования биологии.М.Просвещение.1983
   
3. 
   Верзилин Н.М. Методика работы с учащимися на школьном учебно-опытом участке. М., 1956
   
4. 
   Доспехов Б.А. Методика полевого опыта. М., 1985 г.
   
5. 
   Долгих С.Т. Үй жанындағы учаскелерде көкөніс дақылдарының тұқымын өсіру. М: Россельхозиздат, 1986, Б.68.
   
6. 
   Құрманбаев С.К. Мектеп жанындағы учаскелерде көкөніс дақылдарымен тәжірибе жүргізу жөніндегі әдістемелік нұсқаулар. Семей 1995, б 18
   
7. 
   Құрманбаев С.К. Мектеп жанындағы учаскедегі көкөніс дақылдарының тұқым шаруашылығы (әдістемелік нұсқау) Семей 1995, б 22.
   
8. 
   Қызай, бұрыш, баклажан (Құраст. В.В. Токарев) – Новосибирск. Новоси. кітап баспасы, 1986, б 128.
   
9. 
   Лудилов В.А. Көкөніс және бақша дақылдарының тұқым шаруашылығы М: Агропромиздат, 1987, б 18.
   
10. 
    Н.Мырзаханов «Ауылшаруашылық негіздеріне арналған тәжирибе құралы» Алматы 1994 Республикалық баспа кабинеті
    
11. 
    Папорков М.А., Клиновская Н.И.,Милованова Е.С. Учебно-опытная работа на пришкольном участке
    
12. 
    Падалко М.А. Уроки ботаники нв школьном учебно-опытном участке. 1984 г.
    

1 тәжiрибе: отырғызу схемасы 1. 70х50см

2. 50+90+50см

3. 90х39см

4. 60+120+39см

Бұл тәжiрибе қырыққабат қатарларының жұптасып жақындалуына мүмкiндiк тудырып, жинау және бақылау жұмыстарын жеңiлдетедi.

2 тәжiрибе: қырыққабаттың қатар аралығынлендеу түрлерi.

1. Қырыққабатты механикалық

2.3. Қопсыту

3.1. Қопсыту, екiншi рет түптеу

4.2. Қопсыту, 1 рет түптеу

5.3. Түптеу

Механикалық өңдеусiз вариантта арамшөптердi қолмен жұлады. Басқа варианттарда қопсыту жұмыстарын 4-8см тереңдiкте культиватiв немесе кетпенмен жүргiзедi. Түптеу жұмыстарын 10-15 см биiктiкте трактор немесе кетпенмен жүргiзедi.

3 тәжiрибе: Сiбiрлiк селекция сорттарын зерттеу.

1. Подарок (стандарт)

2. Сибирячка 60

3. Надежда

4. Вьюга

1. Фенологиялық бақылау: себу және көктеу (өскiндердiң жеке 10) және жалпай 75 (көтерiлу), қауданның қалыптасу және жинау күндерiн белгiлеу.

2. Өнiмдi есепке алу (1 гектарға есептегенде) стандартты және стандартқа сәйкес емес өнiм массасы, стандарттың өнiм массасы. Стандартты болып дұрыс қалыптасқан, жарылмаған борпылдақ емес, салмағы 0,8кг-нан кем емес тамыздың 30 кейiн қалыптасатын жапырағы тығыз қырыққабат қаудандары жатады. Өзегiнiн үзындағы 3см аспауы керек.

3. Өнiм құрылымы: қаудан және жапырақ массасы (10 өсiмдiктi есепке алғанда).

4 тәжiрибе: түстi қырыққабат отырғызу кезеңдерi.

1. 10 мамыр

2. 20 мамыр

3. 30 мамыр

4. 10 маусым

Көшеттердi жылыжай мен парниктерде өсiредi.

5 тәжiрибе: түстi қырыққабат қоректену алаңы.

1. 70х20см

2. 70х30см

3. 70х40см

Бақылау және есепке алу.

1. Фенологиялық бақылау жұмыстары: себу және көгiнiң көтерiлуi (жаппай және жекешеленген). Қауданның қалыптасуының басқы және соңғы күндерi, алғашқы (10) өсiмдiк пiскенде және соңғы (75) өсiмдiк өнiм жинау күндерi.

2. Стандартты өнiм мөлшерi. Түстi қырыққабаттың басы тығыз, ақ немесе ашық қоңыр, өнiп жеткен жапырақсыз, зиянкестермен зақымдалмауы керек. Оларды екi қатарлы жабық жапырақтармен, өзегiнiң ұзындығы 2 см көп емес етiп жинау керек, түзiлген бас мөлшерi 8см.

