Почвоведение и агрохимия
жүктеу/скачать 4.83 Mb. Pdf көрінісі
|
| География и генезис почв
Почвоведение и агрохимия, №4, 2020 Cурет 2 - 1991-2018 жж. Алматы облысындағы ауыл шаруашылық жерелерінің ауданы, мың га Сурет 2-ге сараптама жасаған кезде Алматы облысындағы ауыл ша- руашылық жерелерінің ауданы 1991 ж.– 15900 мың га, 2012 ж.–7800 мың га, 2013 ж.–8400 га, 2014 ж.–8800 га теңел- ді. 2014 ж. көрсеткіштерді 2013 ж. көр- сеткіштермен салыстырғанда ауыл ша- руашылық жерелерінің ауданы 400 мың га, немесе 4,76 % өсті. 2018 ж. көрсеткіштерді 1991 ж. Көрсеткіштер- мен салыстырғанда ауыл шаруашылық жерелерінің ауданы 7268 мың га немесе 47,17 % азаи ды. Алматы облысы аудандарының орташа балл бонитеті 3-ші суретте көрсетілген. 3-ші сурет экономикалық талдау- ды анықтаи ды, Алматы облысы аудан- дарының орташа балл бонитеті 9 балл- дан 24 баллға деи ін болуы мүмкін. Топырақтың бонитет балдары оның сапалық қасиеттерінің сандық көрсеткіші болып табылады, облыста өсірілетін басты дақылдың көпжылдық орташа түсіміне сəи кес болады. Бонитет балдары ауыл шаруашылық дақылдарын өсіруге қолаи лылығын анықтауға, оларды тиімді паи далануды жоспарлауға мүмкіндік береді. Облыс- тың 16 ауданының немесе шаруа қожалығының нақты жерлерінің орта- ша бонитет балдары есептеліп, олар ауыл шаруашылық дақылдардың көп- жылдық орташа түсімімен салысты- рылады. Осы шама шаруа қожалы- ғының жерінен алынатын өнімдерді болжауға, жоспарлауға, əлеуетін анық- тауға мүмкіндік жасаи ды. Яғни осы анықталған көрсеткіш арқылы шаруа қожалығының жерінің экономикалық тиімді паи даланылғаны бағаланады. Бүгінгі кезде ауыл шаруашылық жер- лерінің бонитет балын анықтау ең өзекті, қажеттілігі артып отырған мəсе- ле қатарына жатады. Себебі егістік жер- лерді бонитет баллы арқылы бағалау бүгінгі күннің басты талаптарына жатады. Нарықтық экономикада эконо- микалық бағалауларды іс-тəжірибеде қолдануға сұраныс артты. Қазіргі кезде ұлттық экономикамызда есептелмеген құндылық болмауы тиіс, құндылықтар есептеліп шығарылмаса, шешім қабыл- дағанда ескерілмеи ді. Сапасы жақсы, қолаи лы орналасқан жерді паи далану- шылар жердің табиғи өнімділігінің, тиімді орналасуының арқасында қо- сымша паи да табады. Егістік жерлерді ұтымды да тиімді паи далану ауыл шаруашылығындағы маңызды эколо- гия-экономикалық мəселе қатарына жатады. |