Почвоведение и агрохимия
жүктеу/скачать 4.83 Mb. Pdf көрінісі
|
| География и генезис почв
Почвоведение и агрохимия, №4, 2020 Кестенің мәліметтері бои ынша 10 жылда халық саны 1643,3 мың адамнан 2017,2 адамға деи ін, яғни 22,7 % өсті, ал егістік ауданымен қамтамасыздану адам басына шаққанда 0,64 гектардан 0,47 деи ін төмендеді, ол шамамен 36,2 % құрады. Облыста халық саны 2008 жылы 1643,3 мың адам болса, бұл көрсет- кіштер 2018 жылы 373 мың адамға ұлғаи ған, яғни аудандағы халық саны соңғы 10 жылда 18,5 %-ға артқан. Жоғарыда атап өткендеи , бүгінгі күні халық саны мен ауылшаруашылық жерлерінің, соның ішінде егістік жерлер аудандарының ара-қатынасында сәи - кессіздік баи қалуда. Осы негізде, Алматы облысын- дағы 1990-2018 жж. 1 адамға келетін егістік жерлердің аудандарын есептеу нәтижесінде алынған өзгеру динамика- сына 1-суретке көз жүгіртсек. Cурет 1 - Егістік жерлердің 1 адам басына келетін мөлшері, га Жүргізілген есептеулерден баи қа- ғанымыздаи , 2008 жылы 1 адамға 0,64 га болса, 2018 жыл-0,52 га болған, яғни соңғы 9 жылда аи тарлықтаи 0,17 га кеміген, немесе 26,6 %-ға қысқарған. Егістік жерлердің тиімді паи дала- нуының негізгі көрсеткіші аудандар- дағы өсірілетін дақылдардың жылдағы алынған өнімділігімен тығыз баи ла- нысты. Алматы облысында өсірілетін дақылдардың таралуы әркелкі, яғни барлық 16 ауданда егілетін дақыл- дардың түрі бірдеи емес, бұл өз кезегінде облыс жерінің табиғи-кли- маттық ерекшелігімен баи ланысты. 2-ші суреттен баи қағанымыздаи , өсірі- летін дақылдардың көлемі ең көп қысқарған ауданға: Қарасаи , Жамбыл, Балқаш, Ескелді, Көксу және Панфилов ауданы жатады. Аталған аудандардағы егістік дақылдарының түсімділігінің күрт төмендеуі егістік жерлерді тиімді паи даланбауымен тікелеи баи ланысты деп қорытынды жасауға болады. Жердің әрбір түрінің өнімділігінің аи ырмашылғына, онда егілетін жеке бір дақыл егудің экологиялық тиімділігі, сонымен бірге жалпы ауыл шаруашылық өндірістің тиімділігі тәуелді. Алматы облысындағы 16 ауданның ауыл шаруашылық жерле- рінің бонитет баллының шамалары əр түрлі. Алматы облысындағы ауыл шаруашылық жерлерінің ауданы 2-ші суретте көрсетілген. |