3. Стандартқа сәйкес келмейтiн өнiм (1 гектар есебiмен алынғанда) шашыраңқы, өнiп кеткен, көк басты.

4. Өнiм түсу динамикасы (1 гектар есебiмен алынғанда) әрбiр 10 күн iшiнде жиналған өнiм мөлшерi есепке алынады.

5. Орташа бас салмағы. Қайталану варианттарының бiрiнде стандарттық әрбiр кезенде жиналған бас саны есепке алынып, соңынан толық бас саны анықталады. Барлық кезеңде жиналған өнiм мөлшерi жалпы бас санына бөлiнедi.

Қызан

6 тәжiрибе: Ашық жер жағдайында қызанақ өсiмдiгiнiң қалыптасуы.

1. Өгей бұтақсыздандырылмайды және шырпылмайды.

2. Өгей бұтақсыздандырылмайды және шырпиды.

3. Өгей бұтақсыздандырылмайды және шырпымайды.

4. Өгей бұтақсыздандырады, шырпиды.

2 және вариант бойынша 5 тамызда негiзгi сабақтың ең ұшын, гүл шоғын, ашылмаған гүлдерiң шырпиды.

3 және 4 вариантта негiзгi бұтақ бүйiрде орналасқан өгей бұтақтарынан арылып, тек гүл шоғырына жақын орналасқан өркенi ғана қалдырылады. Бұл варианттағы гүл шоғыр саны – 7.

7 тәжiрибе. Қызанақ отырғызу схемасы.

1. 70х40см

2. 50+90х40см

3. 70+140х27см

4. 140х20см

8 тәжiрибе. Қызанақтың өнiмдiлiгi мен пісу жылдамдығына түптеудiң тигiзетiн әсерi.

1. Қазықсыз орналасқан дақылды 2 рет қопсыту

2. Қазықсыз орналасқан дақылды 2 рет түптеу

3. Қазықты дақылды 2 рет қопсыту

4. Қазықты дақылды 2 рет түптеу

9 тәжiрибе. Сiбiрлiк селекция сорттарын зерттеу.

1. Сибирский скороспелый (западно-сибирская картофельная селекция, ЗСОКС-стандарт)

2. Новинка Алтая ЗСОКС

3. Барнаульский консервный ЗСОКС

4. Гибрид 166 ЗСОКС

Бұрыш пен баклажан

10. тәжiрибе. Бұрыш пен баклажанды отырғызу схемасы.

1. 70х20см

2. 70х30см

3. 70х40см

4. 70х50см

11 тәжiрибе. Бұрыш пен баклажанды түптеудiң маңыздылығы.

1. 2 рет қопсыту

2. 1 рет қопсытып, 1 рет түптеледi

3. 2 рет түптеледi

Бақылау және есепке алу.

1. Фенологиялық бақылау: себу және көктеу (жекеленген және жаппай), отырғызу, гүлдену кезеңiнiң (басы және жаппай), жемiс беруінің (басы мен жаппай), ағырғы жинау күнiн бекiту. Бұрыш пен баклажан жемiстерiн толық пiсiп жетiлдiрмей жинайды. Бұрыштың қызыншақ формалы түрлерiн, жасыл күйiнде 6см ұзын, дөңгелек болып келетiн формаларының диаметрi 4 см өтiп, бақлажанды күлгiн қоңыр кезiнде, күңгiрт қоңыр теңбiл баспай тұрғанда.

2. Өнiмдiлiгi – жалпы, саның iшiнде стандартқа сәйкес келетiндер. Ерте пiсетiн өнiмдi қызанақ тiкендей кезiнде жиналады.

3. Орташа жемiс массасы.

12 тәжiрибе. Тұқымды себуге әзiрлеу.

1. Құрғақ тұқым

2. Тұқымды сумен ылғалдандыру

3. Ылғандардыру.

Тәжiрибенi сәбiз және қызылша тұқымдарымен жүргiзедi.

13 тәжiрибе. Отырғызу схемасы.

1. 45см

3. 8+62см

4. 70см

Бiр қатар бойынша варианттарға сәйкес, өсiмдiктер былай орналасуы керек: сәбiз 25, 26, 19, 38, қызылша мен шалғам 13, 5, 13, 10, 5, 21, шомыр 18, 19, 14, 28 өсiмдiк.

14 тәжiрибе. Сәбiз бен қызылша себу мерзiмi.

1. 30 к-кек

2. 10 мамыр

3. 20 мамыр

4. 30 мамыр

15 тәжiрибе. Шалған мен шомырдың себу мерзiмi.

1. 10 мамыр

2. 20 мамыр

3. 30 мамыр

4. 10 маусым

16 тәжiрибе. Шалғам себу мерзiмi.

