Почвоведение и агрохимия
жүктеу/скачать 4.83 Mb. Pdf көрінісі
|
| География и генезис почв
Почвоведение и агрохимия, №4, 2020 МҒТАР 68.01.11 А.Т. Мылкайдаров 1 , С.Е. Курбаналиева 1 , М. Зауран 1 , Н.Б. Санабай 1 АЛМАТЫ ОБЛЫСЫНДАҒЫ АГРОӨНЕРКӘСІП КЕШЕНІНІҢ ДАМУ МӘСЕЛЕЛЕРІ МЕН ОНЫ ШЕШУДІҢ ЖОЛДАРЫ 1 әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, 050040, Алматы қ., әл-Фараби даңғылы, 71, Қазақстан, e-mail: mylkaydarov@mail.ru Аннотация. Мақалада Алматы облысының агроөнеркәсіп кешені қалыптасуының географиялық алғышарттары мен дамытудың мәселелері және оны шешудің жолдары қарастырылды. Облыстың егістік жерлерінің паи даланымнан шығып, топырақтың құнарлығын арттырудағы факторларлары анықталып, егістік жерлердің біраз бөлігінің жекеменшікке берілуі салдарынан көптеген шаруа қожалықтарының жерлерді игеруге әлеуетінің жетіспеушілігі, техникамен қамтамасыз ету деңгеи інің төмендігі, қолданыстағы техникалардың ескіруі, шаруа қожалықтары және ғылыми мекемелер арасындағы өзара ұи ымдастырылған баи ланыстың жоқтығы, ауыспалы егіс, яғни ғылыми негізде егіс танаптарында белгілі уақыт аралығында алмасып отырмауы мен шаруа қожалықтары иелеріне жер ресурстарын паи далануда отандық және әлемдік технологияны қолдану жөніндегі мәселелер қарастырылған. Сонымен қатар агроөнеркәсіптік кешеннің даму тенденциялары Алматы облысы мысалында талқыланды. Ауылшаруашылығы дамуының негізгі көрсеткіштері талданды, облыстың агроөнеркәсіптік кешенін дамыту проблемалары баяндалды. Түйінді сөздер: агроөнеркәсіп кешені, аграрлық сектор, егіншілік, мал шаруашылығы, ауылшаруашылық дақылдары, географиялық жағдаи , географиялық аумақ. КІРІСПЕ Алматы облысындағы агроөнер- кәсіптің негізгі мәселелерін қаи та жаңарту және азық-түлік өнімдерімен қамту қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында агроөнеркәсіптің тиімді- лігін арттыру. Агроөнеркәсіп салаларын жүргі- зуде экономикалық тетіктерінің тиімді- лігін жетілдіру қажеттілігі бүгінгі кезең- дегі даусыз, өте керекті қозғаушы күш- тердің бірі болып отыр. Өндірістің негізгі саласының бірі азық-түлік мәсе- лесін шешетін, агроөнеркәсіп өнімдерін өндіретін өндірістің өсімі әліде болса төмен жағдаи да. Қалыптасқан жағдаи - ды талдаи отырып экономиканың ауыл- шаруашылығындағы шешілмеи жатқан мәселелерді қарастырып, агроөнеркәсіп өндірісін ынталандыратын іс-шаралар- ды жүзеге асыру қазіргі кезеңдегі ма- ңызды мәселелердің бірі [1]. Әлемдік экономикаға ықпалдасу біздің еліміз үшін маңызы зор өзекті мәселелердің бірі болып табылады. Дүниежүзілік сауда ұи ымының қата- рында біз үшін - әлемдік бәсекелестікке қатысу, бұл жерде ең бірінші тұтыну- шылардың мүддесі сақталынады, саты- латын зат неғұрлым сапалы, бағасы тиімді болса, соғұрлым өтімді болады. Нарықтық қатынастарға өту нақты алғанда экономиканың әлдеқаи - да жаңа сапалық күи іне көшуді білдіре- ді. Мұның өзі тұтастаи бірқатар объек- тивті факторлардан көрінеді. Нарықтық экономиканың тиімді жұмыс істеуінің, негізгі шарты нарық- тық іс басындағы субъектілердің толық өзін-өзі басқаруы мен олардың эконо- микалық жауапкершілігіне негізделетін тәуелсіздігі болып табылады. Қазақстан Республикасы Консти- туциясының 26-бабының төртінші тар- мағында жазылғандаи : Әркімнің кәсіп- керлік қызмет еркіндігіне, өз мүлкін кез-келген занды кәсіпкерлік қызмет үшін еркін паи далануға құқығы бар. Кез-келген шаруашылық жүргізу нысаны немесе меншік нысаны өздігі- нен өндірістің дамуына, өрістеуіне, өнім сапасын, тиімділігін арттыруына, |