1. 5 мамыр

2. 5 маусым

3. 5 шiлде

4. 5 тамыз

17 тәжiрибе. Тамыржемiстерiнiң сорттарын дақыл дардың қай-қайсысын болмасын алып зерттеуге болады. Мысалы: сәбiздiң Шантанэ 2461, Нантская 4, Витаминная 6 сорттары, Қызылша Бордо 237, Сибирская плоская 157/367 сорттары т.б.

Бақылау және есепке алу.

1. Фенологиялық бақылау: себу және көктеу (жекеленген және жаппай), бiрiншi жапырақтың болуы және жинау мерзiмi.

2. Жаппай және стадарттың өнiмдiлiгi (1 гектар есебiнде) сәбiздiң стандарттың тамыр жемiсi: Шантанэ 2461 сорттың ең үлкен диаметрi 2-7см, қалған сорттары 2,5-6см, қызылшанiкi 5-14см, шомыр 5-10см, шалғам 4см, жазғы сорттары, 6см қысқы сорттары.

3. Тамыржемiстерiнiң орташа массасы.

4. Жапырақ дегелегiнiң массасының тамыржемiс массасына қатынасы (қатар бойындағы барлық өсiмдiктер үшiн).

18 тәжiрибе. Пияз көшетiн отырғызу схемасы.

1. 45см

2. 40+40+60см

19 тәжiрибе. Пияз тұқымын себуге әзiрлеу.

1. Құрғақ тұқым

2. Сумен ылғалданған

3. Микроэлементтер ерiтiндiсiмен ылғалдандырылған

Бақылау және есепке алу.

1. Фенологиялық бақылау: себу және көктеу (жекеленген және жаппай), жайырақтарының жатып қалуы (егер өнiм жиналғанға дейiн байқалса), өнiм жинау мерзiмi.

2. Жалпы және стандартты өнiм мөлшерi. Стандарттық пияз басы аурулармен зақымдалған диаметрi 3, 4см-ден кем болмау керек.

20 тәжiрибе. Тұқымдарды тығыздылығына қарай iрiктеуi

1. Iрiктелмеген

2. Су бетiне қалқып шыққан тұқым

3. Су түбiнде шөгiп қалған тұқым.

4. Тұз ерітіндісі бетіне қалқып шыққан тұқым.

5. Тұз ерітіндісі түбіне шөгіп қалған тұқым.

21 – тәжірибе. Қияр өсімдігін шырпу

1. Өсімдікті шырпымайды.

2. 3 жапырақтан кейін шырпу.

3. 5 жапырақтан кейін шырпу.

4. 7 жапырақтан кейін шырпу.

Бұл тәжірибені пісу мерзімдері әр келкі сорттармен жүргізген дұрыс.
22 – тәжірибе. Қияр себу схемасы.

1. 70 см. 3. 70+140 см.

2. 50+90 см. 4. 140 см.

Варианттар бойынша аудандастырылған сорттардың өсімдік аралығы 14, 14, 9, 5, 7 см.

1. Қатардағы өсімдік аралығы 10 см.

2. 20 см.

3. 30 см.

Барлық варианттар үшін себу схемасы 100+40 см.
24 – тәжірибе. Жалған ақшың ауруына төзімді сорттарды сынау.

1. Вязниковский 37 стандарт 3. Миг

2. Каскад. 4. Конкурент.
Бақылау және есепке алу.

1. Фенологиялық бақылау: себу және көктеу /жекеленген және жалпы/, гүлдену кезеңінің басы және жаппай/, жеміс салу, ақырғы өнім жинау мерзімі.

2. Жалпы және стандарттың жеміс өнімділігі стандартқа сәйкес, түсі жасыл, бүтін тегіс, ұзындығы 11 см-ден ұзын емес, диаметрі 5,5 см жемістер жатады.

3. Ерте піскен өнім 10 тамызда жиналады.

4. Жалған ақшың ауруымен зақымдалған өсімдіктер 5 балдық шкаламен анықталады. /қызғанақ варианттарын қара/.
3.8. Жасыл жапырақты өсімдіктер.

25 – тәжірибе. Сүтжапырақ пен шпинаттың себу мерзімі.

1. 5 мамыр 3. 5 шілде

2. 5 маусым 4. 5 тамыз

1. Жапырақты салат 4. Қыша салаты

2. Қауданды салат 5. Аскөк

3. Шпинат 6. Крессе салаты.

Бақылау және есепке алу.

1. Фенологиялық бақылау: себу және көктеу /жекеленген және жаппай/ қаудан қалыптасуының басы, жаппай өнім жинау басы, мерзімі.

2. Өнімділігі.

3. Өсімдіктің көрсеткіштік бөлігі.

1-ші ұсыныс